The water aflame: selected poems of rumi

«شعله کشیدن آب»

شاعر: مولوی

ترجمه و انتخاب:  سعید سعیدپور

ناشر: فرهنگ نشر نو، چاپ اول 1401

207 صفحه

****

جلال‌الدین‌محمدبن‌محمد مولوی  یا به قول فرنگی جماعت رومی، از جمله معروف ترین شاعران کلاسیک ایرانی در جهان غرب محسوب می شود. شاید تنها بتوان خیام نیشابوری را از منظر شهرت و شناخته شدگی همپایه مولانا به حساب آورد. شهرت مولوی البته دلایل مختلفی دارد که برخی از آنها درون متنی و برخی دیگر بیرون از متن و حاشیه ای شکل گرفته است. نمونه اش استفاده برخی از چهره‌های شناخته شده جهان موسیقی از این اشعار بوده است. 

با این حال اما آنچه در درجه نخست اهمیت قرار دارد بارمعنایی این اشعار و کیفیت شعری آنهاست که همواره در مرکز اهمیت قرار داشته است. در ادبیات غرب از دیرباز جای آثاری به این سبک و سیاق همواره خالی بوده است. به خصوص اینکه تغییر و تحولات ایجاد شده در ادبیات غرب از رنسانس بدین سو  شاهد نوعی فقدان اهمیت به معنا هستیم و این دققا همان چیزی است که در اشعار مولانا با عمق و غنای بسیار وجود دارد.

در ترجمه قدیمی و معروف نیکلسون یا ترجمه آرتور بری از این اشعار و چه در برگردانهای امروزی تر اشعار مولوی این مسئله از اهمیت مرکزی برخوردار بوده؛  البته ناگفته نماند که در ترجمه نیکلسون و آرتور بری رویکرد پژوهش گرانه بر دیگر جنبه‌ها غلبه دارد و به بیان دیگر دقت علمی و پژوهندگی بر شعریت و ذوق‌ورزی غلبه دارد.  

در مجموعه‌ای از اشعار مولانا که با عنوان  The water aflame: selected poems of rumi به همت نشر نو منتشر شده است، سعید سعید پور کوشیده رویکردی متفاوت با گذشته را در پیش بگیرد. 

 او در این کتاب که به صورت دوزبانه (فارسی / انگلیسی) منتشر شده است، کوشیده در کنار بار معنایی جنبه ‌های شعری آثار مولانا نیز منعکس شود. سعیدپور در اثر حاضر گزیده ای از اشعار مولانا در دیوان شمس را پیش روی علاقمندان قرار داده که شامل 170 غزل است که از بین 2500 غزل انتخاب شده. رویکرد مترجم و گزینشگر اشعار  این مجموعه انتخاب غزل هایی بوده  که علاوه بر برخورداری از بار معنای از زیبایی های شاعرانه و بار احساسی نیز برخوردار باشد. در برگردان این اشعار نیز در عین وفاداری شاهد سادگی و ایجاز زبان هستیم.

سعیدپور دانش آموخته زبان و ادبیات انگلیسی از آمریکاست که تجربه تدریس در دانشگاه را نیز در کارنامه دارد او همچنین از جمله چهره‌های نام آشنا در برگردان آثار ادبیات انگلیسی به زبان فارسی و برعکس شناخته می‌شود که پیش از این نیز آثار دیگری با ترجمه او از فارسی به انگلیس و برعکس منتشر شده است. در زمینه برگردان اشعار کلاسیک فارسی به زبان انگلیسی می توان به  گزیده‌هایی از غزل‌های حافظ، خیام و سعدی اشاره کرد و در زمینه ترجمه آثار کلاسیک انگلیسی نیز می‌توان به گزیده‌ای از ترانه‌های شکسپیر با نام «بخوان خط خاموش عشق» و گزیده‌ای از شعرهای امیلی دیکنسون با عنوان «...به خاموشی نقطه‌ها... بر صفحه‌ی برف» اشاره کرد.

نشر نو کتاب حاضر را به شکلی نفیس و با کتاب پردازی قابل توجه به بازار فرستاده است به گونه ای که قابلیت عرضه در خارج از ایران را نیز داشته باشد. این مسئله در راستای دو زبانه بودن کتاب و برخورداری از طیف های مختلفی از مخاطبان در داخل و بخصوص خارج از کشور صورت گرفته است و گویا آثار دیگری نیز به همین سبک و سیاق منتشر خواهد شد.

سعید پور در همین راستا برای کاربردی تر شدن کتاب و استفاده بهتر و آسان تر از آن ، کشف الابیات غزل  های برگزیده شده را نیز را با رعایت ترتیب حروف الفبا را نیز به زبان فارسی در انتهای کتاب آورده است هر صفحه کتاب به یک غزل اختصاص یافته که ترجمه انگلیسی آن نیز در بالای صفحه منتشر شده است. به این ترتیب با کتابی روبه رو هستیم که هم می تواند مورد پسند مخاطب فارسی زبان قرار بگیرد هم نمونه مناسبی باشد برای به آشنایی مخاطبانی بیشتر با زبان فارسی.