«مجلس شورای اسلامی از نمایندگان ملت که به طور مستقیم و با رأی مخفی انتخاب می شوند تشکیل می گردد.» این عبارت، آغاز فصل ششم قانون اساسی است که به قوه مقننه می‌پردازد. متاسفانه باید گفت این اصل از اصول مغفول قانون اساسی است و کامل اجرا نمیشود. علت مغفول ماندن این اصل این است که نمایندگان مجلس ما عموما نماینده حوزه انتخابیه خود هستند و نماینده «ملت» نیستند.
متاسفانه نمایندگان مجلس در عمل به کارگزاران حوزه انتخابیه خود تبدیل می‌شوند و همه تلاششان به این معطوف میشود که برای حوزه انتخابیه خود کاری کنند. اگر خوشبینانه نگاه کنیم تلاش ایشان برای رضایت خلق‌الله است و اگر بدبینانه نگاه کنیم برای رای آوردن در مجلس بعد.
تلاش برای بهبود وضعیت حوزه انتخابیه به‌خودی خود بد نیست اما وقتی در تعارض با منافع همه ملت قرار می‌گیرد مسئله پیچیده میشود. در این بزنگاهها نمایندگان به منافع حوزه انتخابیه تمایل دارند. نمونه مشهور و دم‌دستی این مسئله تلاش برای تبدیل تعداد زیادی از شهرها به منطقه آزاد و منطقه ویژه اقتصادی در سال‌های اخیر است که در برخی موارد نیز شکلی مضحک به خود گرفت.
مثلا در یک نوبت که یکی از این لوایح مطرح شده بود در لایحه دولت ۷ منطقه مطرح شده بود اما نمایندگان مجلس این ۷ منطقه را به بیش از ۸۰ منطقه تبدیل کردند. بدین‌گونه که تعداد زیادی از نمایندگان برای تبدیل حوزه انتخابیه خود به منطقه آزاد یا ویژه اقتصادی پیشنهادی برای این لایحه ارائه داده بود. درحالی‌که کارشناسان اقتصادی گسترش مناطق آزاد را به نفع اقتصاد کشور نمی‌دانند.
در برخی موارد نمایندگان برای حوزه انتخابیه خود درخواست‌هایی از مسئولین اجرایی مطرح میکنند که علاوه بر تداخل وظایف قوا به گسترش فساد سیاسی کمک میکنند. متاسفانه در سال‌های اخیر زیاد شنیده‌ایم که فلان نماینده به‌دنبال استیضاح یک وزیر بوده است به‌دلیل آنکه آن وزیر برای پروژه عمرانی حوزه انتخابیه اهتمام نداشته یا درخواست او را اجابت نکرده است.
اما در دوره‌های اخیر مجلس مشکل دیگری به مشکل فوق‌الذکر اضافه شده است: فراکسیون‌های قومی و منطقه‌ای. در مجلس دهم فراکسیون ترک‌زبانان به ریاست مسعود پزشکیان افتتاح شد و نمایندگان زاگرس‌نشین هم نسبتا متشکل عمل می‌کردند که ظاهرا بناست با عنوان رسمی فراکسیون زاگرس‌نشینان در مجلس یازدهم فعالیت کنند. دو فراکسیون دیگر به نام فراکسیون فرا البرزی ها مختص نمایندگان شمال کشور و فراکسیون نمایندگان جنوب کشور در مجلس یازدهم در شرف تشکیل است.
تشکیل این فراکسیونها قوم‌گرایی را تشدید می‌کند و قوم‌گرایی در برخی مناطق به جدایی‌طلبی کمک می‌کند و وحدت و امنیت ملی را خدشه‌دار می‌کند. فارغ از این مسئله، تشکیل فراکسیون‌های قومی و منطقه‌ای باعث میشود منافع قومی و منطقه‌ای بر منافع ملی ترجیح داده شود. به‌علاوه موجب میشود تعصبات قومی و منطقه‌ای مبنای تصمیمات این نمایندگان در انتخاب افراد قرار گیرد.
یک نمونه بارز این مسئله توییت زیر از سوی وحید جلال‌زاده نماینده ارومیه است. جلال‌زاده با اعلام خبر تشکیل دومین جلسه فراکسیون شمالغرب در توییتر نوشته است: «با تاکید منتخبان شمالغرب در این جلسه مقرر شد در یک رفتار جمعی و با هم پوشانی کامل در فراکسیون اکثریت و صحن مجلس، منتخبان شمالغرب از نامزدهای آذربایجان حمایت کنند؛ بنده نیز به نوبه خودم برای همه این عزیزان آرزوی موفقیت دارم.»
این تصمیم فراکسیونی بدین‌معناست که این فراکسیون فارغ از صلاحیت و شایستگی افراد تصمیم گرفته است از نامزدهای آذربایجان حمایت کند که طبیعتا نادرست است. چراکه در روز نخست نمایندگی همه نمایندگان قسم خورده‌اند که «در انجام وظایف وکالت، امانت و تقوی را رعایت نمایند و همواره به استقلال و اعتلای کشور و حفظ حقوق ملت و خدمت به مردم پایبند باشند.»
البته از این دست نمونه‌ها در مجلس دهم زیاد بود و متاسفانه با چشم‌اندازی که تاکنون از مجلس یازدهم دیده‌ایم احتمالا زیاد خواهد بود. مگر اینکه دستور رهبری در پیام به مجلس یازدهم مانع برخی افراد شود. رهبر انقلاب در بخشی از پیام برای آغاز مجلس یازدهم متذکر شدند: «آفت عمده، سرگرم شدن نماینده به حواشی زیان‌بار، یا وارد کردن انگیزه‌های ناسالم شخصی و جناحی، یا سهل‌انگاری در کار، یا دسته‌بندی‌های احیاناً ناسالم قومی و منطقه‌ای و قبیله‌ای و امثال آن است.»
دقت رهبری بیانگر این است که ایشان هم خطر گرایش‌های قومی و منطقه‌ای را احساس کرده‌اند. اگر نمایندگان مجلس شورای اسلامی نه فقط در حرف بلکه در عمل هم تابع رهبری هستند باید از تشکیل فراکسیون‌های قومی و منطقه‌ای پرهیز کنند و اگر هم تاکنون تشکیل داده‌اند آنها را تعطیل کنند.
ما از نمایندگان فقط و فقط اجرای قانون اساسی را می‌خواهیم: نماینده ملت باشند نه فقط نماینده حوزه انتخابیه یا منطقه خویش.
