«اینجا همه آدمها اینجوری‌اند»

(مجموعه جایزه «اُ. هنری» سال 1998)

ترجمه: لیلا آقالو

ناشر: نیستان، چاپ اول 1399

260 صفحه، 53000 تومان

****

در جامعه مدرن امروزی که آدمی در جنب و جوش و تکاپوست و با محدودیت زمانی زیادی مواجه است غذای روح مسلما" از جمله مسائل انکار ناپذیر است تا تعادلی در روح و جان آدمی ایجاد شود. اما بدلیل کمبود وقت در میان ما که آن هم نتیجه مدرنیته شدن است ، تامین غذای روح سبک و گونه خود را می طلبد و داستان کوتاه نقش مهمی را ایفا می کند. داستان کوتاه بواسطه حذف برخی زیاده گوییها و توصیفات اینگونه نیست که مطالب از پیش هضم شده را پیش روی خواننده قرار دهد، بلکه این خواننده است که باید به رمزگشایی داستان بپردازد و به گونه ای چالش ذهن را بر می انگیزد.  

مجموعه داستان اینجا همه آدمها اینجوری اند شامل یازده داستان کوتاه است که هر یک از این داستانها به مقوله هایی چون زندگی، مرگ، عشق، طنز، مهربانی ، جنگ، ترس و جاودانگی پرداخته اند. 

داستان اینجا همه آدمها اینجوری اند به زندگی زن و شوهری اشاره می کند که کودک دو ساله شان به سرطان کلیه مبتلا می شود و کشمکش درونی مادرو بعد قبول این قضیه توسط مادر او را وارد فاز جدیدی از زندگی می کند، زندگی که تمام مادران و پدرانی که کودک سرطانی دارند با آن دست و پنجه نرم می کنند، این والدین همه شبیه هم هستند و کودکان با سرهای طاس مثل خواهر و برادر یکدیگر به هم شبیه هستند. همه گویی به جامعه خاص خود تعلق دارند که هدفشان بقاست و از تمام داشته های خود گذشته اند تا زندگی را به فرزندان خود برگردانند. این درد مشترک به گونه ای عجیب آنها را بهم وصل می‌کند: حس ترحم و همدردی عمیقی که وجه تمایز آنها با جامعه بیرون است.

داستان ایستگاه قطار سمت شمال به مقوله مهاجرت می پردازد و افرادی که به خاطرجنگ و مسائل اجتماعی حاکم در کشور خود مجبور شده اند که وطنشان را ترک کنند. این داستان به خوبی اشاره می کند که این افراد مهاجر چگونه تکه ای از وجودشان را همچنان در وطن جای گذاشته اند و البته به بعد فلسفی عمیقتری هم اشاره دارد و اینکه همه ما مسافران رهگذری این جهان هستیم. مهاجران حتی در موطن ثانی سعی بر آن دارند که فرهنگ موطن اصلی خود را حفظ کنند. یکی از شخصیتهای داستان، ابراهیم، تامیلی اهل ویتنام است که در فرانسه کافه ای را می چرخاند و برای مشتریانش غذاهای محلی آماده می کند .    

داستان کوتاه بواسطه حذف برخی زیاده گوییها و توصیفات اینگونه نیست که مطالب از پیش هضم شده را پیش روی خواننده قرار دهد، بلکه این خواننده است که باید به رمزگشایی داستان بپردازد و به گونه ای چالش ذهن را بر می انگیزد. مجموعه داستان اینجا همه آدمها اینجوری اند شامل یازده داستان کوتاه است که هر یک از این داستانها به مقوله هایی چون زندگی، مرگ، عشق، طنز، مهربانی ، جنگ، ترس و جاودانگی پرداخته اندداستان نو سرباز که با نوعی طنز همراه است ، داستان سربازی را روایت می کند که به جرگه تفنگداران نیروی دریایی ایالت متحده آمریکا پیوسته است و در لابلای این طنزها تفکر و جهان بینی سبعانه نظام سرمایه داری آمریکا بیان می شود. اما آنچنان آن را در لایه های طنز بیان می کند که خواننده جذب داستان می شود. 

 چاقو انداز داستان مردی چاقو انداز است که فراتر از قواعد این حرفه عمل می کندو تماشاگران را بر سر دوراهی ذهنی قرار می دهد که در مقابل این نوع سبک اجرا که به نوعی خلاف عرف چاقو اندازهای دیگر است، او را تشویق کنند و یا نارضایتی خود را نشان دهند.                     

  در داستان رتیل جان هرولد از کشور کانادا عازم آمریکا می شود تا دوره عملی دکترایش را به عنوان دستیار مدیر مدرسه بگذراند. او در فکر آنست که مقام مدیریت مدرسه و متعاقبا" مدیریت بخش آموزشی ناحیه را از آن خود کند. جان هرولد رتیلی دارد که از آن نگهداری می کند و اعتماد بنفس او با حضور این رتیل بالا می رود. اما بخاطر خصومت و کارشکنی سرایدارهای مدرسه این رتیل به صلابه کشیده می شود و این اتفاق چند بار با رتیلهای دیگرش هم می افتد و داستان همینجا پایان نمی یابد و او از طرف اشخاصی ناشناس مورد ضرب و شتم شدید قرار می گیرد. گرچه لایه بیرونی داستان حول محور جاه طلبی هرولد و کینه توزی کارمندان مدرسه می گذرد اما لایه های زیرین داستان به گونه ای ظریف به نژاد پرستی ، سیستم غلط آموزشی در آمریکا و روبه زوال رفتن و از هم گسیختگی جامعه آمریکا اشاره دارد.       

لجن خواری داستان دیگری درباره مادر ، مادر بزرگ و دختر دوازده ساله ای که راهی پیک نیکی می شوند تا اوقاتی را با خاله و شوهرخاله و بچه های آنها و دوست مشترکشان در خانه پیک نیکی بگذرانند. در این میان خاله آنی صاحب فرزند پنجمی به اسم تروی شده است که این مساله را از مادر بزرگ مخفی نگه داشته اندچون با آوردن فرزند پنجم مخالف بوده است. نکته جالبی که در داستان وجود دارد دیدگاه دختری دوازده ساله و روایت داستان از زبان اوست . کلمه چرک و کثیف بارها در داستان تکرار شده است و نحوه مکالمات بین افراد داستان نیز با نوعی هرزه گویی همراه است. جالب آنست که کلمه لجن در انگلیسی هم بار هرزه گویی و هم بار معنایی کثیفی را دارد               

  وینکی داستان مردی است که با خواهر مذهبی افراطی و تا حدی خل و چل خود زندگی می کند . او در یک سمینار روانشناسی شرکت می کند تا قدرت لازم را برای جدا کردن زندگی خود از زندگی خواهرش پیدا کند. این داستان به خوبی به مساله خودیاری اشاره می کند و اینکه گاها انسانها به خاطر دیگری نیازهای اصلی خود را نادیده می گیرند. هر چند که این فداکاری مانع رشد خود و فرد مقابل می شود اما نهایتا" این وجدان است که حرف آخر را می زند .                                  

داستان من و دشمنم اشاره دارد به دختری که همیشه افراد غریبه باب صحبت را با او باز می کنند و به درد و دل می پردازند. این مساله زمانی به بحران تبدیل می شود که رییس او در شرکتی که او به تازگی در آن استخدام شده است مزاحمت هایی برایش ایجاد می کند. قهرمان زن داستان از اینکه همیشه بخاطر کاریزمای درونیش مرکز توجه و دردودل افراد قرار می گیرد دچار نوعی نفرت می شود . در این داستان که ظاهرا از تمی ساده برخوردار است مساله اعتماد و سو استفاده از مهرورزی را به شکلی مهیج و گیرا بیان داشته است.                                                          

 شامپانزه های منطقه وایومینگ که در قرن نوزدهم رخ میدهد داستان مردی است که دو میمون را که صاحبشان در درگیری کشته شده است را سرپرستی می کند و همراه آنها راهی سفری می شود تا به برادر خود که از جویندگان طلاست کمک کند . این مرد همراه این دو میمون برنامه های نمایشی را در شهرهای سر راه خود به اجرا می گذارند. این داستان از درونمایه ای ناتورالیستی برخوردار است و احساس لطیف و مهرورزانه حیوانات در این داستان به زیبایی بیان می شود و اشاره می کند به اینکه با وجود درک و شعور عقلانی پایین تر حیوانات احساساتی پر مایه تر از انسانها برخودارند. در این داستان اشاره می شود که بد مستی انسانها چگونه شفقت را از آنها می رباید و باعث ریختن خون جانداری می شود.          

رهایی، داستان دسته ای از نظامیان بریتانیایی در قرن نوزدهم است که در آفریقا به جنگ با زولوها پرداخته اند و پس از پیروزی مشغول جشن هستند که ستوان ویلبی باد شکم از خود بیرون می دهد. این داستان با آغاز طنز گونه خود در لایه درونی بخشی از تاریخ جنگ بریتانیا و زولوها را به تصویر می‌کشد.                                                      

اما داستان افسانه های خرسها با درونمایه ناتورالیستی حرفهای زیادی برای گفتن دارد. مساله عشق و کشمکش درونی فرد برای آزادی و در کنار آن حضور وحشیانه انسان در طبیعت و از بین بردن آن را به تصویر می کشد. جای دارد از انتشارات محترم نیستان تقدیر و قدردانی کنم که بستری فراهم آورد تا خوانندگان فارسی زبان با داستانهای برگزیده جایزه ا. هنری آشنا شوند. چرا که این داستانها با وسواس و دقت از جانب هیئت داوران از میان هزاران داستان انتخاب شده اند. داستانهایی که نه تنها جنبه سرگرمی دارند از لحاظ ساختاری و محتوایی بسیار قوی هستند.