به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، بیستم فروردین ماه روزی تاریخ ساز برای حکومت و مردم ایران است؛ روزی که با اعلام عمومی دستاورد‌های چشمگیر ایران در زمینه انرژی هسته‌ای به عنوان «روز ملی فناوری هسته‌ای» نامگذاری شد و بهانه افزایش فشار بر اقتصاد ایران را به دشمنان کشورمان داد. نمونه بارز این افزایش فشار، تحریم‌های بی سابقه نفتی است که روز به روز بر شدت آن‌ها افزوده می‌شود.
امیرحسین زمانی نیا، معاون امور بین الملل و بازرگانی وزارت نفت به عنوان نماینده ایران در هیئت عامل سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) که هم اکنون برای مذاکره در چارچوب گفتگو‌های ۱+۴ در وین به سر می‌برد، روز گذشته پس از دیدار با محمد سانوسی بارکیندو رئیس هیئت عامل و دبیر کل اوپک در وین پایتخت اتریش، گفت: دبیر کل اوپک در این دیدار اظهار امیدواری کرد که در نتیجه مذاکرات کنونی درباره برنامه هسته‌ای ایران که در وین ادامه دارد، شرایط غیر عادلانه تحمیل شده بر ایران پایان یابد و تحریم‌ها برطرف شود.
کاربرد فناوری هسته‌ای در صنعت نفت
بر هیچ یک از ایرانیان پوشیده نیست که سال‌های طولانی از قرارگیری ایران در برابر هجوم تحریم‌ها می‌گذرد اما با روی کار آمدن ترامپ در آمریکا و ارائه سیاست فشار حداکثری توسط او، این تحریم‌ها به شکل شدیدتری در زمینه فروش نفت خام ایران رخ نمایی کرد و این موضوع سبب شده تا مسئولان کشور برطرف شدن مشکلات اقتصادی را به برطرف شدن این تحریم‌ها و افزایش صادرات نفت خام گره بزنند.
به نوعی می توان گفت که مسئولان، تحریم ایجاد شده به واسطه دستیابی به انرژی هسته‌ای را مقصر مشکلات اقتصادی کشور معرفی کرده اند در حالی که بر اساس مطالعات علمی ثابت شده در سراسر جهان، فناوری‌های هسته‌ای یکی از بازو‌های مهم و پیشران صنعت نفت هستند.
چای پیمایی هسته ای ابزاری برای اکتشاف نفت
به طور مثال، روش‌های چاه پیمایی هسته‌ای، کاربردهای گسترده‌ای در ارزیابی و نمودارگیری ذخایر و اکتشاف مخازن نفت و گاز دارند؛ یعنی، ابزار نمودارگیری نوترون و طیف نمایی پرتو گاما به منظور تعیین حجم کانی‌های شیل، به عنوان ابزار‌هایی در ثبت ویژگی‌های متفاوت مخازن نفتی به کار برده می‌شوند و همچنین با استفاده از فناوری هسته‌ای می‌توان انواع مختلف نفت را از یک دیگر تشخیص داد.
یکی دیگر از این کاربردها، در زمانی است که آلودگی نفتی رخ می‌دهد یعنی می‌توان نمونه‌ای از آن آلودگی را به آزمایشگاه برد و در معرض تابش نوترونی قرار داد به این ترتیب، با مشخص شدن عناصر مختلف و مقدار آن‌ها می‌توان به طور دقیق اعلام کرد که این آلودگی از کدام کشتی و توسط کدام شرکت نفتی نشات گرفته است.
برای انتقال مواد نفتی به فواصل طولانی، به دلیل استفاده مشترک شرکت‌های تولیدکننده این مواد از لوله‌های انتقال، می‌توان با علامت گذاری ابتدای انتقال هر محموله نفتی، به صورتی ایزوتوپی آن را ردیابی کرد. همچنین این نوع ردیابی کاربرد گسترده‌ای نیز در صنعت پتروشیمی دارد به گونه‌ای که در صورت بروز هرگونه آسیب احتمالی در تجهیزات این صنعت، می‌توان بدون توقف کار، محل آسیب را پیدا کرد.
با استفاده از فناوری هسته‌ای، همچنین می‌توان به رصد لوله‌های انتقال نفت پرداخت و نشت‌های احتمالی در جریان آن را به سرعت شناسایی و با آن مقابله کرد.
نفت، فناوری هسته‌ای و سیاست‌های بین المللی
هر گونه تغییر در عرضه و تقاضای جهانی نفت، ابتدا بر قیمت نفت و سپس بر میزان مصرف انرژی‌های جایگزین آن از جمله انرژی هسته‌ای تاثیرگذار است؛ یعنی، به دلیل افزایش جهانی تقاضای انواع انرژی ناشی از افزایش جمعیت و از طرفی کمبود و پایان پذیری انرژی‌های فسیلی، اغلب کشور‌ها فرصت جانشینی بین نفت و انرژی هسته‌ای را پیدا نکرده و سعی بر آن دارند تا جهت رفع نیاز‌ها و کمبود انرژی خود، به هر طریق ممکن از هر دو نوع انرژی به طور مکمل و همزمان استفاده کنند.
بر اساس پژوهش‌های معتبر علمی صورت گرفته در پژوهشگاه‌های کشور و همچنین نظر کارشناسان خبره حوزه انرژی، داده‌های مربوط به قیمت و مصرف نفت و همچنین درآمد ناخالص داخلی از بانک جهانی و نیز داده‌های مربوط به مقدار مصرف انرژی هسته‌ای از آژانس اطلاعات انرژی موسوم به EIA یعنی Energy Information Administration، می‌توان فهمید که تغییر قیمت نفت و میزان استفاده از هسته‌ای بر روی یکدیگر تاثیرگذار هستند.
این بررسی نشان می‌دهد که با افزایش قیمت نفت، مصرف انرژی هسته‌ای کاهش می‌یاید. همچنین در صورت افزایش مصرف نفت، مصرف انرژی هسته‌ای نیز افزایش پیدا می‌کند.
بر اساس این گزارش می‌توان این طور نتیجه گرفت که با توجه به تاثیرگذاری بالای تغییرات صنعت نفت در اقتصاد کشورمان، باید از تمام فناوری‌های نوین از جمله فناوری هسته‌ای با کاربرد بسیار گسترده در مراحل مختلف اکتشاف، برداشت، پالایش و انتقال نفت در کشور، جهت بهبود و توسعه آن بهره برد.
به طور کلی باید توجه داشت که اگر مسئولان برای محدودسازی فعالیت‌های هسته‌ای با بهانه رفع تحریم‌های نفتی تلاش کنند، به نوعی صنعت نفت کشور را به صورت غیرمستقیم تحریم کرده اند. صنعتی که اگر صنایع پایین دستی آن مانند پتروپالایشگاه‌ها توسعه یابد، می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر تامین مواد اولیه صنایع گوناگون داخل کشور داشته باشد و کشور را از واردات در این زمینه بی نیاز کند. ضمن این که در صورت رفع تحریم فروش نفت نیز، نیاز به استفاده از فناوری‌های هسته‌ای در توسعه میادین نفتی برای تولید و فروش نفت خام، افزایش خواهد یافت، اما در صورت محدود بودن فعالیت در این زمینه، نمی‌توان تولید و فروش نفت را افزایش داد.
