بررسی‌ها نشان می‌دهد که تاکنون بیش از یک سوم کشورهای جهان (حدود 70 کشور) به نوعی مورد تحریم‌های اقتصادی آمریکا قرار گرفته‌اند و بنا بر اعلام رسانه‌ها در حال حاضر نیز آمریکا بیش از ۱۵ هزار و ۳۷۳ تحریم فعال علیه چندین کشور در دست اجرا دارد. 

سایر کشورهای غربی از جمله؛ سوئیس با ۵ هزار و ۶۲ تحریم، اتحادیه اروپا با ۴ هزار و ۸۰۸ تحریم، بریتانیا با ۴ هزار و ۳۶۰ تحریم، کانادا با ۴ هزار ۲۹۲ تحریم، استرالیا با کمی بیش از ۳ هزار تحریم فعال نیز در ردیف کشورهای تحریم کنند قرار دارند و بارها از ابزار تحریم علیه سایر کشورهای مختلف سوءاستفاده کرده‌اند. 

علاوه براین سازمان ملل متحد نیز در استفاده از ابزار تحریم برای اِعمال فشار به کشورها از به‌کار بردن این روش مستثنی نبود و هم اکنون نیز ۸۷۵ تحریم فعال در دست اقدام دارد که البته بسیاری از آنها به شکل ناعادلانه و بر اثر اِعمال نفوذ غربی‌ها عملیاتی شده‌اند.

قطعاً این تحریم‌ها در بروز مشکلات اقتصادی کشورها از جمله ایران اسلامی بی‌تأثیر نبوده است، اما در مورد کشور ما همان‌طور که بسیاری از کارشناسان از همان ابتدای تحریم‌ها اعلام کردند، تأثیر واقعی تحریم‌ها هیچ‌گاه بیش از 20 درصد نبوده است و بیشتر ناهنجاری‌های اقتصادی ناشی از تأثیر روانی آن بر جامعه و همچنین تصمیم‌گیری‌های بعضاً غلط برخی از مسئولین ذیربط در مواجهه با این موضوع بوده است.

در واقع علت اصلی بروز مشکلات اقتصادی و کاهش ارزش پول ملی را باید در عوامل دیگری مانند؛ برخی از سیاستگذاری‌های نادرست، عدم استفاده بهینه از امکانات و فرصت‌های موجود، کم‌توجهی به اجرای طرح راهبردی اقتصاد مقاومتی و یا خودباختگی و انتظار معجزه از سوی غرب و امتال آن جستجو نمود.

بررسی وضعیت تحریمی کشورهایی نظیر روسیه نیز نشان می‌دهد با این که روسیه به عنوان یکی از رقبای اصلی آمریکا با ۱۸۷۷۲ مورد در جایگاه اول کشورهای مشمول تحریم غرب  قرار دارد، اما ارزش پول ملی این کشور (روبل) تغییر چندانی نداشته است و در عین حال با این‌که جمهوری اسلامی ایران با ۴۹۵۳ مورد (در حد یک چهارم تحریم‌های روسیه) در جایگاه دوم کشورهای مورد تحریم قرار داشته، اما ارزش پول ملی آن (ریال) کاهش قابل توجهی داشته است.

متقابلاً بالا بودن نرخ رشد تورم و کاهش ارزش پول ملی ترکیه (لیر) چندین سال است برای این کشور که هم مرگ بر آمریکا نمی‌گوید، هم مشکلی با بی‌حجابی و سایر منکرات اسلامی ندارد و هم عضو ناتو است و در مجموع مراودات خوبی با صهیونیست‌ها، غربی‌ها و به‌خصوص آمریکایی‌ها دارد، به مهم‌ترین چالش برای مردم و مسئولان آن تبدیل شده است.

از سوی دیگر کشوری مانند افغانستان که تقریباً هیچ رابطه ای با آمریکا ندارد و چندین سال است که تحت تحریم هم قرار دارد، نه‌تنها با مشکلی به نام کاهش ارزش پول ملی (افغانی) مواجه نیست، بلکه طی چند سال اخیر توانسته است، ارزش پول ملی خود را در حد قابل ملاحظه‌ای افزایش بدهد.

کشور چین نیز مصداق مهم دیگری است که به‌رغم مواجه بودن با تحریم‌های آمریکا در موضوعات مختلف، نه‌تنها توانسته بر مشکل تورم و کاهش ارزش پول خود (یوان) غلبه کند، بلکه به یکی از بزرگترین رقبای اقتصادی آمریکا تبدیل و اقتصاد آمریکا در عرصه‌های مختلف را به چالش بکشد.

اما راز موفقیت و یا ناکامی کشورهای مورد اشاره در چیست و چرا برخی از کشورها حتی در شرایط جنگی و تحریمی و تا حدودی در وضعیت بحرانی همچنان از ثبات اقتصادی برخوردارند و برخی از کشورها به‌رغم همراهی با غربی‌ها، با تورم گرانی مواجه هستند؟ 

بی‌شک کسی نمی‌تواند مدعی شود که آمریکایی‌ها علم و دانش و تکنولوژی خودشان را بی‌مهابا در اختیار چینی‌ها قرار داده‌اند تا به‌تدریج دست برتر را در بسیاری از عرصه ها ازجمله هوش مصنوعی که طی چند روز اخیر خبرساز شد، از آن خود نمایند.

واقعیت این است که پیشرفت کشورها به رفتار و عملکرد مردم و مسئولین آنها بستگی دارد، زیرا هر کشوری که مانند؛ چین و ژاپن و یا سایر کشورهای در حال توسعه نظیر هند، برزیل، کُره جنوبی، تایوان، سنگاپور، توان خود را بر استفاده از توان داخلی متمرکز کرده است، در زمینه‌های مختلف به‌ویژه در عرصه اقتصادی موفقیت بیشتری کسب نموده و اکنون از صنعت و  اقتصاد پویاتری برخوردار است و متقابلاً دولت‌ها و کشورهایی (حتی کشوری در حد و انداز مصر) که نتوانسته و یا نخواسته‌اند از وابستگی به غرب رهایی پیدا کنند، در بدترین شرایط ممکن قرار دارند.

به عبارت دیگر در دنیای کنونی یا کشورها باید مانند عربستان گاوشیرده باشند تا از برخی از مؤلفه‌های اولیه پیشرفت تکنولوژیکی برخوردار شوند و یا باید همانند کشورهای پیشرو ضمن بهره بردن از دانش روز قابل وصول، به استفاده از نیروهای درونزا و ظرفیت‌های داخلی خود اتکا نمایند تا بتوانند با ایجاد مزیت‌های برتری‌ساز، در عرصه رقابت‌های بین‌المللی باقی بمانند.  

جمهوری اسلامی ایران نیز یکی از کشورهایی است که علی‌رغم همه توطئه‌ها و فشارهای گوناگون داخلی و خارجی از جمله؛ جنگ، تحریم، تهدید، ترور و هجمه فرهنگی، در بسیاری از عرصه‌ها ثابت نموده که خواستن توانستن است و بدون کمک گرفتن از بیگانگان هم می‌شود به علم و دانش و فناوری‌های روز دست پیدا کرد و لذا مسئولین محترم باید باور کنند که قطعاً توجه به این راهبرد می‌تواند مسیر رشد و پیشرفت کشور در سایر عرصه‌ها را نیز تسریع و تضمین نماید.