آیت‌الله سیداحمد خاتمی در گفت‌وگو با ایسنا، در پاسخ به این پرسش که علت طرح سخنانی از قول وی درباره خلوت‌شدن نماز جمعه‌ها در روزهای اخیر چیست؟ اظهار کرد: اولاً من در خطبه‌هایم نگفتم که نماز جمعه خلوت شده است. من گفتم رسانه‌ها از خلوت‌شدن نماز جمعه خوشحال نباشد. این دو مفهوم است. مفهوم اولش این است که من خبر دهم نماز جمعه خلوت شده است که من چنین خبری ندادم، بلکه آنچه گفتم بیان این نکته بود که بر فرض اگر نماز جمعه‌ها خلوت شده باشند، این موضوع نباید خوشحالی برخی رسانه‌ها را فراهم آورد.
وضعیت نماز جمعه با روزهای اول انقلاب فرق کرده است
وی با بیان اینکه «واقعیت این است که برخی نماز جمعه‌ها همچنان شکوه خود را حفظ کرده‌اند»، اظهار کرد: معتقدم نماز جمعه تهران را باید با توجه به شرایط ۴۰ سال پس از انقلاب سنجید. به این معنا که هرچند وضعیت با روزهای اول انقلاب فرق کرده است؛ چرا که آن روزها، روزهای هیچان و شور انقلاب بود اما اکنون هم نماز جمعه شکوه خود را حفظ کرده و بنابراین لازم است هر چیزی را در زمان خودش ارزیابی کرد.
سخنان کلی درباره خلوت‌شدن یا خلوت‌نشدن نماز جمعه واقع‌بینانه نیست
خطیب موقت نماز جمعه تهران با تاکید بر اینکه «در شهر تهران نیز میزان حضور مردم در زمان‌های مختلف متفاوت است»، تصریح کرد: نماز جمعه‌های استان‌ها را هم باید استان به استان بررسی کرد. پس اینکه به طور کلی بگویم نماز جمعه خلوت شده است، قضاوتی واقع‌بینانه نیست و اینکه به شکلی کلی بگویم نماز جمعه‌ها خلوت نشده است هم واقع‌بینانه نخواهد بود.
این عضو مجلس خبرگان رهبری با تاکید بر اینکه « موضوع حضور مردم در نماز جمعه‌ها باید در استان‌ها و در شرایط و زمان‌های مختلف مورد بررسی قرار گیرد»، گفت: مثلا در ماه رمضان همه نماز جمعه‌های کشور شکوه دیگری دارند و بعد از پایان این ماه، فی‌الجمله شاهد افت در این زمینه هستیم. پس اینکه به طورکلی دست به قضاوت مطلق درباره حضور مردم در نماز جمعه‌ها بزنیم قطعاً صائب نخواهد بود.
نماز جمعه را نباید به امام جمعه گره زد
خاتمی با اشاره به مفهوم دوم سخنانش درباره حضور مردم در نماز جمعه‌ها اظهار کرد: مفهوم دوم کلام من این بود که باید نماز جمعه را سرمایه نظام بدانیم نه فرد. برخی بعد از سخنان من، اسم تعدادی از ائمه جمعه گذشته را بردند و موضوع نماز جمعه را به امام جمعه گره زدند. من می‌خواهم بگویم نماز جمعه به امام جمعه گره نخورده است گرچه امام جمعه می‌تواند در شکوه نماز تاثیر بگذارد.
امامان جمعه برای وقت مردم ارزش قائل باشند
وی با بیان اینکه قصدم این بود که در خطبه‌های نماز جمعه بگویم با این سرمایه نظام، جناحی برخورد نشود، اظهار کرد: همه باید خود را موظف بداند که نماز جمعه هرچه باشکوه‌تر برگزار شود. عزیزانی که آن روز پای خطبه‌های من نشسته بودند یا در تلویزیون آن را دیدند، می‌دانند که اول از همه به امام جمعه‌ها اشاره کردم و گفتم که آنان باید با مطالعه خطبه بخواند و برای وقت مردم ارزش قائل باشند.
صداوسیما برای باشکوه‌ترشدن نماز جمعه سرمایه‌گذاری کند
خطیب موقت نماز جمعه تهران افزود: اما این موضوع هم نباید فراموش شود که رسانه‌های جمعی و صداوسیما باید برای برپایی باشکوه‌تر نماز جمعه سرمایه‌گذاری کند همانطور که صداوسیما برای برپایی باشکوه راهپیمایی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند و موفق است.
خاتمی با تاکید بر این که نمی‌گویم صداوسیما برای نماز جمعه مانند راهپیمایی‌ها سرمایه‌گذاری کنند اظهار کرد: من می‌گویم باید تلاش بیشتری در این زمینه صورت گیرد. ضمن این که مسئولان هم باید نگاهشان به نماز جمعه مانند نگاه به یک سرمایه باشد و با انگیزه در آن حاضر شوند به خصوص در نماز جمعه تهران.
وقتی وزیر به نماز جمعه نیاید زیرمجموعه‌اش هم انگیزه‌ای برای این کار ندارد
این عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان این که وقتی وزرای محترم در نماز جمعه حاضر شوند زیرمجموعه آنان در شهرستان‌ها هم به نماز جمعه خواهند رفت، تصریح کرد: ولی وقتی خود آنان به نماز جمعه نیایند، زیرمجموعه‌هایشان هم انگیزه‌ای برای حضور در نماز جمعه نخواهد داشت.
خاتمی با تاکید بر این که همه باید در عرصه برگزاری باشکوه تر نماز جمعه وارد شوند و تلاش کنند گفت: از رسانه‌ها خواسته‌ایم و الان هم می‌خواهیم که کار فرهنگی کنند و این کار فرهنگی می‌توانند با پیشنهادها و طرح‌های سازنده برای نماز جمعه همراه باشد و آن را ارتقا دهد و این همان هدفی است که در سالگرد نماز جمعه مطرح همواره بوده و الان نیز هست.
در فرهنگ ما بازار نقد از تشویق گرم‌تر است
خطیب موقت نماز جمعه تهران با انتقاد از سوءاستفاده برخی از سخنان وی در نماز جمعه مبنی بر خلوت‌شدن این مراسم، اظهار کرد: برخی از سخنان من در نماز جمعه سوءاستفاده کردند و گفتند فلانی گفته نماز جمعه‌ها خلوت شده است. در حالی که که گفتم برخی از رسانه‌ها از طرح چنین موضوعی خوشحال شدند. هرچند که برخی دیگر از رسانه‌ها با نماز جمعه همراه هستند و کمک می‌کنند که بهتر برگزار شود.
خاتمی ادامه داد: من می‌خواهم این گله را داشته باشم که همانطور که تشویق، بشارت و انذار در قرآن در کنار هم قرار گرفتند، ما هم باید این موارد را در کنار هم قرار دهیم اما متاسفانه در فرهنگ برخی از ما قصه نقد، بازار گرم‌تری از قصه تشویق دارد.
برای تنظیم دو خطبه نماز جمعه، ۲۰ ساعت وقت می‌گذارم
خطیب موقت نماز جمعه تهران ادامه داد: شکر خدا مردم عزیز ما از اقشار مختلف نظیر روحانی و دانشگاهی و عموم مردم که در دیدارهای حضوری با آنان برخورد داریم نقش تشویقی دارند اما این نقش را در رسانه‌ها نمی‌بینیم. یعنی فی‌المثل سیداحمد خاتمی برای تنظیم دو خطبه، ۲۰ ساعت وقت می‌گذارد و با چندین کارشناس برجسته مشورت می‌کند که حضوری دیدار می‌کنند و نقش تشویقی هم دارند اما در عین حال در رسانه‌ها از چنین چیزی خبری نیست.
خاتمی با تاکید بر اینکه قصه، قصه احمد خاتمی نیست،بلکه قصه، وجود عنصر تشویق و انتقاد در کنار هم است، اظهار کرد: این هر دو مایه رشد است پس هم خطیب نماز جمعه و هم مردم باید با یکدیگر هم‌افزایی داشته باشند. یعنی خطیب جمعه به رشد فرهنگی مستمعین فکر کنند و مستعمین هم باید به رشد خطبه‌های خطیب توجه داشته باشند و با تشویق و انتقادهای سازنده به رشد نماز جمعه کمک کنند که مجموع این موارد بخشی از عوامل رونق نماز جمعه است.
