به عنوان نمونه توصیههای فراوانی که در مورد نگهداری کبوتر وجود دارد؛ زید شحام نقل کرده است: در نزد امام صادق علیه الاسلام صحبت از کبوتر شد و ایشان فرمودند: «آنها را در خانههای خود داشته باشید که محبوب هستند».
پیامبر اکرم (صلیالله علیه وآله) به عمه خود فرمودند: «که چه مانع است تو را از آنکه در خانه خود برکتی نگاهداری؟ گفت: یا رسول اللّه برکت کدام است؟ فرمودند: گوسفندی که شیر دهد. هر که در خانه او گوسفند شیرده یا بز شیرده یا گاو شیرده باشد باعث برکت خانه او میشود.»
امام کاظم علیه الاسلام فرمود: «نشاید که خانه هر یک از شماها از سه چیز تهی باشد که آنها آباد کن خانه باشند: گربه و کبوتر و خروس و اگر با خروس مرغی هم باشد چه بهتر وگرنه باکی نیست بر کسی که توانا بر آن نیست. »
همچنین روایات بیشماری، در زمینهٔ نگهداری حیوانات در منزل از سوی ائمه اطهار علیهم السلام ذکر گردیده است که برای اجتناب از اطاله در کلام مخاطبین میتوانند به آن منابع مراجعه نمایند.
واکاوی چرائی نگهداری حیوانات خانگی از منظر دین:حال باید دید فلسفه سفارشات فراوان ائمه اطهارعلیه الاسلام مبنی بر نگهداری حیوانات خانگی در منزل چیست و آیا فواید و آثاری بر آن مترتب است؟با نگاهی اجمالی بر روایات میتوان آثار و کارکردهای فراوان مادی و معنوی را در نگهداری از حیوانات خانگی مشاهده نمود، اما مهمترین شاخصهها و کارکردهای موجود درآموزههای دینی را میتوان در این امور خلاصه نمود:
استحباب و برکت:
با مروری بر روایات ذکرشده و با تامل در آموزههای دینی میتوان به مستحب بودن و نیکو بودن نگهداری حیوانات خانگی اذعان نمود همچنین برکت در نگهداری اینگونه حیوانات در زندگی مالک آن حیوان ازجمله مواردی است که در روایات و آموزههای دینی بهصراحت و متعدد ذکرشده است.
به عنوان نمونه عبدالله بن سنان از امام صادق علیه السلام نقل میکند که فرمود:
«اذا اتخذ اهل بیت شاه اتاهم الله بارزاقهم وارتحل عنهم الفقر مرحله. فاذا اتخذو شاتین اتاهم الله بارزاقها وزادفی ارزاقهم وارتحل الفقر عنهم مرحلتین و ان اتخذو ثلاثه اتاهم الله بارزاقها وارتحل عنهم الفقر راساً.)»
هرگاه اهل خانهای، گوسفندی در اختیار گیرند خداوند، روزی آن را به ایشان بدهد و در روزی شان بیفزاید و فقر و نداری، یک درجه از آنان دور شود. و هرگاه دو گوسفند در اختیار گیرند، روزی آنها را به ایشان بدهد و در روزیشان بیفزاید و فقر، دو درجه از آنان دور شود و اگر سه گوسفند در اختیار گیرند، روزی آنها را به ایشان بدهد و فقر، به کلی از آنان رخت بربندد.
حق حیات
نباید فراموش نمود در آموزههای دینی رعایت حقوق حیوانات ازجمله حق حیات و عدم اذیت و آزار حیوانات خانگی بهعنوان یکی از شاخصههای سفارش ائمه اطهار مبنی بر نگهداری و مراقبت از این حیوانات مورد تاکید قرار گرفته است.
در آموزههای دینی و در کلام فقهای اسلامی حفظ جان حیوانات و ضرورت رسیدگی از قبیل تامین آب و غذای حیوانات مورد تاکید قرار گرفته است، لذا در آموزههای اسلامی کشتن حیوانات و سلب حیات از آنها از پلیدترین اعمال شمرده شده است، همانگونه که امام صادق علیه السلام فرمود: «اقذر الذنوب ثلاثه: قتل البهیمه .... کشتن حیوان از پلیدترین گناهان است.
اجمالاً در باب رعایت حقوق حیوانات به ویژه حیوانات خانگی میتوان به حق اذیت و آزار ندیدن، حق تولید مثل، حق عدالت در برخورد با حیوان و دوری از رفتار زشت و نفرتانگیز، حق اختصاص جایگاه و استراحتگاه برای حیوان، و نیز حق بهداشت برای پاکیزگی حیوان و نیز حق تامین غذا و آب برای سرپرستی مطلوب به حیوان اذعان نمود.
لذا میتوان اهتمام دین به حفظ جان حیوانات را بهعنوان یکی از ویژگیهای سفارش رسول اکرم(صلیالله علیه وآله) و امامان معصومین علیهم السلام مبنی بر نگهداری از حیوانات خانگی مدنظر قرارداد.
رفع بلا:
مقوله رفع بلا از اهل منزل از مهمترین کارکردهای نگهداری حیوانات خانگی است که در آموزههای دینی بیانشده است، بهعنوان نمونه در حدیث معتبر از حضرت صادق(علیهالسلام) منقول است که خروس بال گشاده سفیدی که در خانه باشد آن خانه و هفت خانه دور آن خانه را از بلاها نگاه میدارد... .
نگهداری حیوانات و فواید معنوی:
در حدیث دیگر منقول است که خدمت حضرت امام رضا(علیهالسلام) تعریف حُسن طاوس میکردند حضرت فرمود که هیچ حیوانی حسنش زیاده از خروس سفید نیست و خروس خوشآوازتر از آن است و برکتش بیشتر است و تو را آگاه میکند در وقت نمازها .
استفتائات:
نگهداری از حیوانات برای تفریح [احکام نگهداری حیوانات]
پرسش : امام صادق(علیه السلام) در حدیثی معروف می فرماید: «شایسته است انسان وقت خود را به چهار قسمت تقسیم کند، سپس توصیه می کند که یکی از آن چهار قسمت صرف تفریح شود.» این موضوع نشان می دهد که تفریح برای یک انسان، خصوصاً برای جوانان لازم است، و باعث می شود که دیگر وظایف خود را بهتر انجام دهد. نگهداری از حیوانات که در عین تفریح دارای جنبه های علمی و تحقیقی درباره دنیای آفرینش، تقویت روحیه محبّت، و نیز نظاره و دقّت بر عجایب خلقت و قدرت خداوند متعال می باشد، به نظر جنابعالی چگونه است؟
پاسخ : نگهداری حیوانات برای اهدافی که در بالا ذکر شد، نه تنها مانعی ندارد، بلکه فواید معنوی و مادّی نیز در بر دارد. ولی طوری باشد که منتهی به اسراف یا آزار حیوانات نشود.آیت الله مکارم شیرازی سایت معظم له
هزینه های نگهداری حیوانات [احکام نگهداری حیوانات]
پرسش : نگهداری از حیوانات ماهانه مبلغی هزینه در پی دارد، مانند دانه ای که برای قناری یا طوطی می خرند، یا کاهو یا سبزی که برای خرگوش، خریده می شود. چنین هزینه هایی چه حکمی دارد؟
پاسخ : این هزینه ها مادامی که به اسراف منتهی نشود، ایرادی ندارد.
منبع: تبیان