به گزارش باشگاه خبرنگاران، «مسأله ربا و بانک» عنوان یکی از آثار شهید بزرگوار مرتضی مطهری است که به سه موضوع ربا، بانک و بیمه می‌پردازد. این کتاب در دو بخش است؛ بخش اول مربوط به موضوع ربا و بانک می‌شود که در سال 1354 در سلسله جلساتی که در انجمن اسلامی پزشکان برپا بوده ایراد شده و بخش دوم کتاب نیز شامل مباحثی درباره بیمه است که در سال 1352 در همین انجمن ایراد شده است.
«مجتبی مطهری» فرزند آیت‌الله شهید مطهری و استاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگویی به مناسبت روز بیمه (13 آذر)، به بازخوانی و مرور نکاتی از کتاب شهید مطهری درباره بیمه پرداخت و گفت: موضوع بیمه یکی از مباحث مربوط به حوزه اقتصاد و شرع است. بیمه لفظی فارسی است و تعبیر عربی آن، «تأمین» برگرفته از معنای امنیت است.
وی افزود: شهید مطهری دغدغه خود درباره موضوع بیمه را در جمع انجمن اسلامی مطرح کرد، این بحث یک گفتمان و سؤال و جواب بود نه صرقاً سخنرانی پی‌درپی. همین گفتمان و شکل‌گیری تضارب آراء باعث شد بر غنای مطالب ایشان افزوده شود.
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: بیمه اقسام مختلفی دارد؛ بیمه اشیاء مثل بیمه اتومبیل، کالای تجاری و آتش‌‌سوزی، بیمه اشخاص مثل بیمه از کار افتادگی، بیماری، تصادف، بیمه عمر، مسئولیت و شخص ثالث از اقسام دیگر بیمه به شمار می‌رود.
امتیاز بیمه اسلامی از بیمه اروپایی بیشتر است
مطهری خاطرنشان کرد: از نظر شهید مطهری امتیاز بیمه اسلامی از بیمه‌های اروپایی بسیار بیشتر است، در واقع از نظر وی بیمه در اسلام از غنای بیشتری نسبت به بیمه اروپایی برخوردار است. بیمه‌های اروپایی محدود است اما بیمه‌های اسلامی محدویت‌های بیمه‌های اروپایی را ندارند و دامنه گسترده‌تری دارند. به عنوان مثال، در بیمه‌های اروپایی پول‌های جمع آوری شده میان نیازمندان و بینیازان توزیع می‌شود اما در اسلام وجوهات صرفاً میان نیازمندان و محرومان توزیع می‌شود.
وی اضافه کرد: درست است که خدمات بیمه در ایران و در کشورهای دیگر اجرا می‌شود اما ماهیت و روح بیمه در ایران با آنچه در سایر کشورهای جهان در حال اجراست، متفاوت است و بیمه در اروپا بیشتر جنبه اجتماعی دارد.
بیمه اسلامی بر پایه ایمان و اخلاق استوار است
«بیمه اسلامی بر پایه ایمان و اخلاق استوار است»، وی با بیان این مطلب گفت: بیمه امنیت فکری و روحی را تا حدودی برای مردم فراهم می‌کند، بیمه هدفی عقلانی دارد و یک معامله مستقل است. هر چند بیمه یک عقد مستقل است اما نزدیک‌ترین مسأله فقهی به بیمه، مسأله ضمان است، چون ضمانت تعهد است.
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی یادآور شد: شهید مطهری بیمه را امری شرعی می‌دانست و میان بیمه با بیع تفاوت قائل شده بود. در بیع زمان مطرح نیست اما در اجاره و بیمه زمان مطرح است. شهید مطهری معتقد بود اگر برای بیمه زمان مشخص نشود، مجهور و باطل است و این یعنی «زمان» جزو خصوصیات اصلی بیمه محسوب می‌شود.
