.به گزارش الف، "الیزابت براو"، پژوهشگر "اندیشکده آمریکن اینترپرایز" در گزارشی برای "نشریه فارین پالیسی"، از اقبال عجیب سیاستمداران و جامعه آلمان به اخذ مدرک تحصیلی دکترا پرده بر می دارد و به طور خاص، به موارد متعددِ سرقت علمیِ سیاستمداران و دولتمردان آلمانی در رساله های دکتریشان، اشاره می کند. براو ریشه اصلی این مساله را نیز در فرهنگ حاکم بر جامعه آلمان می داند که اخذ مدرک دکترا را برای افراد به یک ارزش، و به مثابه پلی جهت کسب موفقیت تبدیل کرده است. او در این رابطه می نویسد:  

«در 30 اکتبر سال 2009، یک دانشجو 31 ساله در مقطع کارشناسی ارشد در "دانشگاه آزاد برلین" به نامِ "فرانسیسکا‌گیفی"، رساله دکترای خود را با عنوانِ "راهِ اروپا به سمت شهروندان"، آماده و تقدیم دانشگاه مذکور کرد. وی در مقدمه رساله خود تاکید کرده بود که به اصول صداقت در نگارش رساله دکترا کاملا وفادار است و محدودیت ها را در این زمینه رعایت کرده است. 

11 سال بعد، گیفی به عنوان یک ستاره در حال رشد در سازوکار سیاسی آلمان، با اتهامات گسترده در زمینه سرقت علمی جهت نگارش رساله دکترایش رو به رو شده است. احتمالا وقتی تحقیقات در این رابطه کامل شود و سرقت ادبی وی مسجل گردد، او به احتمال فراوان مجبور به ارائه استعفا خود خواهد شد. در همین راستا، صحنه سیاسی آلمان، بارها و بارها شاهد وقوع موراد اینچنینی بوده است. این مساله در نوع خود موجب طرح این پرسش شده که آیا واقعا، فرهیختگیِ آکادمیک، موجب ظهورِ سیاستمدارانِ بهتر و کارآمدتری خواهد شد؟ 

فرانسیسکا گیفی پس از اخذ مدرک دکترای خود در سال 2010، سِمت های مختلفی از جمله کرسی وزارت را در دولت آلمان تصاحب کرد. همه و همه بارها از او به عنوان یک ستاره سیاسی قابل توجه در حزب سوسیال دموکرات آلمان یاد می کردند. با این حال، در برهه کنونی و پس از طرح اتهام تقلب (در زمینه نگارش رساله دکترایش) به او، وی چیزی بیشتر از یک ستاره در حال مرگ نیست. 

شخصِ گیفی، ظاهرا چندان در زمینه استفاده از اینترنت، انسان خبره ای نبوده است. سال 2019، یک گروه متخصص که به صورت داوطلبانه، سرقت علمی در تزهای دانشگاهی را شناسایی می کنند، به بررسی رساله دکترای وی پرداختند و مواردی فاحش از تقلب را در آن یافتند. در برخی موارد، گیفی تا 75 درصد به سرقت داده های علمی از دیگر منابع پرداخته بود. بر اساس تحقیقات گروه مذکور، از 205 صفحه رساله فرانسیسکا گیفی، تقریبا 75 صفحه به نوعی دچار سرقت علمی است. اگرچه دانشگاه آزاد برلین در این رابطه قویا موضع گرفته و گیفی را مستحق داشتنِ مدرک دکترا دانسته، با این حال، مناظره و بحث در این رابطه در عرصه سیاسی و اجتماعی آلمان، به اوج خود رسیده است. 

در نتیجه این مسائل، گیفی در سال 2019 اعلام کرد که دیگر از عنوان "دکتر" استفاده نخواهد کرد و دانشگاه آزاد برلین نیز از بررسی مجدد رساله دکترای وی خبر داده  است. بدون تردید، اعلام نتیجه نهایی در این رابطه می تواند تاثیر قابل توجهی بر سرنوشت گیفی داشته باشد کما اینکه وی جهت تصدی کرسی شهرداری برلین، برنامه ریزی های زیادی در سر دارد. بسیاری از رقبای سیاسی گیفی بر این باورند که وی در صورت تایید شدنِ سرقت علمی اش باید هر چه سریع تر استعفا دهد و برای همیشه فعالیت سیاسی را کنار بگذارد. 

این مساله در نوع خود یک رسوایی سیاسی بزرگ برای آلمان است. آلمان ها همواره به داشتن رهبران تحصیل کرده افتخار کرده اند و اکنون با چالشی اساسی رو به رو شده اند. 

در سال 2011، از 622 عضو پارلمان آلمان، 115 نفر(18 درصد)، مدرک دکترا داشتند. در کابینه وقتِ دولت آلمان نیز از 16 وزیر، 10 نفر صاحب مدرک دکترا بودند(63 درصد). اگرچه که یکی از وزرا در نهایت مجبور شد در همان سال، به دلیل اثبات سرقت علمی در رساله دکترایش، استعفا کند. خودِ "آنگلا مرکل" صدراعظم آلمان نیز در رشته "شیمی کوانتوم"، مدرک دکترا دارد. کابینه های وی در دوران مختلف، مملو از افرادی بوده اند که در رشته هایی نظیر پزشکی، مدیریت، جامعه شناسی، آموزش، و حتی الهیات، مدرک دکترا داشته اند. 

در پارلمان فعلی آلمان، حدودا 82 درصد از نمایندگان، مدرک دانشگاهی دارند که از این میزان حدودا 17 درصد، صاحبِ مدرک دکترا هستند. با این حال، بر خلاف آلمان، در پارلمان های دیگر کشورها، اینکه اعضای پارلمان و یا اعضای دولت، مدرک دکترا داشته باشند، امری کاملا نادر است. به عنوان مثال در دولت فعلی سوئد، هیچ فردی که مدرک دکترا داشته باشد، وجود ندارد. در بسیاری از کشورهای دیگر نظیر انگلیس و اتریش نیز، افرادی که مدرک دکترا داشته باشند، حضوری گسترده در نهادهای دولتی و یا پارلمانی کشورهایشان ندارند و این مساله خیلی محدود است. با این حال، آلمان غرق در سیاستمداران تحصیل‌کرده است که گهگاه رسوایی های سرقت علمی آن ها، منتشر می شود. 

به نظر می رسد که اخذ مدرک دکترا در میان سیاستمداران آلمانی، صرفا به ابزاری جهت خودنمایی و مجلل کردنِ رزومه کاری تبدیل شده است. حتی برخی از سیاستمداران آلمانی در شرایطی که سر کار هستند، در حال اخذ مدرک دکترا هستند. به عنوان مثال، "کریستینا شرودر" وزیر خانواده (اسبق) آلمان، مدرک دکترای خود را در رشته جامعه شناسی در شرایط اخذ کرد که در حال انجام خدمت در یک کرسی دولتی بود. بدون تردید او در این مسیر از کمک برخی اعضای حزبِ متبوع خود(حزب آنگلا مرکل یعنی حزب اتحادیه دموکراتیک مسیحی) برخوردار شده است. 

پیش از این در سال 2011، وزیر دفاعِ جوان و بلند پرواز آلمان به نامِ "کارل تئودور زوگوتنبرگ" مجبور شد به دلیل سرقت‌علمی در رساله دکترای خود استعفا دهد. وی همچنین مدرک دکترای خود را نیز از دست داد. شرمندگی گوتنبرگ به حدی بالا بود که حتی وی مجبور به خروج از آلمان شد و اخیرا در یکی از دانشگاه های انگلستان، مدرک دکترای خود را اخذ کرده است. 

سال 2013، "آنِت شاوان" وزیر آموزش و پرورش آلمان که مدرک دکترا در رشته آموزش داشت، پس از آنکه مسجل شد در نگارش رساله دکترای خود تقلب کرده، مجبور به استعفا شد. دیگر سیاستمداران آلمانی نیز نمونه های مشابهی را به ثبت رسانده اند. به عنوان مثال "سیلوانا کوچ مهرین" عضو حزب دموکراتیک لیبرال آلمان نیز پس از آنکه مشخص شد در پایان نامه 80 صفحه ای اش، حدودا 125 مورد سرقت علمی انجام داده، مجبور به استعفا شد. "اورزولا فن در لاین" رئیس کمیسیون اروپایی و دارنده مدرک دکترا در رشته پزشکی نیز در موراد متعددی در پایان نامه خود با اتهام سرقت علمی رو به رو شده است. بررسی ها در مورد پایان نامه وی نشان داده اند که او در پایان نامه 62 صفحه ای خود، 27 مورد سرقت علمی را به ثبت رسانده است. با این حال یک کمیته علمی تایید کرده که وی در قسمت یافته های پایان نامه خود، اقدام به سرقت علمی نکرده است. 

شاید ریشه اصلی بحران مذکور، در تمرکز ویژه جامعه آلمان به بحث آموزش و پرورش و اهمیت جایگاه مدرک تحصیلی در آن برگردد. در شرایط فعلی، جامعه آلمان نه فقط در فضای سیاسی، بلکه در فضای تجارت و کسب و کار نیز، عمیقا به افرادی که مدرک دکترا دارند، بها می دهد. همین موضوع موجب شده تا سیلی از مردم و جوانان آلمانی به سمت گرفتن مدرک دکترا سوق پیدا کنند. در این شرایط، عدم توجه ویژه اساتید دانشگاهی در آلمان به امکان وقوع تقلب توسط دانشجویان مقطع دکترا موجب شده تا جامعه آلمان با بحران سرقت علمی در اخذ مدرک تحصیلی دکترا رو به رو شود. امری که تبعات منفی زیادی را برای وجهه و جایگاه بین المللی جامعه آلمان، به دنبال داشته و خواهد داشت. 

در این میان یک سوال مهم دیگر نیز مطرح می شود: آیا افرادی که مدرک دکترا دارند، به کشورشان بهتر از بقیه خدمت می کنند؟ در پاسخ باید گفت خیر. داشتن مدرک دکترا به معنای داشتنِ ذهنی چابک و قوه عقلانی مناسب نیست. با این همه، متاسفانه مدرک دکترا همچنان در جامعه آلمان، ارزشی قدیس‌گونه دارد. در شرایط کنونی شاهدیم که احزاب مختلف سیاسی در آلمان، در مورد اینکه اعضایشان مدرک دکترا داشته باشند، با یکدیگر عمیقا رقابت می کنند. مساله ای که گواهی بر وجود یک چشم و هم چشمی عجیب در عرصه سیاسی آلمان است. در این راستا شاهد رقابت عجیب اعضای حزب سرکشِ "آلترناتیو برای آلمان"، با نمایندگان احزاب دموکرات مسیحی و دموکرات های آزاد هستیم. 

داشتن مدرک دکترای تخصصی خیلی هم خوب است. با این حال، اگر سیاستمدار هستید یا خیر و یک مدرک دکترا دارید، به هیچ عنوان به دلیل داشتن این مدرک، به خود مغرور نشوید. بسیاری از انسان های فرهیخته و تعیین کننده در طول تاریخ، لزوما مدرک دکترا نداشته اند». 

***نویسنده: الیزابت براو، وی پژوهشگر اندیشکده آمریکن اینترپرایز است. 

*لینک: 

https://foreignpolicy.com/2021/02/04/germany-politics-higher-education-phd-merkel/