در سایه تاکید دولت جدید عراق به محافظت از حاکمیت این کشور٬ تجاوز جمعه شب عناصر وابسته به آمریکا ضد مواضع حشد شعبی در این کشور و توجیهات غیرمنطقی برای آن٬ موضوعی نیست که بتوان به سادگی از کنارش گذشت. خبر حمله عناصر وابسته به ائتلاف آمریکایی موسوم به مبارزه با تروریسم در عراق به مقر حشد شعبی در جنوب بغداد سر و صدای زیادی به پا کرد. این اتفاق بازخوردهای فراوانی در رسانههای عراق و نیز غرب داشت و هریک تفسیر متفاوتی از آن ارائه کردند. برخی رسانههای عراقی گفتند که این ائتلاف به اطلاعات نادرست و دروغین در خصوص وجود عناصر تروریستی در این مکان بدون هماهنگی با حشد شعبی دست پیدا کرده بود. در این میان رسانههای غربی در انتشار خبر حمله به مواضع حشد شعبی عراق اشارهای به نام آمریکا نکرده و مدعی شدند که این حملات توسط نیروهای عراقی انجام شده بود. پس از آن سخنگوی ائتلاف بینالمللی مبارزه با داعش حاضر به پاسخگویی در این زمینه نشد. طبق اطلاعات رسانههای عراقی ۱۳ تن از نیروهای حشد شعبی در جریان این یورش بازداشت شدهاند.
اما چرا این اتفاق در این بازه زمانی رخ داده است؟ از چند هفته گذشته مذاکرات استراتژیک میان بغداد و واشنگتن آغاز شده و قرار است «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر جدید عراق نیز در همین راستا ماه آینده به آمریکا سفرکند. اما به نظر میرسد فضای مذاکرات برای تیم عراقی آنگونه که باید٬ نیست و طرف آمریکایی هیچ قصدی برای خروج نظامیانش از عراق ندارد.
طبق اجماع سیاسی و ملی عراق قرار بود اولویت مذاکره با ایالات متحده متمرکز بر اخراج آمریکاییها از این کشور باشد و به ویژه مقاومت عراق تاکید زیادی بر این موضوع دارد؛ موضوعی که علی رغم تذکر مکرر احزاب سیاسی عراق به تیم این کشور در جریان مذاکرات با آمریکا اصلا رعایت نمیشود.
حمله عناصر آمریکایی یا وابسته به آن علیه مواضع حشد شعبی درعراق موضوع تازه و عجیبی نیست و نظامیان ایالات متحده چندین بار به بهانههای مختلف اقدام به تجاوزات این چنینی کردهاند؛ زیرا حشد شعبی از جمله مهمترین گروههایی است که منافع آمریکا را در عراق تهدید میکند.
اما نکته قابل توجه در این میان نقش دولت نوپای عراقی در بروز چنین اتفاقاتی است. مصطفی الکاظمی و کابینه وی از روز اول تشکیل دولت این کشور متعهد به محافظت از تمامیت ارضی و حاکمیت این کشور شدند؛ اما اکنون عناصر خارجی حاضر در عراق به راحتی میتوانند گروههای رسمی این کشور را مورد هدف قرار داده و سپس بدون هیچ توضیحی از آن رد شوند. از سوی دیگر اگر سناریوی دوم یعنی حمله نیروهای مسلح عراق به مواضع حشد شعبی درست باشد نیز دولت موظف به پاسخگویی است؛ چرا که اگر این یورش بدون اطلاع و هماهنگی با مصطفی الکاظمی به عنوان نخستوزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق صورت گرفته باشد٬ باید حوزه اختیارات و نوع عملکرد وی مورد بررسی قرار بگیرد و اگر این اتفاق با هماهنگی او بوده٬ احزاب سیاسی عراق باید موضع واقعی نخستوزیر جدیدشان را دریابند. به ویژه اینکه شخص الکاظمی به همراه سایر مقامات کابینه وی با یک موضعگیری ضعیف در برابر این تجاوز٬ آن را تنها ناشی از یک اشتباه تلگرافی قلمداد کردند.
کاملا محرز است که این حمله یک اقدام تحریکآمیز بوده و طرف آمریکایی منتظر پاسخ آن مانده تا آتش آغاز تقابل میان حشد شعبی و ائتلاف موسوم به مبارزه با تروریسم را در عراق روشن کند. البته قصد اصلی واشنگتن از آغاز این درگیری ایجاد تقابل میان ارتش و سرویسهای امنیتی عراق با حشد شعبی است تا نهایتا این کشور را وارد یک جنگ داخلی کند.
اینکه رسانههای وابسته به آمریکا اتفاق شب گذشته را با تیتر «حمله نیروهای عراقی به مواضع حشد شعبی» نشر دادهاند به معنای آن است که قصد دارند وانمود کنند نوعی شکاف و دو دستگی عمیق میان گروههای عراقی وجود دارد و حتی نیروهای داخلی این کشور نیز از وجود مقاومت در عراق راضی نیستند.
از سوی دیگر «عبدالوهاب الساعدى» رئیس سرویس مبارزه با تروریسم عراق که «عادل عبدالمهدی» نخستوزیر سابق این کشور به دلیل روابط مشکوک الساعدی با سفارتخانههای خارجی وی را از این سمت برکنار کرده بود بار دیگر به دستور مصطفی الکاظمی به جایگاه قبلی خود بازگشت.
اگر تحولات سیاسی و امنیتی اخیرعراق از مذاکرات استراتژیک آن با آمریکا و انتخاب یک تیم با مواضع ضعیف در مقابل سیاستهای این کشور تا اتفاق دیشب را مانند یک پازل کنار هم قرار دهیم ردپای پررنگ دولت عراق در همه آنها دیده میشود که نمیتوان به راحتی از این موضوع گذشت.
با این تفاسیر میتوان گفت خطوط قرمز حاکمیت عراق از همین دوره نخست آغاز مدیریت دولت الکاظمی شکسته شده و واقعا تضمینی برای عدم تکرار آن در آینده وجود ندارد. البته قصد نداریم دولت جدید عراق و یا شخص خاصی از آن را مقصر مستقیم و متهم ردیف اول این تنشها معرفی کنیم؛ اما با توجه به تجاربی که عراق از ارتباط با ایالات متحده از آغاز اشغالگری آن در این کشور به دست آورده٬ شخص نخست وزیر و اعضای کابینه عراق باید به وعده خود در بازگرداندن اقتدار واقعی و حاکمیت عراق عمل کنند.
در پایان توجه به این نکته ضروری است که حشد شعبی و مقاومت عراق تنها یک گروه نظامی در این کشور نبوده و از حمایت مردمی ویژهای برخوردارند؛ بنابراین اگر دولت عراق هرگونه اقدام اشتباه ولو سهوا در زمینه تقابل با آن انجام دهد پیامدهای سیاسی خطرناکی در پی خواهد داشت.