به گزارش الف، انتشار تصویری در شبکه‌های اجتماعی مربوط به یکی از پیام‌رسان‌های داخلی موجب حاشیه‌سازی‌های بسیاری شده و برخی ادعا دارند که تمامی اطلاعات و پیام‌های رد و بدل شده در پیام‌رسان‌های داخلی زیر ذره‌یبن قرار می‌گیرد.

ماجرا چیست؟

ماجرا از این قرار است که تصویری از مانتورینگ یکی از کارمندان پیام‌رسان «بله» منتشر و در آن بخشی از متن پیام‌های کاربران در آن نمایش داده شده بود و بدین ترتیب برخی از محتوای منتشره در شبکه‌های اجتماعی به این مسئله اختصاص یافته بود. برخی ادعا داشتند که تمامی مکالمات و پیام‌ها در «بله» و حتی دیگر پیام‌ها رصد می‌شوند که واکنش این پیام‌رسان را به‌دنبال داشت.

رصد می‌شود اما ...

پیام رسان «بله» در یک بیانیه، توضیحاتی در خصوص این تصویر و پروتکل‌های این شرکت در حفظ حریم خصوصی کاربران ارائه داد. 

در این بیانیه آمده است: « بله به‌عنوان یک پلتفرم مانند تمام پلتفرم‌های دیگر موظف است تدابیر لازم را برای جلوگیری از کلاهبرداری‌ها و حفظ امنیت، درباره فعالیت کاربران خود در پلتفرم، اتخاذ کند.»

پلتفرم بله در بیانیه خود به الگوریتم‌های این پیام‌رسان برای آنالیز پیام‌ها توضیح داده است که «برای کانال‌ها و بازوهایی که به‌صورت عمومی در دسترس هستند، بله از الگوریتم‌های خودکار برای آنالیز پیام‌ها برای جلوگیری از انتشار محتوای مجرمانه استفاده می‌کند. همچنین گروه‌هایی که بیش از هزار عضو داشته باشند، در حوزه بررسی محتوا، مشابه کانال‌های عمومی رفتار می‌شود.»

بله در ادامه این بیانیه با تأیید تصویر منتشر شده اعلام کرده است: «آنچه در این تصویر از صفحه مانیتور منتشر شده مربوط به ابزار اجرایی همین موضوع است. این ابزار صرفاً حاوی محتوای منتشرشده در کانال‌های عمومی و گروه‌های بیش از ۱۰۰۰ عضو است که به‌صورت سیستمی و حسب نیاز کارشناسی، جهت مقابله با کلاهبرداری از کاربران مورد بررسی قرار می‌گیرد. اطلاعات خصوصی کاربران، آی‌دی و شماره فرستنده محتوا و مواردی از این قبیل در جهت حفظ حریم خصوصی کاربران به‌عنوان خط قرمز بله، در حیطه این ابزار وجود ندارد و تنها محتوا به‌صورت بی‌نام در آن وجود دارد.»

همچنین مدیران پیامرسان بله در پایان این بیانه اعلام کرده‌اند: «بله حق قانونی برای پیگیری و برخورد با منتشرکنندگان این تصویر را برای خود محفوظ می‌دارد.»

توهم حفظ حریم‌خصوصی 

طبیعی است در شرایطی که برخی از پیامرسان‌های داخلی جایگاه خود را پیدا کرده و با افزایش استقبال مواجه شده‌اند برخی به‌دنبال شبهه‌افکنی و زیر سوال بردن همه‌جانبه این پیام‌رسان‌ها باشند اما واقعیت آن است که این نقد را باید به پیام‌رسان‌های داخلی وارد کرد که مواجهه آنان با افکار عمومی به شکل واکنشی است؛ نه کنشی.

این شبهه رصد همه‌جانبه پیام‌ها، مدت‌ها قبل و از آغاز به‌کار نرم‌افزارهای ایرانی مطرح شده بود که پاسخ درستی از سوی تولیدکنندگان پیام‌رسان‌ها به این ادعاها داده نشده و حالا پس از هجمه‌های فراوان و پس از تایید نظارت بر محتواهای عمومی، یک بیانیه واکنشی صادر شده است.

هر چند صدور این بیانیه، عدم انکار و اقرار به رصد کانال‌ها و گروه‌های عمومی قابل تقدیر است اما این اقدامی دیرهنگام است؛ کاربران باید قبل از ثبت‌نام و ورود به این پیام‌رسان‌ها با اطلاع از این موارد تصمیم به استفاده یا عدم استفاده از این نرم‌افزارها را داشته باشند.

برای کاربر این اطمینان باید ایجاد شود که فضای شخصی او دارای حریم است اما در فضاهای عمومی چون گروه‌ها و کانال‌ها تحت نظارت خاصی قرار می‌گیرد. میلیون‌ها ایرانی امروز در حال استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی هستند و ضرورت دارد که به آن‌ها احترام گذاشته شود.

حال این سوال مطرح می‌شود که اگر این تصویر از مانیتورینگ یکی از کارمندان «بله» منتشر نشده بود، آیا این پیام‌رسان حاضر به اعلام رصد گروه‌ها و کانال‌های عمومی می‌شد؟ 

اگرچه گفتنی است حفظ حریم‌خصوصی همه‌جانبه در پیام‌رسان‌های جهانی و شبکه‌های اجتماعی بزرگ هم توهمی بیش نیست. چندی پیش بود که خبرگزاری بلومبرگ گزارش داد فیسبوک متهم به استفاده از فناوری شناسایی چهره برای کسب غیرقانونی اطلاعات بیومتریک از بیش از 100 میلیون کاربر اینستاگرام شد. یا حتی در مورد پیام‌رسان واتس‌اپ که مجبور شد اعتراف کند تمام اطلاعات کاربران از جمله عکس ها، ایمیل و پیام ها قابل دسترسی بود.