خبر شهادت دکتر محسن فخری‌زاده را شنیدیم؛ اما شاید اطلاعاتمان از این عزیز زیاد نباشد و از توجه ایشان به تاریخ، تاریخ علم و فلسفۀ علم چیز زیادی ندانیم.

شهید رئیس سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی (سپند) بودند و علاوه بر تخصص در رشتۀ فیزیک هسته‌ای در فلسفه هم دستی بر آتش داشتند و علاقۀ ایشان به تاریخ و فلسفه و بطور کلی، علوم انسانی و علوم پایه و نیز اهمیتی که شهید برای این علوم و پژوهش‌های بنیادین قائل بودند، باعث شد در سازمان متبوعشان، واحدهایی به پیگیری این دست علوم بپردازند (حال آنکه در نهادهای نظامی کشور این توجهات و پیگیری‌ها اگر نگوییم بی‌سابقه، کم‌سابقه بود) و همچنین سمینارهای متعددی در خود سازمان و بیرون از سازمان (با حمایت سازمان) پیرامون این موضوعات انجام بگیرد و بطور کلی یکی از رویکردهای سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی استفاده از ظرفیت‌های دانشگاهی و حوزوی فلسفه در کشور باشد.

تاریخ علم هم برای شهید فخری‌زاده حائز اهمیت بود؛ یک جهتش این بود که از میزان توجه رهبری انقلاب به تاریخ علم آگاهی داشتند؛ رهبر انقلاب هم در سیاست‌های کلی علم و فناوری و هم در موارد متعددی از سخنرانی‌هایشان به تاریخ علم اشاره داشتند و تمام این مباحث در یک مجموعه بدست شهید بزرگوار رسیده بود.

جهت دیگر اهمیت دادن شهید به تاریخ علم نیز این بود که ایشان تاریخ علم را وسیله‌ای برای تقویت اعتماد به نفس ملی می‌دانستند. اما کار به اینجا ختم نشد؛ سال ۹۶ تفاهم‌نامه‌ای ۵ ساله بین سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی و پژوهشکدۀ تاریخ علم منعقد شد. پای این تفاهم‌نامه امضای شهید عزیز و دکتر مسعود صادقی (رییس پژوهشکده) درج شده‌است. در راستای این تفاهم‌نامه پروژه‌ای تحت عنوان «تاریخ علم در ایران باستان» انجام گرفت و ان‌شاءالله شاید در آیندۀ نزدیک پروژۀ دیگری هم به جریان بیفتد.

در حوزۀ فلسفۀ علم هم فعالیت‌های متعددی از سوی سازمان تحت امر ایشان صورت گرفت؛ از جمله اینکه با همکاری انجمن حکمت و فلسفه در سال ۹۲ نشست‌های مشترکی تحت عنوان «فلسفه و فیزیک» برگزار شد؛ مشروح این نشست‌ها در سالنامۀ ترنم حکمت، وابسته به انجمن حکمت و فلسفه (سال ۹۲ )، درج شده و از شهید بزرگوار با نام دکتر «محسنی» یاد شده‌است (به دلایل امنیتی، ایشان از نام مستعارِ «محسنی» استفاده می‌کردند.)

قرار بود در هفته‌های آتی بین ایشان و دکتر زکیانی، ریاست محترم انجمن حکمت و فلسفه، دیداری صورت گیرد و این دیدار، مقدمه‌ای برای شروع همکاری‌های بیشتر باشد که افسوس و صد افسوس ...

به هر حال، توجه به علوم پایه و تاریخ و فلسفه، در مجموعۀ نیروهای مسلح بنایی بود که ایشان آن را پیگیری کرد و صد البته هدف نهایی این پیگیری و توجه، افزایش توانمندی دفاعی کشور، اعم از دفاع سخت و دفاع نرم بود. دیدگاه شهید بزرگوار این بود که برای تقویت بنیۀ دفاعی، علاوه بر توجه به تکنولوژی‌های روز باید به مسائل بنیادین هم توجه کرد.

امیدواریم همچنان که در پیام رهبر انقلاب به مناسبت شهادت ایشان آمده‌است، تلاش‌های علمی ایشان در همۀ بخش‌هایی که بدان اشتغال داشتند، ادامه پیدا کند.