زلزله بامداد جمعه آذربايجان خوشبختانه در قياس با زلزله هاي بزرگ كشور خسارت مالي و جاني گسترده نداشت اما به اندازه كافي زمين را لرزاند كه ٥ نفر از هموطنانمان در آن كشته شدند و تعدادی روستا نيز آسيب ديد.
حافظه جمعي ما ايرانيان زلزله هاي بزرگ و وحشتناك تري را در خود ثبت كرده كه از يكي از مشهورترين آنها يعني زلزله بويين زهرا حدود ٦٠ سال مي گذرد. اما عليرغم اين گذشت زمان طولاني تقريبا هيچ حساسيت موثري نه در مسوولان و نه در خود مردم براي آمادگي و مقابله با اين رخداد طبيعي ديده نشده است. در واقع بايد گفت "زلزله" هنوز براي ما به "مساله" تبديل نشده است. آن هم در شرايطي كه خطرات و تلفات گسترده اين حادثه طبيعي را بارها به چشم خود ديده ايم.
نه مسوولان امر و نه مردم كه بسياري از آن ها به خصوص در شهرهاي بزرگ مشغول ساخت و ساز هستند، نوعا توجهي به مقاوم بودن بنا و سازه هاي ساخته خود ندارند و مسوولان امر هم شايد به دليل گستردگي حجم اين تخلفات ناتوان از نظارت موثر در اين زمينه هستند.
متاسفانه اين مهم يعني ايمن شدن در برابر زلزله عليرغم اهميت فوق العاده آن حتي در شعارهاي انتخاباتي نامزدهاي رياست جمهوري هم انعكاسي ندارد.
به چرايي اين امر پاسخ هاي مختلفي مي توان داد كه خلاصه آن ها شايد اين باشد كه ما ايرانيان چه شهروندان و چه سياستمداران به دلايل فرهنگي و اجتماعي نگاه بلندت مدت يا حتي ميان مدت هم نداريم و صرفا روز را مي گذارانيم.
اما شايد بهتر باشد كه كمي عقب تر برويم و چرايي همين نگاه كوتاه مدت را در ميان خودمان تبيين كنيم.
يكي از پاسخ هاي مهمي كه در بيان چرايي اين امر مي توان داد اين است كه ما ايرانيان از شهروندان گرفته تا سياستمداران ناتوان از مواجهه "عقلاني" در برخورد با مسايل هستيم و مهمترين ويژگي در ميان ويژگي هاي يك مواجهه عقلاني با مسايل و يافتن راه حل آن نيز "اولويت بندي" مسايل و اجماع و توافق بر سر آن و سپس آغاز كردن فرايند حل مساله از "كوچكترين" اقدامات به صورت تدريجي است.
اين نقص به خصوص در فضاي سياست يعني ميان اداره كنندگان جامعه به شكل آشكارتري قابل مشاهده است. با نيم نگاهي به فعاليت دولت هاي مختلف در كشور متوجه مي شويم كه عليرغم تمام شعارها و وعده هاي بزرگ كه بعضا از حل مسايل داخلي نيز فراتر رفته و رفع مشكلات دنيا را نيز شامل شده، هنوز از هيچ كدام از مسايل بزرگ كشور به نحو قابل قبولي كاسته نشده و همچنان چرخه بي حاصل وعده ها و شعارها برقرار است.
معلوم نيست چند سال ديگر بايد بگذرد و چند زلزله بزرگ ديگر بايد رخ بدهد كه اين اجماع در بين مردم و در بين سياستمداران كه وظيفه بسيج منابع كشور را بر عهده دارند ايجاد شود كه زلزله يكي از مهمترين اولويت هاي كشور است كه حتي حيات سياسي و امنيتي را به مخاطره مي اندازد.
شدت اين غفلت به حدي است كه حتي لرزش شهرهاي بزرگ و پر جمعيتي مانند تهران در سال ٩٦ هم نتوانست ما را از اين خواب بيدار كند.
رسانه ها هم نقش بسيار مهمي در ايجاد و حفظ اين حساسيت بر عهده دارند كه متاسفانه چنان كه بايد به آن توجهي ندارند. آن ها بايد هر روز از مسوولان بخواهند كه اقدامات خود را در اين زمينه توضيح بدهند. از اقدامات مربوط به مقاوم سازي گرفته تا آمادگي خدمات رساني پس از زلزله.
