دانشمندان و نخبگان و همچنین کارآفرینان و تولیدکنندگان متعهد و متخصص ایرانی، بارها ثابت کرده اند که اگر کمی و فقط کمی مورد حمایت قرار بگیرند و یا حتی اگر حمایت نشوند و فقط موانع و دست اندازهای اداری و اقتصادی از مسیر راهشان برداشته شود، قادرند شگفتی‌ساز باشند و محصولاتی را تولید کنند که دشمنان و بدخواهان ایران اسلامی هرگز تصورش را هم نمی‌کنند.
این نکته واقعیتی انکارناپذیر است که مصداق کامل آن در بخش نظامی و بعضاً سایر بخش‌ها مثل؛ تولید علم، دانش سلول‌های بنیادی، دانش شبیه‌سازی، صنایع نانو، صنایع هسته‌ای، صنایع داروسازی و سایر صنایع کشور رخ داده است، اما قطعاً توسعه و گسترش این ظرفیت و استفاده بهینه از فرصت تحریم، مستلزم فرام نمودن شرایط لازم از سوی دولت است.
برخی از مهمترین اقدامات قابل اجرا در این زمینه عبارتند از:
۱- فهرست نمودن و اولویت‌گذاری تمامی مواد اولیه صنعتی، قطعات صنعتی و ماشین‌آلات و تجهیزات موردنیاز صنایع (اعم از سبک و سنگین یا پیچده و ساده) که در فهرست تحریم قرار گرفته‌اند، در تمام بخش‌ها و موضوعات و انتشار و اطلاع‌رسانی در این خصوص، در سایت دستگاه‌های ذیربط و ترجیحاً در یک سایت متمرکز و با مشارکت سایر رسانه‌ها به‌ویژه رسانه ملی.
۲- شناسایی و فراخوان دانشمندان و نخبگان و همچنین کارآفرینان و تولیدکنندگان متعهد و متخصص ایرانی و واگذاری کار تولید محصولات مورد اشاره به آنها در قالب همایش‌های توجیهی و سایر روش‌ها.
۳- ارائه اطلاعات لازم در مورد موضوعاتی مانند؛ مقدار مصرف سالانه هر محصول در داخل کشور، قیمت وارداتی هر محصول، مشتریان و مصرف‌کنندگان محصولات، امکان صادرات و بازارهای مصرف جهانی، ارائه اطلاعات فنی موجود در مورد هر محصول و امثال آن.
۴- اعلام نحوه حمایت دولت از نخبگان و تولیدکنندگان مورداشاره برای تولید هر یک از این محصولات، اعم از؛ میزان وام و تسهیلات احتمالی قابل اعطا، مشوق‌های تولیدی و صادراتی مثل؛ بخشودگی مالیاتی یا استمهال بازپرداخت تسهیلات یا واگذاری زمین در شهرک‌های صنعتی و امثال آن، اعلام خرید تضمینی محصولات تولیدی، تبلیغ و معرفی محصولات تولیدی در بازارهای داخلی و بین‌المللی، فراهم نمودن امکان برگزاری یا حضور ارزان قیمت و ترجیحاً رایگان در نمایشگاه‌های تخصصی داخلی و خارجی.
۵- همکاری در انجام امور پژوهشی و تحقیقاتی برای تولید محصول و نیز ایجاد ارتباط بین تولیدکننده با دانشگاه و مصرف‌کننده و همچنین ارائه خدمات برای طراحی علمی، مدل‌سازی، نمونه‌سازی و تولید نیمه صنعتی و تولید انبوه و کاملاً صنعتی محصولات با کمک مراکز دولتی.
۶- فراهم نمودن شرایط لازم برای برای تبدیل علم و دانش نخبگان و دانشمندان و نیز مواد اولیه تولید داخل به محصولات ثانویه و نهایی با ارزش افزوده بالا و حتی‌المقدور بِرندسازی برخی از آنها برای افزایش قدرت رقابت‌پذیری در جهت صادرات مازاد آن به سایر کشورها.
۷- اعتمادسازی و تضمین امنیت تولید و تجارت و نیز حذف تمام موانع تولید از جمله؛ قوانین و مقررات ناکارآمد و دست و پاگیر مربوط به محیط کسب و کار، کوتاه کردن منطقی فرآیند صدور مجوز برای ایجاد مراکز تولیدی یا تولید یک محصول خاص از طریق ایجاد سازمان ویژه و یا ایجاد هماهنگی نزدیک بین دستگاه‌های ذیربط مثل؛ سازمان محیط‌زیست، سازمان استاندارد و سایر دستگاه‌های ذیربط.
۸- ایجاد سازوکار لازم به‌منظور جلوگیری قاطع از سرقت اطلاعات و طرح و نقشه دانشمندان و نخبگان و کارآفرینان و تولیدکنندگانی که قصد تولید این محصولات را دارند، از سوی عناصر فاسد و نفوذی ذیربط در دستگاه‌های دولتی و غیردولتی و حذف و برخورد قاطع با این افراد و در صورت لزوم تضمین پرداخت خسارت صاحبان طرح‌ها و ایده‌ها.
۹- شناسایی و حذف افراد بی‌انگیزه و به‌خصوص افراد مغرض، فاسد، زالوصفت و فرصت‌طلبی که با مانع‌تراشی و سنگ‌اندازی یا سهم‌خواهی، اخذ رشوه، رانت‌خواری و پارتی‌بازی و یا به علت ضعف دانش فنی و تخصصی، در روند تولید محصولات خلل ایجاد می‌کنند و واگذاری کار آنها به افراد متعهد، متخصص و باانگیزه.
۱۰- فراخوان متخصصین، نخبگان و دانشمندان ایرانی که بعضاً به‌خاطر بی‌اعتنایی دستگاه‌های ذیربط دولتی به طرح‌حا و ایده‌هایشان یا شرایط سخت کسب و کار در ایران و امثال آن به خارج از کشور مهاجرت کرده‌اند و استفاده از توان تخصصی و ظرفیت‌های فکری و ذهنی آنها در جهت رونق تولید ملی از طریق اعطای تسهیلات ویژه و دلجویی از آنها در همایش‌ها و یا به شکل دعوت انفرادی.
۱۱- عزل کلیه مدیران ناکارآمد، فاسد و مغرض در صنایع مختلف دولتی (از جمله صنایع خودروسازی) و واگذاری کار آنها به افراد جوان؛ متعهد، متخصص، باانگیزه و مبتکر و خلاقی که دارای روحیه انقلابی و آماده کار جهادی هستند.
۱۲- برخورد جدی و قاطع با واردکنندگان کالاهای غیرضروری و دارای تولید مشابه داخلی و نیز کوتاه کردن دست دلالان و واسطه‌های غیرقانونی در چرخه تأمین، تولید و توزیع.
۱۳- تنظیم قوانین و مقررات و پیش‌بینی تمهیدات لازم برای هدایت عملی و کامل دارائی‌های بانک‌های دولتی و غیردولتی، برای سرمایه‌گذاری در بخش تولید، با اعطای تسهیلات بدون کارمزد یا با کارمزد اندک و عزل فوری مدیران نادان، فرصت‌طلب و مغرضی که از انجام این‌کار امتناع می‌ورزند.
۱۴- بازنگری و اصلاح قوانین خصوصی‌سازی، در جهت تضمین ارتقاء و رشد کمی و کیفی بنگاه‌هایی که به بخش خصوصی واگذار می‌شوند.
بدیهی است که؛ تحقق کامل این هدف، به مبنا قرار گرفتن اسناد بالادستی مثل؛ سیاستهای کلی طرح راهبردی اقتصاد مقاومتی و اجرای کامل تمام نکات مورد اشاره بستگی دارد، اما برخی از این نکات مانند؛ حذف مدیران و عناصر فاسد و ناکارآمد در دستگاه‌های دولتی، هدایت سرمایه بانک‌ها به سمت تولید و بازنگری و اصلاح قوانین مقرارات مربوط به محیط کسب و کار و به‌خصوص خودباوری و وجود اراده واقعی برای انجام کار، از اهمیت به مراتب بیشتری برخوردارند.
*کارشناس ارشد مدیریت
