به گفته وزیر راه و شهرسازی طرح فروش متری مسکن از دستور خارج شده است. به عقیده کارشناسان این طرح از ابتدا نیز نمی‌توانست مسئله مسکن را حل کند بلکه راهکار، عرضه زمین جدید به بازار مسکن است.

مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی در حاشیه افتتاح هفت باب مدرسه، در پاسخ به سوال خبرنگاران، درباره طرح فروش متری مسکن اظهار کرد: این طرح فعلاً در دستور کار ما قرار ندارد و اجرا نمی‌شود.

این صحبت به معنای بسته شدن پرونده‌ای است که چند وقتی در حوزه مسکن مطرح شده و توجهات را به سمت خود معطوف کرده بود و حالا با اظهار نظر رسمی وزیر راه و شهرسازی منتفی اعلام شد.

به طور خلاصه قرار بود طبق این طرح مردم بر اساس بودجه و توانایی مالی خود اوراق مربوط به فروش زمین متری را در بورس تهیه کنند و اینگونه صاحب متراژی از پروژه‌های ساختمانی ‌شوند. اما هدف این طرح چه چیزی بوده و آیا منتفی شدن آن باعث ضربه به مسکن‌دار شدن مردم می‌شود یا خیر؟

ماجرای فروش متری خانه در بورس چه بود؟

طبق توضیحات محمد حسین رحمتی معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالا درباره نحوه کارکرد این اوراق، فروش این اوراق به منظور تامین نیاز مالی سازندگان بوده؛ وی این گونه توضیح می‌دهد: سازندگان مسکن می توانند برای ساخت یا تکمیل یک پروژه ساختمانی با انتشار اوراق سلف موازی مسکن در بورس کالا، بخشی از سرمایه مورد نیاز خود را برای اتمام پروژه و تحویل به مردم تامین کنند. براین اساس، مردم با خرید اوراق سلف مسکن اقدام به پیش خرید واحدهای آن پروژه می‌کنند و می توانند اوراق را تا زمان سررسید و تحویل ملک نگه دارند یا در بازار ثانویه اقدام به فروش اوراق خود به قیمت روز کنند.

وی ادامه می‌دهد: در ساده ترین شکل سرمایه گذاری در بازار پیش فروش متری مسکن، خریدار اقدام به خرید یک متر مسکن می‌کند که در زمان عرضه، تاریخ تحویل آن ملک، دوساله و کوچکترین متراژ هر واحد ۵۰ متر عنوان شده است. آن خریدار اگر قصد خانه دار شدن داشته باشد باید تا زمان سررسید دوساله مقدار اوراق خود را به عدد ۵۰ ورقه یک متری برساند. اما اگر قصد تحویل گرفتن خانه را نداشته باشد و صرفا با نیت سرمایه گذاری در بازار مسکن وارد این معاملات شده باشد، در هر زمانی طی این دوسال، امکان فروش اوراق و تسویه نقدی را دارد.

خرید و فرو ش متری خانه دقیقا به چه منظور؟

آنچه روشن است، سیاستگذاران با ارائه چنین طرحی به دنبال برگرداندن آرامش نسبی به بازار مسکن بوده‌اند؛ چرا که از طرفی قدرت خرید مردم به شدت کاهش یافته و از دیگر سو در این سال‌ها مسکن به عنوان یک کالای اساسی یا به عبارت بهتر واجب‌ترین کالا در اقتصاد با کسری در عرضه مواجه شده و بنابراین بازار مسکن با شکست روبه رو شده است. 

در همین راستا سیاستگذاران با این منطق که مسکن را در قطعات کوچکتر یعنی بصورت متری به فروش رساندند تا این کسری را جبران کنند و چنین طرحی را ارائه داده‌اند. اما واقع آن است که این روش مشکلات زیادی را برای خریداران در پی خواهد داشت. مهم‌ترین آن پیچیدگی در مالکیت افراد و ایجاد دعوای حقوقی بوده، چرا که به ویژه در زمان فروش، بحث مالکیت نقش زیادی ایفا می‌کند و در صورت عدم توافق مالکان، سرمایه در ملک حبس می‌شود.

از نظر کارشناسان نیز هدف اصلی طرح که بهبود شراط حوزه مسکن و تسهیل دسترسی مردم به خانه‌دار شدن است، محقق نخواهد شد. فروش متری خانه، در صورت اجرای موفق نهایت تاثیری که خواهد داشت، حفظ ارزش پول سرمایه‌گذاران است.

به جای فروش متری خانه انتزاعی، زمین واقعی به مردم عرضه کنید

سیاستگذاران برای خانه‌دار کردن مردم راه‌های آسان‌تر و بهتری پیش روی خود دارند. باتوجه به این که 60 درصد قیمت مسکن را زمین تشکل می‌دهد، بنابراین می‌توان گفت بازیگر اصلی در سازوکار بازار این حوزه زمین است. دولت می‌تواند به راحتی زمین را با قیمت مناسب به مردم عرضه کند تا در عین حال که قیمت مسکن کنترل خواهد شد، دسترسی مردم به مسکن نیز هموارتر می‌شود.

تجربه نشان داده هر وقت دولت زمین را در متراژهای مشخصی به مردم عرضه کرد مانند آنچه در پروژه بیرجند اتفاق افتاد، هم سرعت ساخت بالا بوده و هم متقاضیان در یک پروسه موفقیت آمیز  بدون حاشیه خانه‌دار شده‌اند. نباید فراموش کرد عرضه زمین نه تنها باعث می‌شود خانه با قیمت کمتری در دسترس مردم باشد بلکه با افزایش عرصه قیمت بالای فعلی نیز کاهش پیدا می‌کند.