«اعتراض»، «آشوب»، «اغتشاش» یا «فتنه»؟ ؛ هر چه بود درسی شد برای عبرت...

جلیل یاری،   3980913081 ۴۱ نظر، ۰ در صف انتشار و ۲۵ تکراری یا غیرقابل انتشار
«اعتراض»، «آشوب»، «اغتشاش» یا «فتنه»؟ ؛ هر چه بود درسی شد برای عبرت...

به دنبال اعلام ناگهانی خبر افزایش قیمت بنزین در شب میلاد پیامبر اسلام اعتراضات جمعی طبقات مختلف ایران خود را به اشکال متعدد نشان داد. تحلیل لایه‌های گوناگون این اعتراضات حاوی درس‌ها و عبرت‌های مختلفی برای مسئولین و دست‌اندرکاران اجرایی کشور است.

نظرات مختلفی درباره منشاء این اعتراضات ارائه شده و از این حرکات جمعی با نام‌های «اعتراض»، «آشوب»، «اغتشاش» و «فتنه» نام برده شده است. اما فارغ از نگاه امنیتی و سیاسی این قضایا را می‌توان از منظر جامعه‌شناسی نیز تحلیل کرد:

در نگاه نخست به نظر می‌رسد این اعتراضات نوعی مخالفت شدید با افزایش قیمت بنزین بود. اعتراض صرف به افزایش بهای بنزین به عریان‌ترین شکل ممکن خود را در آتش‌زدن پمپ بنزین‌ها نشان داد. اما علاوه بر پمپ بنزین‌ها بخش‌های دیگری از اموال عمومی (و یا اموالی که از منظر معترضان منتسب به دولت بودند و به نظر عمومی می‌آمدند) نیز در نوک پیکان صدمات قرار داشتند. تخریب ساختمان‌ها و ادارات دولتی، آتش‌زدن بانک‌ها و خودپردازها، غارت اموال فروشگاه‌های زنجیره‌ای، تخریب و به آتش کشیدن اتوبوس‌های شرکت واحد و ... معرف عصبانیت شدید و نارضایتی معترضین بود.

این اعتراضات برعکس تجمعات سال‌های گذشته که اغلب در محلات مرکزی شهر و بالاشهر اتفاق می‌افتاد بیشتر در مناطق حاشیه‌ای شهرها و محله‌های مربوط به طبقات متوسط و فقیر رخ داده است. به عنوان مثال تجمعات اعتراضی تبریز معمولاً در مرکز شهر (بازار) و یا بالاشهر (آبرسان) برگزار می شد اما این بار هستۀ مرکزی اعتراضات در اتوبان پاسداران واقع شده بود که محل تقاطع مناطق مسکونی حاشیه‌نشینان دامنه‌های عینالی، طبقۀ متوسط شهرک‌های تازه ساخت و نیز طبقۀ نوسرمایه‌داران ولیعصر است و نماد سرمایه‌داری شبه‌مدرن تبریز یعنی «لاله پارک» در نزدیک این محل بنا شده است.

اعتراضات اخیر علاوه بر کلانشهرها در بسیاری از شهرهای کوچک (بالاخص شهرهای پیرامون پایتخت مثل ورامین، اسلامشهر، ملارد، شهریار، شهر قدس و ...) نیز روی داد. این شهرها در واقع اقمار کلانشهرها محسوب می‌شوند و کسانی که به سبب ناکامی‌های اقتصادی و مالی از سکونت در کلانشهرها بازمانده‌اند عمدتاً در محلات حاشیه‌ای این شهرهای اقماری ساکن هستند.

اکثریت شرکت‌کنندگان در اعتراضات را جوانان تشکیل می‌دادند. جوانانی که شرایط ناساز زندگی را به ناچار تجربه می‌کنند. گرانی، بیکاری، بلاتکلیفی و چشم‌انداز مبهم آینده آنها را به شدت عصبی و مضطرب کرده است. در نتیجۀ تحریک آنی و شوک حاصل از اعمال ناگهانی افزایش بهای بنزین، این عصبانیت خود را به شکل حمله به اموال دولتی و تخریب آنها نشان داد. چرا که از منظر معترضین اموال دولتی نماینده دولتی هستند که موجب ناکامی آنها شده است.

تحلیل محتوای شعارهای داده شده در تجمعات نشان می‌دهد این اعتراضات هر چند که در درجه نخست حاوی نارضایتی اقتصادی بود اما در دل خود نارضایتی سیاسی را نیز دربرداشت.

این مردم در سال‌های اخیر همه روزه اخبار فساد، اختلاس، ارتشاء و نابودی اموال عمومی را از منابع مختلف خبری دریافت کرده‌اند و در زندگی شخصی خود نیز شاهد انواع تبعیض و ناعدالتی بوده‌اند. جوانی که آرزوی داشتن یک پیکان دست چندم بر دلش سنگینی می‌کند با دیدن ویراژ ماشین‌های میلیاردی در خیابان‌های شهر یک ناکام است. حاشیه‌نشینی که کرایۀ خانه را با هزار دشواری تهیه می‌کند و هر سال با افزایش کرایه‌ها به ناچار از مرکز شهر دور می‌شود با مشاهدۀ برج‌های سر به فلک کشیده و ویلاهای شیک و باکلاس نوکیسه‌های تازه به دوران رسیده ناکام و درماندۀ این جامعه است. شنیدن اخبار مکرر و مستمر اختلاس‌ها و فسادهای مالی همچون بنزینی بر آتش خشم فروخوردۀ درماندگان عمل می‌کند.

هر چند که فقر و تنگدستی یکی از دلایل نارضایتی است اما آن چیزی که اهمیت اساسی دارد فقر نیست بلکه احساس نابرابری، تبعیض و ناعدالتی است. مردمی که 120 سال پیش در پی تأسیس «عدالتخانه» بودند و انقلاب مشروطه دردی از آنها دوا نکرد امروز هم از تبعیض، نابرابری، اختلاس و فساد اداری ناله می‌کنند. این کمبودها است که نارضایتی عمومی را به طور تصاعدی افزایش می‌دهد.

دولتمردان باید از این اعتراضات درس بگیرند چرا که تنها بخش کوچکی از این اعتراضات ویرانگر مربوط به افزایش قیمت بنزین بود. سهم عمده را می‌توان به «نارضایتی از توزیع منابع و فرصت‌ها» و «اعتراض به شیوۀ ادارۀ کشور» نسبت داد. توزیع برابر منابع و فرصتها، اشتغال‌زایی، شفافیت عملکردها و همکاری و مشاوره با متخصصان و نخبگان به بهبود اوضاع کمک خواهد کرد.

دیدگاه کاربران

ناشناس۱۲۲۵۶۴۵۱۶:۱۲:۲۰ ۱۳۹۸/۹/۱۴
مسئولان ما هنوز هم در دهه شصت زندگی میکنند واز خواب بیدار نمی شوند ؟؟؟؟؟
احمد ذوقی۱۲۲۵۶۹۲۱۶:۵۶:۰۵ ۱۳۹۸/۹/۱۴
بی انصافی نکنیم. اکثریت مسولین کشور فقط به فکر خدمت هستند. تعداد کمی هم که گاهی به نفع شخصی خود نگاه می کنند توسط قوه قضاییه مقتدر ما تحت پیگرد قرار می گیرد. بهتر بود معترضین از راه های قانونی و نوشتن نامه با دلیل و سند و با ارائه راه حل به مسولین کشور ارائه ی راه حل می دادند.
ناشناس۱۲۲۵۹۵۱۱۹:۳۹:۴۳ ۱۳۹۸/۹/۱۴
اگه رفسنجانی عبرت گرفت شیخ‌حسن هم میگیره
ناشناس۱۲۲۶۲۰۳۲۳:۴۱:۰۱ ۱۳۹۸/۹/۱۴
دمت گرم به مولا علی(ع)
ناشناس۱۲۲۶۲۳۳۰۰:۲۹:۳۰ ۱۳۹۸/۹/۱۵
واقعاً متاسفانه همینطوره که میگی
ناشناس۱۲۲۶۰۲۴۲۰:۴۴:۲۴ ۱۳۹۸/۹/۱۴
در دهه شصت اینقدر اختلاس و فساد نداشتیم.
ناشناس۱۲۲۷۹۲۰۱۲:۲۶:۲۱ ۱۳۹۸/۹/۱۶
در دوره 60 هم اختلاس داشتیم ولی رو نمی شد
ناشناس۱۲۲۶۱۵۴۲۲:۴۵:۰۵ ۱۳۹۸/۹/۱۴
کجا در دهه 60 هستش؟ اون زمان اینها فساد و دزدی و بی عدالتی کجا بود؟ اون زمان همه مثل هم بودن فاصله طبقاتی بسیار کم بود.
ناشناس۱۲۲۷۷۲۴۱۰:۳۳:۱۵ ۱۳۹۸/۹/۱۶
دقیقا مشخص است شما چیزی از دهه شصت نمی دانی و متوجه نیستی در آن زمان کار و راه اندازی امور بیشتر در تفکرات جای داشت در حالی که امروزه رفاه طلبی حرف نخست هر اقدامی است
ناشناس۱۲۲۵۶۴۷۱۶:۱۳:۱۰ ۱۳۹۸/۹/۱۴
بعید است انکه باید عبرت بگیرد ومسیر اشتباه کنونی را عوض بکند تن به این کار بدهد
ناشناس۱۲۲۷۶۷۱۱۰:۱۴:۳۳ ۱۳۹۸/۹/۱۶
درست ترین و کامل ترین جمله
ناشناس۱۲۲۵۶۵۴۱۶:۱۴:۵۸ ۱۳۹۸/۹/۱۴
آنچه ما دیدیم آشوب مشتی اوباش و غارت توسط دزدها بود
یک روحانی زده بیچاره۱۲۲۵۸۱۶۱۸:۰۶:۴۶ ۱۳۹۸/۹/۱۴
برخی هدفمند بنا به مصلحت جیب خود کور می شوند شما قطعا خیلیی چیزها را نخواهید دید
على اصقر۱۲۲۵۶۵۸۱۶:۱۶:۴۸ ۱۳۹۸/۹/۱۴
فقر فياد و تبعيض عامل خفته آشوب ها بود كه نهادها هم به اندازه دولت در انباشت اين نارضايتى سهيم بودند
ناشناس۱۲۲۵۷۹۰۱۷:۴۹:۵۷ ۱۳۹۸/۹/۱۴
پس بگو چرا در فرانسه که از نظر شما اخر رفاه هستند دارند اعتراض می کنند نگو اینکه معترض به فقر نیستند!!!!
ناشناس۱۲۲۶۱۵۸۲۲:۴۶:۵۸ ۱۳۹۸/۹/۱۴
فرانسه هم نظام سرمایه داری هست خیلی ها ثروتشون قابل شمارش نیست و خیلی از مردم فرانسه هم کارمند و کارگر پولدارها هستن به عبارتی نظام برده داری مدرن تو فرانسه هم وجود داره.
ناشناس۱۲۲۶۴۴۴۱۰:۱۶:۲۱ ۱۳۹۸/۹/۱۵
در فرانسه ماههاست اعتراض کردند فقط دو نفر کشته شدند در ایران در عرض دو روز تعداد زیادی کشته شدند
ناشناس۱۲۲۷۵۲۵۰۹:۱۶:۱۵ ۱۳۹۸/۹/۱۶
یک فرق هست برای اعتراض ها در ایران و فرانسه بکی برای حداقل ها اعتراض می کند مانند مردم در ایران و یکی برای زندگی بهتر اعتراض می کند مانند جلیقه زرد ها در فرانسه
ناشناس۱۲۲۷۵۵۳۰۹:۲۷:۱۰ ۱۳۹۸/۹/۱۶
فرانسه رو با ایران مقایسه میکنی ؟!!! :)))))))))))) درآمد هر نفر در فرانسه میدونی چقدره ؟ و این که اعتراض فرانسوی ها برای چی هستش ؟ فکر کنم ایران در گاز و نفت جزو 3 کشور اول دنیا هستیم و اینکه بماند بقیه ذخایری که تو ایران هست و اسمش برده نمیشه کجایی ؟!!!!!!!
رضا۱۲۲۵۶۷۲۱۶:۲۹:۵۰ ۱۳۹۸/۹/۱۴
کو گوش شنوا
ناشناس۱۲۲۵۶۷۳۱۶:۳۱:۱۴ ۱۳۹۸/۹/۱۴
مردم کارد به استخوانشون رسیده است
ناشناس۱۲۲۵۷۸۹۱۷:۴۸:۱۶ ۱۳۹۸/۹/۱۴
مردم خخخه مردمی که چند هزار نفر بشوند و در روز دوم به چند صد نفر مردم نیستند عده ای پیاده نظام دشمن هستند
ناشناس۱۲۲۵۶۷۷۱۶:۳۷:۳۶ ۱۳۹۸/۹/۱۴
چیزی تمام نشده .تازه موج چدید گرانی ها را راهه.ازاین باید خیلی بترسیم......
ناشناس۱۲۲۵۸۰۹۱۸:۰۳:۱۳ ۱۳۹۸/۹/۱۴
گرانی گازوئیل، آب و برق خروج از برجام نپذیرفتن FATF شوک های بعدی اقتصاد و سیاست هستند
ناشناس۱۲۲۶۱۸۶۲۳:۱۹:۵۳ ۱۳۹۸/۹/۱۴
وسقوط بیشتر ارزش پول ملی
ناشناس۱۲۲۵۶۸۵۱۶:۴۷:۰۸ ۱۳۹۸/۹/۱۴
سال 88 گفتید درسی برای عبرت, 96 درسی برای عبرت, باز هم می گویید 98 درسی برای عبرت. اگر عبرت می گرفتید که تکرار نمیشد !
ناشناس۱۲۲۵۶۸۹۱۶:۵۲:۰۷ ۱۳۹۸/۹/۱۴
همگی باید بترسیم از روزی که دیگه چیزی برای از دست دادن نباشد
ناشناس۱۲۲۵۶۹۱۱۶:۵۳:۴۲ ۱۳۹۸/۹/۱۴
به این میگن یه تحلیل درست . آقای یاری کارت درسته. سایت محترم الف لطفا پخش کن.
ناشناس۱۲۲۵۷۵۹۱۷:۲۶:۳۸ ۱۳۹۸/۹/۱۴
من بهیچوجه آتش زدن بانک و خشونت رو تایید نمیکنم اما وقتی مردم جانشون به لبشون میرسه دیگه نمیشه جلوی این وقایع رو گرفت. مقصر اصلی مسئولانی هستند که کار رو به اینجا رسوندند.
ناشناس۱۲۲۵۷۸۰۱۷:۴۳:۱۳ ۱۳۹۸/۹/۱۴
چون《 عبرت گرفتن از ....... 》 برای ملت و به ویژه و الخصوص مسئولان و مقامات ایرانی اصلاً مفهوم و معنایی ندارد ، پس همواره ( نقطه سر خط ) خواهد بود
ناشناس۱۲۲۵۸۱۳۱۸:۰۵:۲۵ ۱۳۹۸/۹/۱۴
دولتمردی که خودش دزد و اختلاس گر و رانت خوار است چگونه باید درس بگیرد.. ..??؟؟
ناشناس۱۲۲۵۸۶۷۱۸:۳۳:۳۳ ۱۳۹۸/۹/۱۴
یک جوری نوشتید که یک عده ناکام ماندند که انگار دولت کسری بودجه نداشته و صورت مساله را پاک کردید.
ناشناس۱۲۲۵۸۸۰۱۸:۴۳:۵۲ ۱۳۹۸/۹/۱۴
از دید من یک اخلالی بود که دولت ایجاد کرد
عجایب شهر۱۲۲۵۹۰۶۱۹:۰۲:۱۳ ۱۳۹۸/۹/۱۴
دولت حتما باید فرمان اقتصادی را بچرخاند...
ناشناس۱۲۲۶۰۶۰۲۱:۱۷:۴۲ ۱۳۹۸/۹/۱۴
و هنوز نگفتید در این غائله چند نفر جانشان را از دست دادند
ناشناس۱۲۲۶۱۶۰۲۲:۴۸:۳۷ ۱۳۹۸/۹/۱۴
قبول کنید شرایط اقتصادی حتی برای افراد سالم و دانا و اقتصادی هم بسیار وخیم و وحشتناکه چه برسه به افراد ناتوان که در ایران بسیار بسیار زیاد هست. این اقتصاد بی رحم نا عادلانه نیست؟
ناشناس۱۲۲۶۱۸۵۲۳:۱۸:۳۸ ۱۳۹۸/۹/۱۴
تا زمانیکه شخص اگاه ومعتدل ودلسوزی مانند مرحوم رفسنجانی در قید حیات بودند با وزن سنگین خود ومشاوره های دلسوزانه در حد توان جلوی کجیها را میگرفت
علی۱۲۲۶۱۸۹۲۳:۲۹:۰۶ ۱۳۹۸/۹/۱۴
سلام الف جان خوب نوشتی ولی واقعا فقط دولت مسبب این نابسامانی هاست واقعا فقط دولت؟؟؟
ناشناس۱۲۲۶۴۲۶۰۹:۵۹:۴۹ ۱۳۹۸/۹/۱۵
مطمئن هستید که فقط دولتمردان دزد و مختلس و غارتگر بقیه قدیس و مردان خدا؟؟؟
معترض۱۲۲۷۰۵۵۲۰:۰۵:۱۴ ۱۳۹۸/۹/۱۵
اونایی که مقصر اصلی هستند سرشان را زیر برف کرده اند. شو بازی میکنند و اطرافیانشان هم به این روند کمک میکنند.
علی۱۲۲۷۵۰۷۰۹:۰۸:۱۸ ۱۳۹۸/۹/۱۶
مگر مسئولین سال ۸۸قول ندادند که بچه خوبی باشند اختلاس ودزدی ورانت خواری وخویشاوندبازی را کنار بزارند پس چی شد
yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های هفته

  1. نظرات برگزیده مخاطبان الف: باید نگران دوقطبی حجاب در جامعه باشیم/ امربه معروف و نهی از منکر شرایط و مراتب دارد/ در ایران با یک جامعه یکدست و یکرنگ مواجه نیستیم

  2. نارضایتی عباس موزون از زمان پخش برنامه زندگی پس از زندگی

  3. فایل صوتی لو رفته از «عبدالله مهتدی» درباره آرزوی تجزیه ایران

  4. سکوت عقل و فریاد هشتگ ها!

  5. تنها راه پیش پای اقتصاد ایران

  6. بیانیه حوزه علمیه امام خمینی (ره) درباره حواشی انتقال مالکیت یک باغ به آیت‌الله صدیقی

  7. فقر، بزرگی ما را می‌بلعد!

  8. پیشنهاد عجیب افزایش ۲۲درصدی دستمزد کارگران برای ۱۴۰۳ از سوی وزیر کار

  9. پاسخ روابط عمومی مجلس به علم‌الهدی درباره لایحه حجاب/ آیا نیکزاد با قالیباف رقابت می‌کند؟/ روایت کیهان از فایل صوتی جدید ظریف

  10. درخواست صدیقی از دادستانی درباره زمین‌خواری در ازگل/ واکنش دولت به شایعه برکناری مخبر

  11. دیر اما قابل‌توجه ...

  12. هدف قراردادن کشتی اسرائیلی و ناوشکن آمریکایی توسط ارتش یمن

  13. به زودی در این زمین مسکن ملی احداث می شود !

  14. تمجید «عبدالحمید» از حکومت طالبان!

  15. دستگیری عاملان انتشار فیلم درمانگاه قم | نخستین اعترافات متهمان

  16. انتقاد روزنامه دولت از زیباکلام/ پیش‌بینی علی مطهری از فراکسیون‌های مجلس آینده

  17. آزمونی بزرگ برای دولت رئیسی

  18. قبور لاکچری

  19. المیرای ۷ ساله کجاست؟!

  20. تورم نقطه به نقطه نسبت به اول سال ۲۲ درصد کم شد/ رشد اقتصادی به ۴.۵ درصد رسید

  21. پشت پرده ادعای جدید گروه «هفت» علیه ایران چیست؟

  22. حکایت چرخی که هزاران بار اختراع می شود!..

  23. آخرین وضعیت مذاکره نمایندگان کارگری و کارفرمایی

  24. افشاگری، تایید و واکنش‌ها

  25. یمنی ها فراتر از تصور !

پربحث‌های اخیر

پربحث‌های هفته

  1. نظرات برگزیده مخاطبان الف: باید نگران دوقطبی حجاب در جامعه باشیم/ امربه معروف و نهی از منکر شرایط و مراتب دارد/ در ایران با یک جامعه یکدست و یکرنگ مواجه نیستیم

  2. سکوت عقل و فریاد هشتگ ها!

  3. بیانیه حوزه علمیه امام خمینی (ره) درباره حواشی انتقال مالکیت یک باغ به آیت‌الله صدیقی

  4. پاسخ روابط عمومی مجلس به علم‌الهدی درباره لایحه حجاب/ آیا نیکزاد با قالیباف رقابت می‌کند؟/ روایت کیهان از فایل صوتی جدید ظریف

  5. درخواست صدیقی از دادستانی درباره زمین‌خواری در ازگل/ واکنش دولت به شایعه برکناری مخبر

  6. تمجید «عبدالحمید» از حکومت طالبان!

  7. انتقاد روزنامه دولت از زیباکلام/ پیش‌بینی علی مطهری از فراکسیون‌های مجلس آینده

  8. افشاگری، تایید و واکنش‌ها

  9. واکنش صدیقی به موضوع زمین‌خواری در حوزه‌علمیه ازگل: امضا‌یم جعل شده؛ دادستان ورود کند

  10. چراغ سبز دوباره دولت به بازگشت معین

  11. یک استعفا و مبارزه سیستمی با فساد

  12. تتلو توبه‌نامه نوشت | می‌خواهم ازدواج کنم و پدر شوم!

  13. بی‌حجابی ارزان نشان‌دادن ارزش‌های بانوان است/ مشارکت ۴۱ درصدی، جهاد مقبول بود

  14. پاسخی به یادداشت موسوی خوئینی ها 

  15. سید نظام موسوی: قرار نیست بچه‌های انقلابی در مجلس آینده ساختارشکنی کنند

  16. به تنهایی نمی توانست

  17. پذیرش استعفای معاون اول قوه قضاییه به دلیل پرونده قضایی فرزندانش

  18. مدودف: اوکراین باید بخشی از روسیه شود

  19. قدردانی رهبر انقلاب از بانوی کارشناس اورژانس بابل

  20. واشنگتن: کانال‌های ارتباطی با تهران داریم؛ ایران مانع گسترش تنش‌ها شود!

  21. علم ‎الهدی: مردم باید لذت مهار تورم را در سفره‌هایشان بچشند

  22. واگذاری استقلال و پرسپولیس به بانک‌های غیردولتی در روزهای آینده

  23. گزارش هیات به اصطلاح حقیقت‌یاب فاقد وجاهت حقوقی و قانونی بوده و از اعتبار خارج است

  24. دولت متعهد به حمایت از فعالین اقتصاد دیجیتال است

  25. ایران بر انتخابات ریاست جمهوری روسیه نظارت دارد

آخرین عناوین