«کریبدس»

برگزیدگان جایزه اُ. هنری 1982

مترجم: لیدا طرزی

ناشر: نیستان، چاپ اول 1400

195 صفحه، 48000 تومان

***

جایزه اُ. هنری به‌عنوان یک جایزه سالانه آمریکایی برای داستان‌های کوتاهی که ارزش استثنایی دارند، نام نویسنده هنرمند آمریکایی را زنده نگه داشته ‌است. نویسنده‌ای که داستان‌های کوتاهش به دلیل لطافت طبع، بازی با کلمات، شخصیت‌پردازی شورانگیز و به‌خصوص پایان هوشمندانه و غافلگیرانه معروف‌اند. اُ. هنری در طول عمر خود بیش از ۴۰۰ داستان کوتاه نوشت که اغلب پیرامون چهار محور زندگی شهری به ویژه نیویورک، عشق و روابط عاشقانه، زندگی در غرب به شکل وسترن و همچنین طنز مایه می‌گیرند. او نوعی از داستان کوتاه را در ادبیات آمریکا به وجود آورد که در آن گره‌ها و دسیسه‌ها در پایان داستان به طرزی غافلگیرانه و غیرمنتظره گشوده می‌شوند.

جایزه اُ. هنری به‌عنوان تریبونی برای نویسندگان سراسر جهان از سال ۱۹۱۹ هر ساله به آنها که داستان کوتاهی به حیطۀ ادبیات جهان اضافه کردند، اهدا می‌شود. داستان‌های برگزیدۀ این جایزه هر ساله به همت مؤسسه انکور بوکز (Anchor Books) در یک کتاب گردآوری و منتشر می‌شود. آنچه در داستان‌های کوتاه مجموعه‌های اُ. هنری برای مخاطبان جالب و حائز اهمیت محسوب می‌شود، تمایل پدیدآورندگان به آفرینش قصه است. چرا که این مجموعه‌ها نمایی از تلاش‌هایی تحسین‌برانگیز و قابل ستایش برای نوشتن و خلق قصه توسط نویسندگانی است که اولویت اول و اصلی آنها داستان‌نویسی و خلق فضا و مختصات استاندارد داستانی بدون توجه به سلایق مختلف مخاطبان آنهاست. به عبارت دیگر در این مجموعه با آثاری روبه‌رو می‌شویم که برای تولید آنها تلاش بسیار شده و آفرینش و توجه به عناصر و ارزش‌ها و اصول داستانی بیش از علاقۀ مخاطبان مورد توجه قرار گرفته است. 

انتشارات کتاب نیستان طی سال‌های اخیر مجموعه تمام آثار منتشرشده در این جایزۀ ادبی را مورد توجه قرار داده که تا کنون حاصل این اقدام انتشار بیش از ۳۰ عنوان آن بوده است. «کریبدس» نیز عنوان مجموعه‌ای متشکل از 10 داستان کوتاه منتخب از میان انبوه داستان‌های منتشر شده به زبان انگلیسی طی سال 1982 در نشریات آمریکایی است که به منظور حضور در جایزه ادبی اُ. هنری انتخاب شده‌اند. این کتاب به سنت تمام آثار دیگر این مجموعه، انتخاب و در قالب یک کتاب منتشر شده است. در واقع «کریبدس» نمایه‌ای از جریان فکری قالب داستان‌نویسی آمریکای شمالی برای مخاطبان نشریات انگلیسی‌زبان به شمار می‌آید.

به عبارتی می‌توان گفت «کریبدس» جلوه‌ای اعجاب‌انگیز از تجمیع استعدادها و قابلیت‌های نوظهوری است که در ابتدای دهه 1980 برای ترسیم جهان با ادبیات و داستان و کلمه تلاش داشتند و حاصل این تجمیع، جداشدن مخاطبان از جهان پیرامون خود و رهنمون‌شدن و اتصال آنان به دنیای شگفت داستان‌هاست.
در «کریبدس» داستان‌هایی از نویسندگانی چون جوزف مک اِلوری، بِن بروکس، کنت گوئرتز، استفن دیکسون، دیوید کارکیت، تیم اوبراین و توبیاس وُلف در کنار داستان‌هایی از آلیس آدامز، سوزان کِنِی و تی. ای. هولت قرار گرفته است.

ناشران این مجموعه در راستای شناخت و تقدیر از نویسندگانی که به طور مداوم و مستمر به ادبیات داستانی خدمت می‌کنند، در مقایسه با آنانی که به صورت تفننی یک داستان می‌نویسند و سپس این کار را رها می‌کنند از حدود یک دهۀ قبل جایزه‌ای را در نظر گرفته و به صلاحدید ویراستار به نویسنده‌ای صاحب نام اعطا می‌کنند. جایزۀ نخست این رویداد که نخستین بار در سال 1970 به جویس کارول اوتس و در سال 1976 به جان آپدایک اعطا شد، در سال 1982 از میان ۲۰ داستان منتخب به داستان «نمای ظاهر» از سوزان کنی رسید که زمستان سال۱۹۸۰در مجله ایپاک منتشر شده بود. جایزۀ دوم نیز به داستان «آینده» نوشته جوزف مک الروی و جایزۀ سوم به داستان «مرام‌نامه پستی» نوشته بن بروکس اهدا شد. همچنین در مجموعۀ «کریبدس» جایزۀ ویژه برای دستاورد منظم و مستمر  به آلیس آدامز تعلق گرفت. وی که نویسنده‌ای مستعد است و داستان‌هایش در دهۀ گذشته اعتبار ویژه‌ای برای او به ارمغان آورده‌اند، در داستان «مردم گِرِی هاون» خود از همین مجموعه می‌نویسد: «می‌دانستم هورتنس هیچ‌وقت باور نمی‌کند که دوباره اشتباه کرده‌ام، آن هم درست چند شب بعد از آن شبی که اتوبوس را اشتباهی سوار شده بودم. هورتنس حتماً کفری می‌شد. سعی کردم چند بهانه برای خودم دست و پا کنم: دیر به ایستگاه رسیدم یا اتوبوس عادی در جایگاه اتوبوس سریع‌السیر ایستاده بود و ... ولی بعد با خودم فکر کردم چقدر مسخره است. تازه، نفس این کار که هورتنس می‌آمد دنبالم هم مسخره بود. هر چه نباشد هردومان زنان عاقل و بالغی بودیم...»

اگر چه در داستان‌های مجموعۀ «کریبدس»  مضامین مختلفی از روابط پیچیده خانوادگی تا شعر و ادبیات دستمایۀ نویسندگان قرار گرفته ولی می‌توان گفت انواع مختلف خشونت شامل استفاده از زور فیزیکی به منظور قراردادن دیگران در وضعیتی بر خلاف خواسته‌‌شان، ابزاری برای کنترل یا نوعی تلاش برای سرکوب و متوقف‌کردن، مضمون مشترک تعداد بیشتری از داستان‌های این کتاب به شمار می‌رود. «کریبدس» با مقدمه‌ای از ویلیام آبراهانز ویراستار مجموعه داستان‌های منتخب جایزه اُهنری و ترجمه لیدا طرزی به بازار کتاب روانه شده است. طرزی که از مترجمان اصلی مجموعۀ جایزه اُ. هنری به شمار می‌رود پیش از این نیز در قالب همین مجموعه، کتاب‌های «یک چیز خوب کوچولو»، «عمیق»، «ویرایش یازدهم»، «طاووس‌ها»، «چرا با من نمی‌آیی زندگی کنی؟ وقتش است»، «دوران طلایی دل‌شکستگی» و... را ترجمه کرده است.