به گزارش ایسنا، پس از اعلام پذیرش شاه مخلوع توسط آمریکا، گروهی از دانشجویان که خود را «دانشجویان پیرو خط امام» می‌نامیدند در روز ۱۳ آبان سال ۵۸ به سمت سفارت آمریکا تظاهرات کردند اما این تظاهرات با تسخیر سفارت و دستگیری دیپلمات‌های آمریکایی توسط این دانشجویان همراه شد. البته انتشار خبر ملاقات بازرگان رئیس دولت موقت با برژینسکی مشاور امنیت ملی کارتر در روز دهم آبان نیز موجب خشم این دانشجویان شده بود که این اقدام آنها موجب استعفای دولت موقت شد.
این اقدام دانشجویان موجب غافلگیری مسئولان کشور شد و تا چندین ساعت، موضع گیری مشخصی درباره این اتفاق رخ نداد. مسیح مهاجری از اعضای حزب جمهوری اسلامی درباره این اتفاق گفته است که« اصل تسخیر لانه جاسوسی برای اکثر مسئولین کشور و رهبران انقلاب و از جمله برای رهبران حزب جمهوری اسلامی یک اقدام غافلگیرکننده بود. یعنی اینطور نبود که مسئولین بنشینند و برنامه‌ریزی کنند و یک عده جوان را بفرستند بگویند شما بروید سفارت آمریکا را تسخیر کنید؛ بلکه این یک اقدام خودجوش دانشجویی بود. اقدام دولتی هم که قطعاً نبود، چون دولت موقت آن زمان اصلاً مخالف این کار بود. اقدام حزبی هم نبود بنابراین حزب جمهوری اسلامی‌هم هیچ دخالتی در این کار نداشت و اطلاع هم نداشت.»
تسخیر سفارت حدود ظهر روز ۱۳ آبان انجام شد و آنطور که مسیح مهاجری گفته است، شهید بهشتی اولین مسئولی بوده که چند ساعت بعد از این اقدام حمایت کرده است. شورای انقلاب هم تصمیم گیری را به امام خمینی (ره) سپرد. امام(ره) همان روز مرحوم سید احمد خمینی را به سفارت آمریکا می‌فرستد تا در جریان اتفاق قرار گیرد و در ادامه با تأیید کار دانشجویان، آن را انقلابی بزرگ‌تر از انقلاب اول نامید.
امام خمینی (س) در ۱۴ آبان ۱۳۵۸ با اشاره به تصرف سفارت، امریکا را شیطان بزرگ و سفارت امریکا را مرکز توطئه و جاسوسی خواند و تصرف سفارت امریکا به دست دانشجویان را تأیید و آن را انقلابی بزرگ تر از انقلاب اول نامید و علت هیاهوی امریکا را کوتاه شدن دست این دولت از ذخایر ایران دانست و تصرف سفارتخانه را واکنش طبیعی در برابر حمایت آن کشور از محمدرضا پهلوی شمرد. ایشان در ۱۶ آبان نیز در برابر تهدیدهای امریکا به مردم اطمینان داد که امریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند و نیز حمایت نکردن گروه های چپ از این عمل دانشجویان را دلیل وابستگی آنان به امریکا خواند. ایشان در ادامه نیز بارها عملکرد سفارتخانه و دولت امریکا در ایران را نقد و کار دانشجویان را تأیید کرد.
پس از تایید اقدام دانشجویان توسط امام، اقشار مختلف مردم نیز از این اقدام حمایت کردند. در ادامه هم دانشجویان تسخیرکننده سفارت آمریکا، اسناد مختلفی از دخالت آمریکا در امور داخلی ایران را منتشر کرده و در اختیار مردم قرار می‌دادند. اما امریکا هم در مقابل اموال ایران در بانک‌های خود را بلوکه کرد، تحریم‌هایی علیه ایران اعمال کرد و حتی گروهی از نظامیان خود را برای رهایی گروگان‌ها به ایران فرستاد اما عملیات آنها گرفتار طوفان شن طبس شد و آنها با دادن تلفات مجبور به ترک ایران شدند.
ماجرای سفارت آمریکا بالاخره در سال ۵۹ به پایان رسید. مذاکرات ایران و آمریکا با وساطت الجزایر آغاز شده بود و در نهایت براساس بیانیه الجزایر، در مقابل آزادکردن گروگان‌ها، دولت آمریکا موظف شد که حساب‌های مسدودشده ایران را آزاد کند. گروگان ها سرانجام در روز ۳۰ دی ۱۳۵۹ آزاد شدند و ماجرای سفارت آمریکا پس از ۴۴۴ روز به پایان رسید.
حجت الاسلام والمسلمین سیدرضا اکرمی در تحلیلی کوتاه از وقایع مربوط به تسخیر سفارت آمریکا به ایسنا، گفت:سفارت امریکا در ایران به یک سرویس جاسوسی و پناهگاهی برای گروه های کومله و خلق مسلمان و چنین گروه‌های تجزیه‌طلبی شده بود و به انها خط می‌داد. من در آن مقطع مسئول عقیدتی سیاسی نیروی هوایی بودم و خودم دیدم بعد از تسخیر سفارت، فعالیت این گروه ها هم فروکش کرد و معلوم شد که سفارت آمریکا به آنها خط می داد. پس از انتشار اسناد لانه جاسوسی مشخص شد که سفارت آمریکا لانه جاسوسی بود نه یک سفارتخانه.
وی با اشاره به اینکه ما توانستیم با این ماجرا، شناخت خوبی از دشمن خارجی بدست بیاوریم، افزود: انقلاب اسلامی به ما استقلال و آزادی داد و دست اسکتبار و استبداد را از کشور ما دور کرد. البته خاندان پهلوی بیش از 50 سال در ایران حاکم بود و یعد انقلاب هنوز رسوبات آن رژیم باقی بود و افراد وابسته، سرسپرده و فریفته حضور داشتند اما بعد از تصرف لانه جاسوسی، این افراد کم کم شناخته شده و کنار رفتند. در واقع فهمیدیم که هنوز در داخل کشور دشمن داریم.
اکرمی خاطرنشان کرد: تایید اقدام دانشجویان توسط امام راحل ثابت کرد که دانشجویان بیدار و آگاه هستند و مردم هم حامی آنها شدند. سایر سفارتخانه‌ها هم فهمیدند که نباید در ایران اقدامی به جز خدمات مربوط به سفارت داشته باشند.
وی در ادامه با بیان اینکه تصرف سفارتخانه آمریکا در ایران به سایر کشورها فهماند که این کشور جاسوس‌خانه دارد نه سفارتخانه، تصریح کرد: در این واقعه، دست دشمن رو شد و درباره اقدامات این کشور افشاگری شد. این واقعه به کشورهای جهان سوم جرات و جسارت داد که اگر آمریکا در کشور آنها جاسوسی می‌کند، می توانند آن را تعطیل کنند. مثل همین قضیه چنگ غزه که اکنون افکار بین‌المللی حامی غزه و مخالف آمریکاف انگلیس و فرانسه به عنوان حامیان رژیم صهیونیستی شده است و این پیروزی بزرگی برای غزه است.
این نمانیده ادوار مجلس شورای اسلامی همچنین گفت: تسخیر لانه جاسوسی آمذیکا ضربه بزرگی به آبرو و حیثیت این کشور بود به گونه ای که انها به دنبال راه‌انداختن جنگ علیه کشورمان رفتند و ایران را درگیر هشت سال جنگ کردند. ما در آن هشت سال خیلی از عزیزان خود را از دست دادیم و خسارت‌های زیادی به کشور واد شد اما این دری را گرفتیم که در برابر دشمن باید قوی شویم و آنقدر قوی و با اقتدار شدیم که دیگر بعد از آن دشمن به فکر ایجاد جنگ علیه کشورمان نیفتاد هرچند انها دنبال جنگ اقتصادی، سیاسی، روانی، تبلیغاتی و ترکیبی رفتند.
