سیتریک یک اسید آلی ضعیف با فرمول شیمیایی C6H8O7 است. اسید سیتریک یکی از تعداد زیادی متابولیت است که توسط گونه های آسپرژیلوس تولید می شود.

اسید سیتریک یک اسید طبیعی است. در انواع میوه ها و سبزیجات یافت می شود مانند مرکبات - لیمو که بیشترین میزان اسید را دارد. این ماده یک اسید آلی ضعیف با فرمول شیمیایی C6H8O7 است. استفاده از اسید سیتریک مزایای زیادی دارد. اسید سیتریک به عنوان یک اسید طبیعی در مرکبات، گوجه فرنگی و بسیاری از میوه ها و سبزیجات وجود دارد.

اسید سیتریک برای اولین بار در سال 1822 توسط کارل ویلهلم شیله  که همچنین ترکیب آن را ایجاد کرد، از آب لیمو جدا شد. در بسیاری از کالاهای مصرفی، در بخشهای غذایی و آشامیدنی، از اسید سیتریک استفاده می شود. به عنوان یک ماده اسیدی، در نوشابه ها و شربت ها، عطر و طعم میوه ای طبیعی را تحریک می کند و درجه سختی لازم را می دهد. اسید سیتریک یک ترکیب آلی میانی در چرخه اسید تری کاربوکسیلیک (TCA) است که به طور طبیعی در مرکبات، آناناس و گلابی یافت می شود و به صورت سیترات کلسیم متبلور می شود. این ماده عمدتا از طریق تخمیر تولید می شود.

فواید اسید سیتریک

اسید سیتریک طیف گسترده ای از نمکهای فلزی از جمله کمپلکسهایی با مس، آهن، منگنز، منیزیم و کلسیم را تشکیل می دهد. وجود این نمک ها دلیل استفاده از آن به عنوان یک عامل جدا کننده در فرآیندهای صنعتی و به عنوان یک ماده نگهدارنده خون ضد انعقاد است. همچنین این ماده، پایه خاصیت آنتی اکسیدانی آن در چربی ها و روغن ها است که در آنجا اکسیداسیون فلزات کاتالیز شده را از طریق کلات زنی آثار فلزاتی مانند آهن کاهش می دهد. دو ماده در آن، برای استفاده به عنوان طعم دهنده وجود دارد اولین عامل به دلیل اسیدیته آن است که طعم کمی دارد. دومی نیز به دلیل توانایی آن در افزایش طعم های دیگر است.

فرآیندی برای حذف دی اکسید گوگرد از گازهای دودکشی ایجاد شده است که در آن اسید سیتریک به عنوان اسکرابر استفاده می شود و یونی پیچیده را تشکیل می دهد و سپس با H2S واکنش می دهد و سیترات احیا کننده عناصر گوگرد را می دهد. این امر ممکن است با افزایش فشارهای محیطی از اهمیت بیشتری برخوردار شود.

استرهای اسید سیتریک از طیف وسیعی از الکل ها شناخته شده اند. استرهای تری اتیل، بوتیل و استیل تریبوتیل به عنوان نرم کننده در فیلم های پلاستیکی و مونوستریال سیترات به جای اسید سیتریک به عنوان آنتی اکسیدان در روغن ها و چربی ها استفاده می شود.

اسید سیتریک را از کجا بخریم ؟ 

برای خرید اسید سیتریک فروشندگان متعددی وجود دارد که حتی در مقادیر کم شما میتوانید آن را از عطاری های محله خودتان بخرید و احتمالا نیاز شما را برای مصارف خانگیتان برطرف میکند (مانند ساخت لواشک و ...). اما اگر به مقادیر بالای آن نیاز دارید توصیه ما شرکت بیسموت است که برای خرید اسید سیتریک خشک و پودری که بهترین کیفیت را داشته باشد و شره باشد میتوانید به این شرکت مراجعه کنید و آنالیز و تمام موارد کیفی را دریافت بفرمایید.

موارد استفاده اسید سیتریک پودر شده

ما یک پودر اسید سیتریک دریافت می کنیم که سفید است. این به بهبود سلامت کلیه، عفونت گلو، خلاص شدن از شر آکنه و غیره کمک می کند.

برخی دیگر از موارد استفاده از اسید سیتریک عبارتند از:

• به عنوان افزودنی غذایی استفاده می شود
• در نظافت استفاده می شود
• به عنوان لوازم آرایشی استفاده می شود
• در نرم کننده آب استفاده می شود
• در صنایع مورد استفاده قرار می گیرد

1.افزودنی غذایی

• از اسید سیتریک در مواد غذایی به عنوان یک طعم دهنده و نگهدارنده استفاده می شود.
• این اسید در محصولات غذایی فرآوری شده مانند نوشیدنی ها، نوشابه ها و غیره استفاده می شود.
• به دلیل طعم ترش، در تهیه نبات های خاص مورد استفاده قرار می گیرد.
• گاهی اوقات آب نبات ترش با پودر سفید که اسید سیتریک است پوشانده می شود.
• برای دور نگه داشتن گلبول های چربی، برخی از شرکت های تولید بستنی از آن به عنوان امولسیون کننده استفاده می کنند.

2.عامل تمیز کردن

• اسید سیتریک یکی از عوامل کیلیت است.
• با کمک اسید آهک سیتریک از اواپراتورها و دیگهای بخار حذف می شود.
• به دلیل نرم شدن آب توسط اسید، در صابون ها و مواد شوینده لباس استفاده می شود.
• پاک کننده های خانگی که در آشپزخانه و حمام استفاده می شود نیز مقداری اسید سیتریک دارند.
• این ماده نه تنها به عنوان پاک کننده بلکه به عنوان بوگیر نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

3.لوازم آرایشی و بهداشتی

• اسید سیتریک به از بین بردن پوست مرده که برای ماسک های خانگی استفاده می شود کمک می کند.
• موجب بهبود رنگ پوست و رشد پوست شده و باعث کاهش چین و چروک، جوش های آکنه و غیره می گردد.
• برای متعادل سازی سطح pH از اسید سیتریک معمولاً در مواد آرایشی استفاده می شود.
• این ماده در صابون دست، شستشوی بدن، پاک کننده های صورت لاک ناخن، شامپوها و برخی دیگر از محصولات آرایشی یافت می شود.

4.نرم کننده آب

• از اسید سیتریک به عنوان نرم کننده آب در مواد شوینده استفاده می شود، زیرا خاصیت آن اسید آلی، کیلیت و بافر است.
• خواص شیمیایی اسید سیتریک به عنوان یک اسید آلی ضعیف، آن را به یک نرم کننده قوی برای آب تبدیل می کند.
• این ماده با تجزیه مقادیر کمیاب فلز کشف شده در آب کار می کند و آن را به گزینه ای کاملاً طبیعی برای تصفیه آب سخت تبدیل می کند.

5.کاربردهای صنعتی

• مصارف صنعتی اسید سیتریک شامل مواد شوینده ، آبکاری و برنزه سازی چرم است.
• اسید سیتریک همچنین به عنوان نگهدارنده خون ذخیره شده و بافر و آنتی اکسیدان در صنایع دارویی و آرایشی استفاده می شود.
• چندین اسید مشتق از قارچ دارای ارزش تجاری قابل توجهی هستند و کاربردهای گسترده ای را در صنایع غذایی، خوراک، داروسازی و پلیمر پیدا کرده اند.

اسید سیتریک یکی از بسیاری از متابولیت های تولید شده توسط گونه های آسپرژیلوس است. اسید سیتریک دارای مزه های شیرین و ترش است و اسید سوکسینیک طعم شور - تلخی دارد. با تغییر در خاک و شرایط آب و هوایی، میزان اسید سیتریک در سبزیجات و میوه ها نیز متفاوت است.

سوالات متداول

کاربردهای رایج اسید سیتریک چیست؟

اسید سیتریک علاوه بر استفاده در تمیز کردن محصولات از جمله مراقبت های شخصی، جنگلداری، لبنیات، داروسازی و آبکاری در تعدادی از زمینه های دیگر نیز مورد استفاده قرار می گیرد. به عنوان ماده نگهدارنده، طعم دهنده و شستشوی سبزیجات به صنایع غذایی کمک می کند.

آیا اسید سیتریک برای بدن شما مفید است؟

مصرف غذاهایی که به طور طبیعی حاوی اسید سیتریک هستند (مثلاً از آبلیمو یا لیموترش) دارای فوایدی هستند؛ زیرا به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می کند، بدین معنی که بدن را از آسیب رساندن به رادیکال های آزاد محافظت می کند. خوردن مقادیر زیادی آنتی اکسیدان به همه چیز از محافظت از قلب تا پیشگیری از سرطان کمک می کند.

عوارض جانبی اسید سیتریک چیست؟

عوارض جانبی جدی اسید سیتریک و سیترات سدیم شامل کشیدگی عضلات یا گرفتگی عضلات، تورم یا افزایش وزن، خستگی، تغییرات خلقی  تنفس تند و سریع ، ضربان قلب سریع، احساس اضطراب، مدفوع سیاه یا خون ، اسهال شدید یا تشنج است.

آیا اسید سیتریک ضد عفونی کننده است؟

این اسید برای ضد عفونی و تمیز کردن عمومی بسیار مناسب است؛ زیرا اسید سیتریک باعث از بین رفتن باکتریها و کپک می شود. کف صابون، لکه های آب سخت، رسوبات کلسیم، آهک و زنگ زدگی نیز در از بین بردن آن موثر است. این ماده ارزشمند در بسیاری از محصولات تمیز کننده به عنوان ماده نگهدارنده عمل می کند.

آیا اسید اسکوربیک همان اسید سیتریک است؟

اسید سیتریک و اسید اسکوربیک دو نوع اسید مختلف هستند، که برای دو منظور مختلف برای نگهداری مواد غذایی استفاده می شوند. اگرچه هر دو اسید هستند، اما یکسان نیستند. اسید سیتریک اسیدیته بیشتری نسبت به اسید اسکوربیک دارد.

آیا اسید سیتیریک منفجره است؟

انتشار ذرات ریز این ماده در هوا میتواند مخلوط قابل انفجاری را به وجود آورد که برای پیشگیری توصیه میشود کار با این ماده در محیط های بسته و با استفاده از تجهیزات برقی ضد انفجار صورت گیرد.

تفاوت اسید سیتریک خشک و آبدار

همانطور که گفته شد در فرایند تولید اسید سیتریک از تبلور آب سرد اسید سیتریک آبدار (مونوهیدرات) و از تبلور آب گرم نوع خشک آن(آنهیدروز-آنهیدرات)حاصل میگردد که نوع آنهیدارت آن بیشتر به عنوان طعم دهنده، بوبر آروماتیکی، روکش براق نگهدارنده ای میوه های سرد خانه ای و… استفاده میشود .از سیتریک اسید آبدار نیز در مایعات و آبمیوه هایی که نیاز به ترش مزگی دارند استفاده میشود.

برای مطالعه بیشتر درباره اسید سیتریک میتوانید به شرکت بیسموت مراجعه کنید