بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، محصولات دخانی سالانه جان بیش از ۸ میلیون نفر را می‌گیرد که هم شامل سیگاری‌ها و هم افراد غیرسیگاری می‌شود که در معرض دود سیگار و دیگر دخانیات قرار دارند. همچنین مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده اشاره می‌کند که مصرف دخانیات از عوامل اصلی بروز بیماری‌های قابل پیشگیری، معلولیت و ناتوانی و مرگ است.
مصرف سیگار و دیگر مشتقات تنباکو در ابتلا به سرطان ریه، سرطان دهان، بیماری قلبی و انعقاد خون نقش دارد، همچنین خطر حمله قلبی و سکته را افزایش می‌دهد و منجر به پوسیدگی دندان و لثه و چین و چروک پوست می‌شود.
نرخ استعمال دخانیات در سراسر جهان
به طور کلی، بالاترین میزان مصرف سیگار در جنوب شرقی آسیا و منطقه بالکان اروپا مشاهده می‌شود. کشورهای اروپای غربی و قاره آمریکا مصرف کمتری دارند. طبق آخرین آمار، از پنج کشور اول با بالاترین میزان مصرف سیگار در جهان در سال ۲۰۱۸، سه کشور در جزایر اقیانوس آرام، یک کشور در جنوب شرقی آسیا و یک کشور در آمریکای جنوبی قرار دارند.
در بسیاری از کشورهای جنوب و جنوب شرقی آسیا، میزان سیگار کشیدن برای مردان بسیار بالا و برای زنان بسیار پایین است. به عنوان مثال، در اندونزی میزان سیگار کشیدن مردان ۷۶.۲۰ درصد و نرخ سیگار کشیدن زنان ۳.۶۰ درصد است.
اما به طور کلی، نرخ استعمال دخانیات در سراسر جهان به دلیل افزایش آموزش در مورد اثرات دخانیات و کمپین های ضد دخانیات، با گذشت زمان روند رو به کاهش داشته است. به طور مثال، در سال ۲۰۰۰، میزان مصرف سیگار در بریتانیا ۳۸ درصد بود، اما این میزان امروزه به ۱۹.۲ درصد کاهش یافته است.
کدام کشورها بیشترین مصرف‌کننده دخانیات در جهان هستند؟
در فهرست کشورهای مصرف‌کننده دخانیات، کشور کوچک نائورو، جزیره‌ای واقع در اقیانوس آرام جنوبی، در در صدر قرار دارد؛ که نرخ سیگار کشیدن در آن ۵۲.۱ درصد و بیشترین میزان در سطح جهان است. شاید عجیب باشد، اما آمارها نشان می‌دهد زنان در نائورو کمی بیشتر از مردان سیگار می کشند.
جایگاه دوم به جزیره دیگری در اقیانوس آرام به نام کیریباتی، با نرخ ۵۲ درصد تعلق دارد؛ که در آن مردان ۶۸.۶ درصد و زنان ۳۵.۵ درصد سیگار می‌کشند.
رتبه سوم هم متعلق به تووالو، کشوری جزیره‌ای در اقیانوس آرام، با ۴۸.۷ درصد سیگار کشیدن است.
در آسیا، میانمار با ۴۵.۵ درصد، در مصرف سیگار پیشتاز است و پس از آن بنگلادش با ۳۹.۱ درصد در رتبه بعدی قرار دارد. کشورهای اروپایی صربستان، یونان و بلغارستان نیز به این فهرست راه یافته‌اند؛ که نرخ استعمال محصولات دخانی در صربستان معادل ۴۰.۶ درصد، در یونان ۳۹.۱ درصد و در بلغارستان با ۳۸.۹ درصد است.
در خاورمیانه نیز لبنان دارای بالاترین نرخ سیگار کشیدن با ۴۲.۶ درصد است.
نرخ استعمال دخانیات در کدام کشورها کمتر است؟
۱۰ کشور نخست با کمترین میزان مصرف سیگار به ترتیب عبارتند از: غنا، اتیوپی، نیجریه، سائوتومه و پرنسیپ، پاناما، اریتره، بنین، توگو، کلمبیا و سوئد.
در غنا تنها ۳.۷ درصد از جمعیت کل کشور سیگار می‌کشند و این کمترین نرخ استعمال سیگار در سطح جهان است. اتیوپی با ۴.۶ درصد در رتبه دوم این فهرست قرار دارد. رتبه سوم هم متعلق به کشور نیجریه است با ۴.۸ درصد؛ که با اتیوپی فاصله چندانی ندارد.
سائوتومه و پرینسیپ نیز در میانه این فهرست قرار دارند که ۵.۴ درصد از جمعیت کل کشور سیگاری هستند. در پاناما، میزان سیگار کشیدن کمی بالاتر و معادل ۶.۹ درصد است. اریتره و بنین با ۷.۲ درصد باهم برابرند. بعد از آن، توگو قرار دارد که ۷.۶ درصد از مردم در این کشور سیگار می‌کشند.
کلمبیا با نرخ مصرف ۷.۹ درصد در جایگاه ماقبل آخر قرار دارد. نرخ مصرف سیگار در سوئد ۸ درصد است و این دهمین کشور در لیست کشورهایی است که کمترین میزان مصرف سیگار را دارند.
وضعیت استعمال دخانیات در ایران چگونه است؟
حداقل سن سیگار کشیدن در ایالات متحده ۲۱ سال است، البته سن استعمال دخانیات از ۱۸ به ۲۱ سال در دسامبر ۲۰۱۹ افزایش یافت. در ایران نیز سن قانونی مصرف سیگار، ۱۸ سال است و طبق قوانین، فروش یا عرضه دخانیات به افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است. این در حالی است که طبق آمارهای جهانی، سن مصرف سیگار در ایران، ۱۵ سال و بالاتر ثبت شده است.
طبق آخرین آمارهای رسمی داخلی، سن شروع مصرف دخانیات در کشور به ۱۳ تا ۱۵ سالگی رسیده است و بر اساس این آمار، بیش از ۲۰ درصد مردان و ۴ درصد زنانِ بالای ۱۵ سال در کشور مصرف روزانه سیگار دارند.
بر اساس آخرین آمارهای جهانی، ایران در خصوص نرخ استعمال دخانیات در جایگاه هفتاد و سوم قرار دارد. بر اساس همین آمار، ایران در این زمینه از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ میلادی روند کاهشی داشته است، به طوری که مصرف سیگار در ایران:
- در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۱۳.۶ درصد بوده که نسبت به سال ۲۰۱۹، ۰.۴ درصد کاهش داشته است.
- در سال ۲۰۱۹، ۱۴ درصد بوده که نسبت به سال (۲۰۱۸) قبل هیچ تغییری نداشته است.
- در سال ۲۰۱۸، ۱۴ درصد بوده که نسبت به سال ۲۰۱۵، معادل ۱.۳ درصد کاهش داشته است.
- در سال ۲۰۱۵، ۱۵.۳ درصد بوده که نسبت به سال ۲۰۱۰، ۱.۷ درصد کاهش داشته است.
