پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران سبکی از مدیریت بنا نهاده شد که مبنای آن را نظام ارزشی اسلامی تشکیل می دهد و باعث شد تا روشهای عملی مدیران بار ارزشی گرفته و درک ضروریات و نیازهای جامعه توأم با روح معنوی، دینی و شعور انقلابی موردنظر و عمل مدیران قرار گیرد.
شیوه های مدیریت و رهبری تابعی از ارزشهای حاکم بر بافت سازنده یک جامعه یا تمدن است. روشن است که اصول مدیریت حاکم بر جوامع را نمی توان مطلق پنداشت و یا کاربرد تمامی آن اصول را در جوامع مختلف مجاز دانست. اگر چه به کارگیری تئوریهای غربی مدیریت که با آموزه های الهی تعارضی ندارند در جهت رفع نیازهای علمی کشور خالی از اشکال است، منتها اصل بر تدوین اصول مدیریت بر مبنای ارزشهای الهی است که آن را علم مدیریت اسلامی می نامند.
آنچه در بحث مدیریت اسلامی مطرح است حاکم بودن ارزشهای اسلامی و معیارهای الهی بر مدیریت در کنار بهره مندی از چارچوبها و ساختارهای علمی و مدیریتی است؛ یعنی اگر علم مدیریت برای داده های خود از احکام، راهکارها و ارزشهای اسلامی بهره مند شود، به موفقیت حقیقی خود دست خواهد یافت. رسالت مدیریت انقلابی، تغییر مبانی مدیریت غربی و جایگزینی مبانی اسلامی است. مدیریت انقلابی، بازخوانی نوین مدیریت اسلامی و در حقیقت مدل تکامل یافته آن است.
مدیریت انقلابی سبک نوینی از مدیریت است که علاوه بر داشتن ویژگیهای نوین و به روز سایر مکاتب مدیریت، دارای برخی ویژگیهای ارزشی و اعتقادی همچون تمایلات و ویژگیهای فردی، رویکرد ساختاری ارزشی، رویکرد ارتباطاتی باز برمبنای اسلام، اولویت دادن به مسائل معنوی و ارزشی، توجه به مبانی اسلامی و انقلابی، نظارت و کنترل ارزشی است که از جهاتی می توان گفت که این ویژگی ها همان ابعاد ارزشی و فرهنگی است که به عنوان یک حلقه گمشده در مکاتب نوین مدیریتی همچون پست مدرنیسم به آنها اشاره شده است و امروزه ما می توانیم با به کارگیری این سبک مدیریت در سازمانها، بسیاری از مشکلات و گره هایی را حل کنیم که بر اثر استفاده از سبک های مدیریتی که سنخیتی با ارزش های ما ندارند، ایجاد شده است؛ زیرا سبک مدیریت انقلابی، هم منطبق بر سبک های نوین مدیریت و هم منطبق بر ارزشها، اعتقادات و فرهنگ اسلامی ماست. رهبر معظم انقلاب مدیریت فعال، متدین، انقلابی و کارآمد را راه حل مشکلات کشور می دانند که واضح است پیش نیاز آن ارزشهای الهی و اسلامی مشخص در تمام سطوح است.
در شکل گیری چارچوب ارزشی سازمان، سه دسته عوامل فردی، سازمانی و فراسازمانی دخیل هستند.عوامل فردی شامل اخلاق شخصی، خودشناسی و خودکنترلی است. عوامل سازمانی شامل ضوابط و مقررات سازمانی فرهنگ سازمانی و ساختار سازمانی است و عوامل فراسازمانی شامل دولت، شرایط اقتصادی محیط کاری و محیط های بین المللی است که موجب جهت گیری مدیریت ارزشی می شود. از اینرو، روابط ارزشها با هدفگذاری در سطوح مختلف سازمانی، تأثیر ارزشها بر تصمیم گیری، نقش ارزشها در تحول سازمانی، تأثیر ارزشها در فرهنگ سازمانی، همگی از رابطه وثیق ارزشها با مدیریت در دو سطح تئوری و کاربرد حکایت می کنند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص مبانی و مفهوم مدیریت اسلامی می فرمایند:« مهم این است که آن کسی هم که با آن شدت و با آن جدیت حرکت نمی کند شاخص های انقلابی گری را داشته باشد، اگر این شاخص ها وجود داشت آن وقت طرف انقلابی است، فرد انقلابی، مجموعه انقلابی، دولت انقلابی، مدیریت انقلابی، سازمان انقلابی عمده این است که شاخصها را بشناسند.»(14/3/1396)
معظم له در مدیریت اسلامی معتقد به عدم دلبستگی به نظریه های بیگانه می باشند لذا بر این باور هستند که :« عدم دلبستگی به تحلیلها و نظرهای بیگانه، مهمترین چیزی است که در زمینه مسائل ارزشی، لازم است که در کلّ تشکیلات وجود داشته باشد. به اینکه دیگران درباره ما چه می گویند، اعتنای چندانی نکنید. شاید آنچه که درباره ما میگویند، با آنچه که درباره خودشان میگویند، متفاوت باشد. ما مردم متدیّنی داریم که با ایمان مذهبی، با حرکت و مدیریت انقلابی و با توجّه به ارزشهای معنوی زندگی می کنند»
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار به مناسبت آغاز سال در حرم مطهر رضوی(/1/1396) تصریح کردند:«ما هر جا یک مدیریت انقلابی فعال و پرتحرک داشتیم ( مانند صنایع دفاعی) کار پیش رفته و هرجا مدیریتهای ضعیف، بیحال، ناامید، غیرانقلابی و بی تحرک داشتیم، کارها متوقف مانده یا به انحراف رفته .است.» بر همین اساس بوده است که معظم له ویژگی های مدیریت انقلابی را در سه حوزه فردی، سازمانی و اجتماعی، با انگیزه و با نشاط بودن، عدالت و انصاف، اهل تقوا و ورع، مسئولیت پذیری، پایبندی به عقل جمعی و مشارکت، استحکام ایمان و دیانت در دل توصیف کرده اند.
مدیریت اسلامی مدعی است که با نگاهی جامع به تمام ابعاد وجودی انسان و با مدنظر قرار دادن تمام نیازهای او، میخواهد ارزشهایی را برای سازمان تعریف کند که با توجه به فلسفه وجودی و رسالت هر سازمان، آن را به موفقیتهای منحصر بفرد و متعالی برساند.بر این اساس شهرداری مشهد طی سه سال اخیر در راستای تحقق اهداف انقلاب اسلامی برای پیشرفت جمهوری اسلامی و همچنین عملیاتی کردن منویات مقام عظمای ولایت، مدیریت انقلابی را در سرلوحه اقدامات خود قرار داده است. هدف اساسی ارتقای شهر مشهد به شهری در تراز پایتخت فرهنگی جهان اسلام بود. از اینرو با رویکردی جامع نگر، طرح های مختلفی در حوزه های مختلف عمران، حمل و نقل، اجتماعی، فرهنگی و ... تدوین و به مرحله اجرا گذاشته شده است. یکی از اقدامات در چارچوب مدیریت انقلابی، افتتاح بوستان 5 هکتاری اردیبهشت بود که در اردیبهشت ماه 1400 به بهره برداری رسید.
این پارک که در انتهای خیابان مهریزِ شهرک شهید رجایی و در یکی از مناطق کم برخوردار ایجاد شده از مطالبات 30 ساله مردم بوده است. هدف از اجرای این طرح برآورده کردن خواست 30 ساله مردم برای برداشتن ديوار حائل خيابان مهريز، افزایش سرانه فضای سبز شهری درجهت آبادانی حاشیه شهر، تجهیز پارک به زمین فوتبال، مسیر دوچرخه، زمین بازی کودکان، سالن مطالعه و... برای ایجاد فضای امیدبخش در مناطق کم برخوردار شهر، همکاری شهرداری مشهد و آستان قدس رضوی در جهت تحقق خواسته شهروندان آن محدوده بوده است.
با عنایت به اهمیت این پروژه و سرعتِ عمل و مدیریت انقلابی در اجرای آن بوده است که آیت الله علم الهدی، نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی و امام جمعه مشهد خاطرنشان کرد:« بهره برداری از یک پارک در ۱۸۰ روز یک اقدام جهادی است؛ ما مسئولان را اینگونه می خواهیم. شهردار خدمت گذار و جهادگر مشهد با همه استعداد و‌نبوغ فکری و توان جوانی خود در این مسیر جهادگرانه فعالیت کردند و خوشبختانه در دوران مدیریت شهری دکتر کلائی شاهد فعالیت های زیاد و خدمات ارزشمندی در این منطقه بودیم.»
توجه به مناطق کم برخوردار و حاشیه نشین، از دیگر مطالبات مقام معظم رهبری در جهت پیاده سازی الگوی ایرانی – اسلامی پیشرفت بوده است. با توجه به اینکه ۳۰ در صد جمعیت مشهد در حاشیه شهر زندگی می کنند لذا توجه به مناطق کم برخوردار و فقیرنشین در اولویت اقدامات شهرداری مشهد قرار گرفت. لذا از دیگر اقدامات شهرداری مشهد طی سه سال اخیر، تغیر مسیر شیب اجرای پروژه های عمرانی و زیرساختی به سوی مناطق کم برخوردار بوده است بطوری که در سال جاری در محدوده شهید رجایی و شهید باهنر مشهد، حدود ۶ میلیارد تومان پروژه عمرانی عملیاتی و افتتاح شده و بازگشایی بلوار شهید بسکابادی به شهرک طرق نیز از دیگر اقدامی است که اخیرا شاهد آن بوده ایم. افزون بر این آسفالت ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار مترمربع از معابر شهر مشهد که ۵۰ درصد آن در مناطق کم برخوردار است از دیگر اقدامات در این زمینه می باشد. اراده مدیریت شهری مشهد مقدس بر این اصل قرار گرفته است تا روند مبتنی بر تناسب و توسعه متوازن و عدالت محور مناطق پیرامونی و کم برخوردار مشهد با قوت ادامه یابد.
نظام مقدس جمهوری اسلامی با ابتنای بر ارزشهای اسلامی و دارا بودن رویکرد متعالی به انسان و حیات مادی و معنوی او، فرصت خدمت را در اختیار همه به ویژه کارگزاران و مدیران گذاشته است.
ضروری است که باید این فرصت را مغتنم شمرده و با اراده و ایمان انقلابی و جهادی برای ایرانی قوی گام برداریم. اقبال مردم به آیت الله رئیسی و انتخاب ایشان به عنوان رئیس جمهور دولت سیزدهم، در واقع رای به تغییر ساختار مدیریتی ناکارآمد قبلی و ایمان به توان آیت الله رئیسی برای کار با مدیران جوان و انقلابی بوده است. بنابراین امید می رود که دولت سیزدهم با مدیریت آیت الله رئیسی این مطالبه رهبری را محقق سازد:« شرط اساسی و اصلی در همه‌ی اینها -چه آن جوان، چه آن که از جوانی عبور کرده و به میانسالی یا کهنسالی رسیده- این است که ایمان و انگیزه‌ی صادقانه و انقلابی در آنها وجود داشته باشد که به نظر من یک دولت جوان انقلابی -همان طور که گفتیم- میتواند جامع همه‌ی اینها باشد.»
