محسن رهامی، عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان و از کاندیداهای احتمالی جریان اصلاح‌طلب در انتخابات ۱۴۰۰ در گفت‌وگو با «فرهیختگان» به تحلیل استراتژی جریان اصلاحات پس از عدم‌حضور سیدحسن خمینی در انتخابات و شرایط حمایت از عارف و ظریف در خرداد سال‌جاری پرداخت که مشروح این گفت‌وگو در ادامه آمده است.
با توجه به عدم‌حضور قطعی سیدحسن خمینی در انتخابات پیش‌رو استراتژی اصلاح‌طلبان چه تغییراتی داشته است؟
استراتژی کلی اصلاح‌طلبان تغییری نکرده و قرار است نامزدهای مطرح جریان اصلاح‌طلب برنامه‌های خود را ارائه دهند، البته ایشان نیز یکی از افرادی بود که بنا بود برنامه خود را به نهاد اجماع‌ساز ارائه دهد و احتمال اجماع روی ایشان زیاد هم بود.
درحال‌حاضر قرار شده است که کاندیداها، برنامه‌های خود را به نهاد اجماع‌ساز، ارائه کرده و سپس رای‌گیری می‌شود و کسانی که بیشترین اقبال را داشته باشند موردحمایت قرار می‌گیرند، اما اینکه چند نفر موردحمایت قرار بگیرند و این حمایت قبل یا بعد از ثبت‌نام‌ها باشد، هنوز قطعی نشده است؛ نظر بیشتر دوستان این است که پیش از ثبت‌نام تصمیم خود را گرفته و به شورای نگهبان کاندیداهای موردنظر خود را اعلام کنیم.
البته برخی دیگر معتقد بودند اعلام حمایت از کاندیدای نهاد اجماع‌ساز باید به پس از تاییدصلاحیت‌ها توسط شورای نگهبان موکول شود، بنابراین هنوز در این زمینه تصمیم نهایی گرفته نشده است؛ اما مسیر کلی که معرفی یک یا چند کاندیدای اصلاح‌طلب بود بر جای خود باقی است.
درحال‌حاضر چه افرادی در جبهه اصلاح‌طلبان در زمینه کاندیداتوری و احتمال اجماع‌سازی مطرح هستند؟
تاکنون هنوز هیچ فردی به‌صورت مصداقی قطعی نشده است، البته زمانی که هنوز سیدحسن خمینی مطرح بود قرار بود اجماع روی ایشان باشد و از شخص دیگری حمایت نشود، البته در این زمینه رای‌گیری نشده بود و در مراحل مقدماتی بودیم؛ اما پس از منتفی‌شدن حضور‌سیدحسن خمینی، همچنان اجماع روی شخص خاصی قطعی نشده است و منتظر هستیم ابتدا سیاست ما درباره اعلام حمایت از کاندیداها قبل یا بعد از ثبت‌نام‌ها مشخص شود. با توجه به اینکه تاییدصلاحیت‌ها پس از ۵ خرداد اعلام خواهد شد اگر تصمیم بر این باشد که اعلام حمایت‌ها به بعد از این زمان موکول شود، در آن زمان نوبت به اعلام مصادیق خواهد رسید. درحال‌حاضر هنوز با هیچ‌یک از کاندیداهای احتمالی اصلاح‌طلب صحبت خاصی نشده است.
شرایط کاندیداتوری ظریف و عارف میان اصلاح‌طلبان چگونه است؟
اسم این افراد هم مطرح است اما ظریف تاکنون خودش چنین موضوعی را نگفته است، هرچند برخی دوستان ایشان درباره ظریف گفتند که احتمال حضور او در انتخابات بسیار کم است، اما اگر ظریف در انتخابات حاضر شود اقبال زیادی بین اصلاح‌طلبان خواهد داشت. لذا به غیر از ظریف فرد دیگری که اقبال عمومی زیادی داشته باشد طوری که بگوییم کاندیدای اجماع‌ساز است، وجود ندارد.
نظر اصلاح‌طلبان درباره حمایت احتمالی از لاریجانی به چه شکل است؟
ایشان به‌عنوان کاندیدای اصلاح‌طلب مطرح نبوده است و تاکنون شورای اجماع‌ساز اعلام کرده است که ما قطعا از یک کاندیدای اصلاح‌طلب با سابقه اصلاح‌طلبی حمایت خواهیم کرد، بنابراین ما دیگر به‌دنبال کاندیدای عاریه‌ای یا اجاره‌ای نخواهیم بود.
به‌دلیل عملکرد روحانی؟
بله، با توجه به نارضایتی عمومی از عملکرد دولت روحانی، اصلاح‌طلبان معتقدند اگر قرار است سرمایه خود را هزینه کنند باید آن را برای نیروهای اصلاح‌طلب خرج کنند، البته اینکه در آینده وضعیت به چه شکل می‌شود مشخص نیست؛ چراکه اگر هیچ‌کدام از نیروهای مطرح اصلاح‌طلب تایید نشوند، ممکن است وضعیت تغییر کند.
اکثر اصلاح‌طلبان درحال‌حاضر معتقد هستند ما کاندیدای خود را اعلام می‌کنیم، اما اگر تایید نهایی نشد مانند مجلس یازدهم عمل خواهیم کرد؛ یعنی زمانی که لیست مدنظر اصلاحات تایید نشد لیست دیگری ندادند و کنار کشیدند، اما برخی با وجود ردصلاحیت گسترده لیست دادند، بنابراین درباره ریاست‌جمهوری نیز همین موضوع مطرح است و اگر شورای نگهبان کاندیداهای ما را تایید نکند دلیلی ندارد که از هر فرد دیگری حمایت کنیم.
البته یک اقلیت در اصلاح‌طلبان ممکن است مانند دوره اسفند ۹۸ از کاندیداهای موجود حمایت کنند که این موضوع چندان پذیرفته‌شده نیست.
با توجه به اینکه نرخ مشارکت در انتخابات خردادماه به یکی از مسائل اصلی در این دوره تبدیل شده است، تحلیل شما از این موضوع چیست و اصلاح‌طلبان چقدر می‌توانند در این انتخابات کارایی داشته باشند؟
نرخ مشارکت به اقدامات گذشته بازمی‌گردد و محصول شرایط چند سال اخیر کشور است، البته همه اصلاح‌طلبان سعی دارند با اعلام برنامه، راه‌حل مشکلات و نحوه خروج از این بحران معیشتی و اقتصادی را تبیین کنند، اما اینکه این موضوع چقدر می‌تواند شرایط را بهبود ببخشد محل تأمل است.
وضعیت امروز معیشتی مردم ناشی از یک یا دو برنامه نیست؛ چراکه بسیاری از برنامه‌هایی که دولت اعلام کرده بود انجام می‌دهد، محقق نشد و ارزش پول ملی نیز به‌شدت افت و تقریبا به یک‌سوم تنزل کرده است. درحال‌حاضر فشار روی مردم به‌حدی است که به‌جای جوانان، افراد بازنشسته ۶۰ سال به بالا در اجتماعات اعتراضی حضور دارند و این نشان‌دهنده فشار سنگین روی مردم است؛ از سوی دیگر معضل کرونا نیز نقش بسیار مهمی در این زمینه داشته است و ما هنوز در بحث واکسیناسیون در مراحل اولیه هستیم، درحالی‌که بسیاری از کشورها در این زمینه پیشروی کرده‌اند. متاسفانه تاکنون هیچ عمل جدی و موثری برای واکسیناسیون صورت نگرفته و فقط به تعطیلی شهر‌ها و کسب‌وکارها منجرشده و این بر زندگی اقتصادی مردم اثر داشته است، لذا صرفا ارائه برنامه‌ها در اصلاح وضع موجود موثر نیست.
درصورت قطعی‌شدن کاندیداتوری برای شما، چقدر به موثر بودن برنامه‌های خودتان برای بهبود وضعیت فعلی امیدوار هستید؟ آیا برنامه خاصی برای عبور از بحران فعلی دارید؟
بنده مدتی است که در زمینه برنامه‌ها کار کرده‌ام، من در مجلس اول و دوم و در سخت‌ترین شرایط کشور، عضو مجلس بودم و درحال‌حاضر نیز تمام تجربیات خود را پس از مشورت با بسیاری از اساتید آغاز کرده و در بسیاری از حوزه‌ها مشغول برنامه‌ریزی هستیم؛ ما روی سایر کشورها نیز مطالعه کردیم و در این زمینه به‌صورت مشخص روی مالزی و چین تمرکز و به این کشورها سفر داشته‌ایم و در آنجا نحوه عبور آنها از بحران‌های اقتصادی را به‌صورت میدانی بررسی کردیم؛ لذا اکنون با کمک تعدادی از کارشناسان دانشگاهی و برخی وزرا، کارگروه‌های کارشناسی و تخصصی تشکیل داده و مشغول کار هستیم و اگر شرایط برای رسیدن مسئولیت فراهم شود، برنامه‌ها گشایشی را در کشور فراهم خواهم کرد.
اگر نهاد اجماع‌ساز درنهایت به هر دلیلی از شما حمایت نکند، آیا شما در رقابت باقی می‌مانید یا کنار می‌روید؟
این موضوع بستگی به تعامل نهاد اجماع‌ساز با کاندیداها دارد، اگر آنها از ما دعوت کرده و برنامه‌های ما را ملاحظه کنند پس از آن همکاری خواهیم کرد، اما اگر این‌گونه نشود و شخص دیگری مورد اجماع نهایی قرار گیرد، برنامه‌های خود را تقدیم کرده و همکاری می‌کنیم، البته اگر نهاد اجماع‌ساز تعامل نداشته باشد، شرایط متفاوت خواهد بود.
