صدور رأی دیوان بین‌المللی داوری در بخش نخست پرونده کرسنت؛ ایران به پرداخت ۶۰۷ میلیون دلار غرامت محکوم شد

گروه اقتصادی الف،   4000707047 ۱۶ نظر، ۰ در صف انتشار و ۴ تکراری یا غیرقابل انتشار

این حکم صرفا مربوط به یک سوم ابتدایی قرارداد ۲۵ ساله کرسنت است که در دولت اصلاحات و وزارت نفت بیژن زنگنه امضا شده بود

صدور رأی دیوان بین‌المللی داوری در بخش نخست پرونده کرسنت؛ ایران به پرداخت ۶۰۷ میلیون دلار غرامت محکوم شد

وطن امروز نوشت: سرانجام پس از گذشت 7 سال از رای هیات داوری در سال ۲۰۱۴ به نفع شرکت اماراتی در پرونده کرسنت که ۸ سال و نیم اول قرارداد را در برمی‌گیرد، اکنون میزان این غرامت رسما اعلام شد. به گزارش «وطن‌امروز» دانا گاز روز گذشته اعلام کرد هیات داوری بین‌المللی در ارتباط با بخش اول دوره قرارداد، ۶۰۷ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار (۱۷ هزار میلیارد تومان بر حسب قیمت دلار روز) غرامت تعیین کرده که باید به دانا گاز پرداخت شود. پرونده مربوط به دوره دوم قرارداد که بقیه ۱۶ سال و نیم آن (۲۰۱۴ تا ۲۰۳۰) را شامل می‌شود، همچنان در حال بررسی است و آخرین جلسه هیات داوری بین‌المللی اکتبر ۲۰۲۲ در پاریس برگزار خواهد شد. دانا گاز در بیانیه‌اش گفته است غرامت درخواستی در این پرونده بسیار بیشتر از دوره اول است و انتظار می‌رود میزان آن بعد از رای هیات داوری در سال ۲۰۲۳ اعلام شود. پیش از این گمانه‌زنی‌های بسیاری در رابطه با میزان خسارت ایران منتشر شده بود؛ برای مثال محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت سال 93 از محکومیت 18 میلیارد دلاری ایران خبر داده بود که البته همان زمان وزارت نفت این سخنان را تکذیب کرد. حال با اعلام رسمی رای دادگاه میزان خسارت ایران برای بخش اول این قرارداد مشخص شده است. شرکت دانا گاز مجری فرآوری و انتقال پروژه بود و شرکت کرسنت نیز نقش خریدار را در این قرارداد داشت. 
 
* جریان کرسنت چه بود؟
سال ۱۳۸۱ قرارداد صادرات گاز ایران به امارات بین شرکت اماراتی کرسنت و شرکت ملی نفت ایران امضا شد. مذاکرات فروش گاز ایران به امارات از سال ۱۹۹۷ میلادی آغاز و در نهایت این مذاکرات به امضای قرارداد کرسنت در سال ۲۰۰۱ منجر شد. بر اساس مفاد این قرارداد، با ساخت خط لوله‌ای از میدان سلمان به امارات، مقرر شد گازهای همراه میدان نفتی سلمان از مخزن مشترک با ابوظبی به میزان ۵۰۰ میلیون فوت‌مکعب در روز به این کشور صادر شود. این در شرایطی بود که پرونده کرسنت از همان ابتدا مخالفان و موافقان زیادی داشت، چرا که عده‌ای معتقد بودند ایران گاز را ارزان به فروش می‌رساند و همین موضوع نیز از آن سال تاکنون حاشیه‌های زیادی را به‌ وجود آورد و موجب شکایت طرف اماراتی و گشایش پرونده کرسنت در دادگاه بین‌المللی شد و زمزمه‌های جریمه شدن ایران نیز به گوش رسید که همین مساله نیز بازار شایعه این قرارداد را داغ کرد. این موضوع موجب شد اماراتی‌ها به ایران بیایند و برای تعیین تکلیف پای میز مذاکره بنشینند اما مذاکرات باز هم به نتیجه نرسید و در نهایت با عدم حصول توافق به پایان رسید و هیأت اماراتی به کشورش بازگشت، هر چند اماراتی‌ها بارها بعد از این سفر آمادگی خودشان را برای دریافت گاز ایران اعلام کردند. در نهایت، ۲۷ تیر ۱۳۸۸ شرکت نفتی کرسنت امارات با صدور بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد در پی اختلاف با ایران بر سر پرونده فروش گاز، به مراجع داوری بین‌المللی مراجعه خواهد کرد. کرسنت دلیل مراجعه به مراجع بین‌المللی را تأخیر ایران در صدور گاز بر اساس قرارداد مورد توافق بین ۲ کشور اعلام کرد. دادگاه لاهه سال ۲۰۱۳ اعلام کرد این قرارداد از لحاظ قانونی لازم‌الاجراست و طرف ایرانی باید تعهدات خود را عملی کند اما این اتفاق باز هم نیفتاد و دادگاه لاهه تصمیم به جریمه کردن ایران و پرداخت غرامت به طرف اماراتی گرفت. همین موضوع موجب شد اظهارنظرهای متفاوتی درباره کرسنت از سوی مسؤولان کشور مطرح شود؛ موضوعی که بارها زنگنه را در مظان اتهام قرار دارد و داستان‌های زیادی را به ‌وجود آورد. 
در مجموع، فرآیند کلی قرارداد کرسنت ۴ ذی‌نفع اصلی داشت؛ شرکت ملی نفت ایران (به عنوان فروشنده)، شرکت کرسنت (به عنوان خریدار)، شرکت دانا گاز (به عنوان مجری فرآوری و انتقال) و دولت امارات شارجه (به عنوان مصرف‌کننده نهایی) که با توجه به واقعیات موجود در این فرآیند، نقش شرکت کرسنت صرفا در حد دلالی بوده است. به طور خلاصه حضور واسطه‌گرانه شرکت کرسنت در قرارداد با ایران موجب شده بود سهم ایران به عنوان دارنده گاز، از کل درآمدها، کمتر از همه عوامل ذی‌نفع در قرارداد باشد که این عوامل عبارتند از: خریدار یا به عبارت واقعی واسطه، مصرف‌کننده نهایی (دولت شارجه) و حتی شرکت دانا گاز که نقش فرآوری و توزیع گاز را به عهده دارد. 
 
* بهای نازل فروش گاز
درباره این قرارداد ۲ محور اصلی و بسیار تکان‌دهنده وجود دارد؛ اولی ثبات قیمت برای دوران 25 ساله قرارداد (بدون توجه به افزایش جهانی قیمت نفت و گاز، طبق مفاد قرارداد برای یک دوره 7 ساله و یک دوره 18 ساله، قیمت به صورت ثابت تعیین شده است) بود و دومی بهای بسیار نازل فروش گاز. اصولا در قراردادهای فروش گاز هیچ‌گاه مرسوم نیست قیمت برای یک دوره قابل توجه (7 سال) و بدتر از آن 18 سال ثابت فرض شود. در قراردادهای فروش گاز مشاهد می‌شود این قراردادها همگی دولت با دولت بوده و از همان سال اول تابع نرخ‌های جهانی و تابع قیمت نفت و به صورت متغیر هستند. با این حال بر خلاف عرف رایج بین‌المللی بازار گاز، در قرارداد کرسنت، به صورت کاملا استثنایی قیمت گاز تحویلی برای ۲ دوره 7 و 18 ساله ثابت محسوب شده و این امتیاز استثنائی بزرگی برای کرسنت محسوب می‌شد. پس از مدت‌ها کوتاهی در امضای قرارداد، روند افزایش قیمت نفت در جهان آغاز شد و ادامه این روند نیز قابل پیش‌بینی بود. بنابراین لازم بود هیات‌مدیره وقت شرکت ملی نفت ایران از همان هنگام برای اصلاح و افزایش قیمت اقدامات خود را در برابر شرکت کرسنت شروع کند. با این حال و به‌‌ رغم اینکه کرسنت از همه امکانات خود در طول این مدت برای گرفتن امتیازات جدیدتر از ایران استفاده می‌کرد و موفق نیز می‌شد، از سوی مسؤولان وقت شرکت ملی نفت ایران هیچ اقدامی برای اصلاح قیمت به عمل نیامد. نتیجه اینکه اگر هر زمان (به فرض سال 2006) تحویل گاز آغاز می‌شد، ایران مجبور بود در شرایطی که قیمت جهانی نفت بیش از چند برابر افزایش یافته بود، گاز را که یک ثروت ملی است برای مدت 7 سال یعنی تا پایان 2012 بر پایه قیمت هر بشکه نفت خام 18 دلار و از سال 2012 تا 2030 میلادی هم بر پایه هر بشکه نفت خام 40 دلار بفروشد!
لازم به توضیح است کشور امارات همزمان با این قرارداد از کشور عربی و همسایه خود قطر، گاز را با قیمت 65 دلار خریداری می‌‌کرد و قیمت گاز در قرارداد روسیه به اروپا 230 دلار یعنی حدود 14 برابر بهای فروش گاز ایران به شرکت کرسنت بوده است و روسیه نیز بهای گاز خود را به اوکراین از 80 دلار به 150 دلار در هر 1000 مترمکعب افزایش داده بود. همچنین قیمت پایه گاز ترش برای مصرف صنایع پتروشیمی داخل کشور در آن زمان 21 دلار و برای دیگر مصارف صنایع داخلی 25 دلار بوده است. قرارداد کرسنت فقط در مقایسه با قرارداد ایران با ترکیه در صورت اجرا موجب می‌شد ایران از درآمدی نزدیک به 20 میلیارد دلار محروم شود و این ارزان بودن کاملا بی‌سابقه و حیرت‌آور قیمت گاز موجب منافع ناروای شرکت کرسنت و مولود مشکوک آن شرکت داناگاز و دستیابی آنان به ثروت چشمگیری از ملت مظلوم ایران می‌شد و بدون شک در صورت عملی شدن این قرارداد آن را باید ارزان‌ترین قرارداد بین‌المللی خرید و فروش گاز در جهان دانست. 
***
 آقای زنگنه! عملکرد خوبی داشتید؟   
قرارداد کرسنت، قراردادی فسادزا بود که در دولت اصلاحات و زمان وزارت بیژن زنگنه بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت کرسنت منعقد شد که پس از بررسی نهادهای نظارتی مشخص شد قیمت گاز صادراتی ایران بسیار ناچیز و در حد رایگان است. برای متخلفان این قرارداد در داخل کشور هم پرونده قضایی تشکیل شده است. بیژن زنگنه، وزیر سابق نفت، سال 1392 پس از معرفی به عنوان وزیر نفت وعده داد ۲ هفته‌ای پرونده کرسنت را مختومه می‌کند. زنگنه در سال‌های اخیر همواره مدعی شده بود ایران در این پرونده محکوم نخواهد شد اما اکنون او در بخش اول پرونده بیش از 600 میلیون دلار خسارت برای اقتصاد ایران به جا گذاشته که باید از جیب ملت پرداخت شود. بخش دوم دادگاه که در آن شرکت کرسنت تقاضای خسارت چند میلیارد دلاری کرده، هنوز مختومه نشده است. بیژن زنگنه پیش‌تر سال 97 گفته بود: عده‌ای با لجبازی و ندانستن قواعد بین‌المللی، ما را در یک چاه عمیق انداختند. من سعی کردم کشور را از چاه عمیق خارج کنم. وی با بیان اینکه ایران در فرآیند داوری کرسنت عملکرد خوبی داشته است، اظهار داشته بود: داوری درصدد صدور رأی بود که به تأخیر انداختند. امیدوارم با کارهایی که دنبال می‌کنیم، وضعیت خوبی داشته باشیم.

دیدگاه کاربران

ناشناس۲۲۱۹۴۰۱۱۳:۱۰:۲۶ ۱۴۰۰/۷/۷
این پول را زنگنه و مدیران بی لیاقت نفتی باید از جیب خودشان بدهند نه از بیت المال
ناشناس۲۲۱۹۴۰۳۱۳:۱۱:۵۳ ۱۴۰۰/۷/۷
بله در دولت اصلاحات و توسط زنگنه امضا شد که بجای سوزاندن گاز میتوانستیم انرا صادر کنیم اما با حمایت کی و در زمان کدام رییس جمهور و بدون در نظر گرفتن مفاد قرار داد و سود و زیانش و یکطرفه قرار داد را کنسل کردند که حالا باید خسارت دهیم؟
ناشناس۲۲۱۹۴۰۸۱۳:۱۳:۰۵ ۱۴۰۰/۷/۷
پیشنهاد می شود اموال مسئولین ذیربط جهت پرداخت بخش کوچکی از جریمه مصادره شود
ناشناس۲۲۱۹۴۱۶۱۳:۱۵:۲۰ ۱۴۰۰/۷/۷
چقدر سبزه به گل شوند میاد
به آفرید۲۲۱۹۴۴۶۱۳:۲۶:۳۹ ۱۴۰۰/۷/۷
عدالت کجاست؟؟؟ چرا این مدیران توبیخ و محاکمه نمیشن؟ چرا حق زن و بچه من باید بخاطر ناکارآمدی اینا بره تو حلق خارجیا
ناشناس۲۲۱۹۴۵۴۱۳:۲۸:۲۶ ۱۴۰۰/۷/۷
آنهایی که قراردادرایک طرفه فسخ کردند بایدخسارات راپرداخت نمایند
ناشناس۲۲۱۹۴۶۲۱۳:۳۱:۴۴ ۱۴۰۰/۷/۷
با مسببین این امر باید برخورد جدی شود
مجید۲۲۱۹۴۸۵۱۳:۴۰:۳۳ ۱۴۰۰/۷/۷
موضوع را از قول روزنامه وطن امروز نقل کرده اید ،ای کاش نظر آقای زنگنه را هم می‌پرسید و بیان می‌کردید تا مردم بدانند علت عقد قراردادی با آن توصیفات چه بوده و چه توجیهات و دلایلی برای عقد آن داشتند .
صابر۲۲۱۹۴۸۶۱۳:۴۱:۱۱ ۱۴۰۰/۷/۷
جهان قانون دارد گویا ما هر کاری بکنیم نباید پاسخگو باشیم خودرا برتر از همه میدانیم بااغلب کشورها در گیر هستیم تا کی باید این مردم تاوان نا مدیریتی و بی دانشی مسئولان را بدهد.
ناشناس۲۲۱۹۵۰۱۱۳:۴۹:۰۷ ۱۴۰۰/۷/۷
وقتی افراد نامحرم و بعضا...! در راس کار بیایند چیزی جز این نیست همانند همین طیف که برجام و قبل تر که بدترین نوع آن بود یعنی سعد آباد را امضا کردن و کشور را دست بسته کردن
ناشناس۲۲۱۹۵۳۱۱۳:۵۹:۱۹ ۱۴۰۰/۷/۷
زنگنه را بدلیل این خیانتی که کرده باید اعدام شود تا در عبرتی برای بقیه مسئولین کارنشناس و مدعی بشود
ناشناس۲۲۱۹۷۹۰۱۶:۳۳:۱۶ ۱۴۰۰/۷/۷
فقط میشه در رسانه زنگنه رو محکوم کرد چون اگه بگیرنش میگه فلانی و فلانی و فلانی هم ....
ناشناس۲۲۱۹۶۰۴۱۴:۲۸:۴۰ ۱۴۰۰/۷/۷
الان که قرارداد اجرا نشد، گازها را چکار کردید؟ کردید تو قوطی برای مشتری بعدی یا سوزوندید فرستادید هوا؟
ناشناس۲۲۱۹۶۵۶۱۵:۰۱:۰۸ ۱۴۰۰/۷/۷
چه ربطی به زنگنه دارد؟ جریمه را باید آنهایی بدهند که موجب فسخ قراداد شدند و سرو صدا کردند تا ایران قراداد امضا شده را اجرا نکند و امروز ایران بخاطر آن جریمه می شود.
ناشناس۲۲۱۹۶۹۴۱۵:۲۶:۳۵ ۱۴۰۰/۷/۷
با این همه حقوقدان و دانشمند و..........بالاخره محکوم شدیم.
ناشناس۲۲۱۹۷۹۷۱۶:۴۰:۰۶ ۱۴۰۰/۷/۷
رييس جمهور و مجلس ماضي نبايد آقاي زنگنه بعنوان وزير نفت معرفي مي كردند نبايدقرارداد ارزان فروشي گاز انجام مي شد
yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های هفته

  1. جنگ ترکیبی خودمان، علیه خودمان!

  2. کارگری انگشتر ۵۰ میلیاردی را به صاحبش بازگرداند

  3. جلاد، به پایان سلام کن!

  4. بهادری جهرمی: مبالغ جرایم رانندگی متناسب با تورم افزایش یافت

  5. تورم چه زمانی تک رقمی می‌شود؟

  6. نرخ تعرفه‌های خدمات بهداشتی درمانی ۱۴۰۳ اعلام شد/ نرخ رسمی ویزیت ۵۰% گران می‌شود!

  7. بازداشت سومین عامل حمله تروریستی در مسکو

  8. آقایان رئیسی و اژه‌ای! آیا در پیشگاه خدای متعال و امام‌زمان (عج) پاسخی دارید؟

  9. انتقام از پوتین؟

  10. عوامل توهین کننده به نظام و مقدسات اسلامی دستگیر شدند

  11. ائتلاف ایران، روسیه و چین تبدیل به کابوسی برای آمریکا می‌شود

  12. علم‌الهدی: امروز در کشور از آثار تحریم اقتصادی آمریکا مشکلی حس نمی‌کنیم

  13. بازگشت احتمالی ترامپ چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟

  14. افزایش ١٧٠ درصدی حداقل حقوق کارگران در دولت سیزدهم

  15. مردم طلای دست دوم خریداری نکنند

  16. خط و نشان حقوقی ایران برای کویت

  17. هشدار سخنگوی پلیس به رانندگان نوروزی؛ آمار تصادفات هولناک است!

  18. اول، بساط دلالی باید جمع شود

  19. وزیر اقتصاد: در سال ۱۴۰۲ رکورد بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی واقعی در ۱۶ سال اخیر شکسته شد

  20. کولرهای گازی بلای جان صنعت برق

  21. منظور: تخصیص ارز کشور برای واردات خودرو به صرفه نیست

  22. ایران اینترنشنال در آستانه تعطیلی / تعطیلی قریب الوقوع دفتر واشنگتن + عکس

  23. دادستان ساری: خسارات وارده قطع سه هزار اصله نهال جبران شود

  24. ابابیل ۵، از آخرین دستاورد‌های قدرت پهپادی جهان

  25. خاندوزی: با طیفی مواجه هستیم که تمایلی برای مشارکت در اداره کشور ندارند

آخرین عناوین