تا چندی پیش کلاً مُنکر دستاوردهای مختلف انقلاب اسلامی در عرصه‌های مختلف از جمله؛ علمی، صنعتی، کشاورزی و خدماتی بودند و می‌گفتند؛ تمام تبلیغات صورت گرفته در این رابطه، کذب محض است و همه چیز وارداتی و یا حداکثر مونتاژ‌کاری است و ایران قادر به ساختن و تولید این تجهیزات و امکانات نیست.

اما حالا با حرف‌های جدیدشان اگرچه در واقع به نوعی به توانمندی دانشمندان و متخصصین داخلی (حداقل در بخش نظامی) اعتراف کرده‌اند، اما بار دیگر لجوجانه تلاش می‌کنند تا این موفقیت‌ها را تنها به بخش نظامی محدود نموده و راز موفقیت صنایع دفاعی را نیز، در صرف هزینه‌های هنگفت اعلام نمایند.

آنها در اثبات ادعای خود؛ به دستاوردهای عظیم صنایع دفاعی شوروی سابق در رقابت با آمریکا (در جریان جنگ سرد یا جنگ ستارگان) اشاره نموده و مدعی هستند، با این‌که ارتش این کشور در آن ایام توانسته است، به یُمن دستیابی به بودجه‌های کلان، در ساخت انواع تجهیزات نظامی پیشرفته، موفقیت‌های چشمگیری کسب نموده و حتی در تولید تسلیحات اتمی و موشک‌های بالستیک، از رقبای غربی خود پیشی بگیرد، اما همان زمان، از تولید کیفی و مطلوب سایر تجهیزات صنعتی موردنیاز خود عاجز بوده است.

این گروه در ادامه بدون اشاره به چگونگی تامین سایر نیازهای صنعتی و فن‌آورانه شوروی سابق، ادعا می‌کنند؛ چون ساختار حکومتی این کشور کاملاً بر اساس دکترین نظامی بنا شده بود، لذا خودبه‌خود تامین نیازهای نظامی در اولویت کارهایشان قرار گرفته و بخش عمده بودجه کشور، بی‌پروا صرف تولیدات دفاعی می‌شد و همین دست و دل بازی، باعث موفقیت نیروهای مسلح شوروی سابق شده است.

صرف‌نظر از صحت یا عدم صحت این نظریه، بدیهی است که طرح این نوع مطالب هدفمند و مغرضانه از سوی جاهلان و دشمنان و قیاس آن با شرایط جمهوری اسلامی ایران جای تعجب ندارد، اما وقتی ادعاها در این زمینه از سوی کسانی صورت بگیرد که مدعی پیشرفت کشور از طریق اصلاحات موردنظر خودشان هستند، جای شک باقی نمی‌ماند که این افراد با دشمنان نظام اسلامی، پیوندهای استراتژیکی دارند.

در واقع این گروه عامدانه و با نگاه خوشبینانه بر اثر جهل و بیسوادی و نیز عدم برخورداری از نعمت ایمان و توکل لازم، یا به‌شدت مجذوب و شیفته ظواهر دنیای رویایی خود در غرب شده‌اند که به کلی قدرت خودباوری خود را از دست داده‌اند و نمی‌توانند، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های هموطنان خود را باور نمایند و یا چنان مرعوب و خودباخته قدرت پوشالی بیگانه هستند که واقعاً رخدادهای پیرامون خود را نمی‌بینند.

البته جامعه کنونی ما به طور جدی نیازمند اصلاحات در بخش‌های مختلف است، اما قطعاً با این رویکرد و طرز تفکر، هر نوع اصلاحات بدون توجه با اصول و ارزش‌های اسلامی، به معنای ورود به بیراهه‌ای است که در نهایت منجر به وابستگی مجدد کشور و بازگشت به شرایط دوران قبل از انقلاب اسلامی می‌شود.

این رویکرد و نگاه غلط و این نظریه‌پردازی‌های هدفمند، در شرایطی مطرح می‌شود که تفکر لیبرالیسم سالهاست که شکست را تجربه کرده و تجربه چندین ساله انقلاب اسلامی ثابت کرده که جامعه امروز ما، برای سرعت بخشیدن به پیشرفت‌های خود، حقیقتاً نیاز به سرعت بخشیدن به اصلاحات عملی، مبتنی بر اصول و ارزش‌های اسلامی و روحیه جهادیِ متکی به مدیریت انقلابی دارد.

بنابراین؛ در پاسخ به این توهمات باید گفت؛ ادعای صَرف هزینه‌های هنگفت در صنایع دفاعی ایران و محدود دانستن دستاوردها به بخش نظامی، در حالی از سوی این افراد مطرح می‌شود که، آنها نکات ذیل را نادیده انگاشته و هیچ‌گاه به سوالات مطرح در این زمینه، از جمله سوالات و نکات ذیل پاسخ نمی‌دهند.

مهمترین نکات و سوالات کدامند؟

اولاً؛ همین‌که سرانجام این افراد پذیرفته‌اند، که صنایع دفاعی توانسته است، فن‌آوری‌ها و تجهیزات موردنیاز خود را تولید و به خودکفایی برسد، یک گام رو به جلو و بیانگر این واقعیت است که «خواستن توانستن است» و جمهوری اسلامی ایران از ظرفیت‌های لازم برای خودکفایی در سایر بخش‌ها و عرصه‌ها نیز برخوردار است.

ثانیاً؛ قیاس انقلاب اسلامی ایران با سایر انقلاب‌ها و حکومت‌های جهان، به لحاظ ماهیت و محتوای آن، قیاس مع‌الفارق است، چرا که اهداف آن بسیار فراتر از اهداف صرفاً مادی و نگاه بدبینانه و تنگ‌نظرانه دشمنان داخلی و خارجی است و رهنمودهای مستمر و مکرر بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی (دامت برکاته) مبنی بر ضرورت رشد و تعالی همه‌جانبه کشور در ابعاد مختلف مادی و معنوی، موید این نکته است.

دستاوردهای انقلاب اسلامی در سایر علوم و عرصه‌ها نیز نشان می‌دهد، که طی عمر شکوهمند انقلاب اسلامی، موفقیت‌های کشور فقط محدود به صنایع دفاعی نبوده و موضوعات متنوع و متعدد دیگری مانند؛ نانو، سلول‌های بنیادی، شبیه‌سازی، دارو و صنایع پزشکی، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، صنایع غذایی، صنایع لوازم خانگی، صنایع و محصولات کشاورزی و صنایع فولاد و سیمان و سایر موضوعات را نیز شامل می‌شود.

به عبارت دیگر؛ اگرچه ممکن است دستیابی به تجهیزات و فن‌آوری‌های نوین، هزینه‌بر باشد، اما رشد جهشی و چشمگیر دستاوردهای غیرنظامی، نشان می‌دهد که هرگاه مردم و مسئولین بخواهند و اراده کنند، قادرند در هر بخشی با اعتماد به جوانان و اتکاء به نیروهای درونزا و استفاده بهینه از منابع داخلی، شگفتی‌ساز و افتخار‌آفرین باشند و این همان نکته‌ای است که شاید این گروه در آینده به آن نیز اعتراف نمایند.

نکته قابل تامل دیگر این است که؛ آنها در حالی مدعی هستند که موفقیت صنایع دفاعی ناشی از صَرف هزینه‌های سنگین است که به‌رغم کثرت و تنوع ماموریت‌ها و نیز تمام گستردگی یگان‌های دفاعی و نظامی فعال در کشور(ناشی از وسعت مرزها و تهدیدات و توطئه مستمر دشمنان، طی سال 97 فقط حدود ۳.۲ درصد کل بودجه کشور به نیروهای مسلح اختصاص یافته است و طبق روال سنوات قبل، بخش قابل توجهی از همین مقدار نیز محقق نشده است.

با این‌حال؛ بر اساس لایحه پیشنهادی جدید دولت تدبیر و امید، همین مقدار نیز، در لایحه بودجه سال ۹۸، از مبلغ ۶۸،۵۹۱،۶۳۵،۰۰۰،۰۰۰ ریال در سال 97، به ۳۵،۹۷۱،۷۰۴،۰۰۰،۰۰۰ ریال در سال آینده کاهش پیدا کرده است که در صورت تصویب مجلس، بودجه دفاعی کشور در سال ۹۸، با کاهش بیشتری مواجه خواهد شد.

این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که ضمن توجه به وسعت سرزمینی و گستردگی طول مرزها کشور و حجم تهدیدات و توطئه مستمر دشمنان علیه ایران اسلامی، بدانیم سهم بودجه ارتش، در کشوری مانند؛ آمریکا ۸.۸ % (نسبت به درآمد، بیش از روسیه است)، کویت ۱۱.۳ % و روسیه ۱۲ % کل بودجه کشور آنهاست.

به گزارش فوربس، آمریکا هرسال با تخصیص بیش از 610 میلیارد دلار بودجه نظامی، حدود 36 درصد کل بودجه نظامی جهان را صرف ماموریت‌های مداخله جویانه و آتش‌افروزانه خود در نقاط مختلف دنیا می‌کند و چین، عربستان و روسیه نیز در جایگاه‌های بعدی کشورها، با بیشترین بودجه نظامی در جهان قرار دارند.

بنابراین؛ جای بسی شگفتی است که چرا این آقایان فکر می‌کنند که غربی‌ها با بیشترین بودجه دفاعی، کمترین هزینه را صرف امنیت و گسترش صنایع دفاعی خود می‌کنند، اما جمهوری اسلامی ایران با این بودجه اندک، تمام یا بخش عمده درآمد خود را صرف صنایع دفاعی کرده است.

‌علاوه براین؛ آنها قبلاً همه فن‌آوری‌ها و تجهیزات مورداستفاده در کشور را وارداتی می‌دانستند، با این حال هیچ‌گاه توضیح نداده و نمی‌دهند، که غرب چگونه آخرین فن‌آوری‌های روز یا حتی تجهیزات پیچیده و جدیدش (به‌خصوص در بخش نظامی) را در اختیار کشوری قرار داده و می‌دهد که همواره با آن دشمنی ورزیده و هدف گسترده‌ترین و ظالمانه‌ترین تحریم‌های تاریخ معاصر قرار گرفته است.

البته این نکته حتی در مورد کشور مورداشاره آنها یعنی شوروی سابق که در زمان خود مهمترین و اصلی‌ترین رقیب غرب به‌شمار می‌رفت نیز مصداق دارد، زیرا همان‌گونه که قبلاً اشاره شد، آنها به این پرسش پاسخ نمی‌دهند که کشوری با شرایط مورد اشاره آنها، چگونه توانسته است سالیان متمادی، با غول به‌ظاهر پیشرفته غرب در سایر عرصه‌ها رقابت و نیازهای خود در بخش‌های مختلف را تامین نماید.

با این حساب این پرسش مطرح است که؛ راز موفقیت روزافزون و توفیقات بیشتر صنایع دفاعی نسبت به سایر صنایع کشور در چیست؟

راز موفقیت صنایع دفاعی جمهوری اسلامی ایران:

طرفداران این نظریه مضحک، نباید فراموش کنند که اگر پول می‌توانست به تنهایی مشکل پیشرفت در صنایع کشور را حل نماید، اکنون می‌بایست صنایع خودروسازی کشور که تاکنون میلیاردها تومان هزینه مازاد، به کشور تحمیل کرده‌اند، بازارهای اروپا و آسیا را با محصولات برتر خود تسخیر می‌کردند.

این اتفاق رخ نداده و مشکل کُندی سرعت پیشرفت و عدم خلاقیت و نوآوری در این صنعت و برخی از صنایع مشابه آن حل نشده است، چون مشکل فقط کمبود منابع مالی نیست، لذا همزمان با اندیشیدن به نحوه تامین منابع مالی، باید راز موفقیت را در عوامل دیگری مانند آنچه در ذیل مورداشاره قرار گرفته است، جستجو نمود.

 ۱- نقش رهبری در فرماندهی نیروهای مسلح و توجه ویژه و عمل دقیق این نیروها به رهنمودها و راهبردهای تعیین شده از سوی ولایت در مسیر رشد و تعالی همه‌جانبه.

 ۲- کار فی‌سبیل‌الله با توکل به خدا و اتکاء به عنایت الهی، همراه با خلوص نیت و صداقت در رفتار و گفتار، در راستای دفاع از دستاوردهای انقلاب اسلامی و تامین نیازهای نیروهای مسلح.

 3- تلاش بی‌وقفه و جدیت نیروهای مسلح برای تبدیل تهدیدها از جمله؛ جنگ تحمیلی و تحریم، به فرصتی برای تربیت نیروی متخصص و تامین و ساخت تسلیحات و تجهیزات مورد نیاز یگان‌های رزم.

 4- باور به شعار «ما می‌توانیم» و «خواستن توانستن است» و در واقع خودباوری و اعتماد به جوانان و متخصصین داخلی و استفاده بهینه از ظرفیت‌های فکری و علمی آنها.

5- نیاز جبهه‌های نبرد در دوران جنگ تحمیلی و ضرورت توجه به اصل بازدارندگی پس از پایان جنگ تحمیلی، به‌منظور جلوگیری از تهدیدات جدید.

 6- توجه ویژه به اصل هم‌افزایی با بهره‌گیری اصولی و منطقی از توان داخلی، در سایه حمایت مردم و یکدلی و هماهنگی و اتفاق نظر مسئولین برای پیروزی در جریان جنگ تحمیلی.

 7- تکیه و تاکید بر استفاده از نیروهای درونزا شامل؛ استفاده بهینه از سرمایه انسانی، ابزار و امکانات و منابع طبیعی و مواد اولیه و سایر ظرفیت‌های موجود و قابل دسترس.

 8- استفاده از قدرت خلاقیت و نوآوری دانشمندان و متخصصین ایرانی با رعایت اصول علمی و تجربی از طریق تحقیق و پژوهش و ارتباط موثر صنعت با دانشگاه‌ها و سایر مراکز علمی.

 9- استفاده بهینه و بهره‌برداری مطلوب از تجربات دفاع مقدس در حین جنگ تحمیلی و به‌خصوص پس از فراغت از فعالیت‌های دوران دفاع مقدس.

 10 - کار جهادی و رویکرد نهادیِ توام با روحیه و مدیریت انقلابی و توجه به اصل انعطاف‌پذیری، متناسب با شرایط ونیازهای کشور.

 11- رعایت سایر اصول مدیریتی مانند؛ ریسک‌پذیری، برنامه‌ریزی و سازماندهی همه منابع و امکانات در بخش‌ها و سطوح مختلف.

جان کلام این‌که؛ راز موفقیت صنایع دفاعی را باید در توجه بیشتر و دقیق‌تر این صنعت، به رهنمودها و راهبردهای رهبری جستجوکرد.

*کارشناس ارشد مدیریت