نگاه عموم جامعه برای تعیین نرخ بیشتر اقلام اساسی و حتی غیراساسی به نوسانات ارز در بازار آزاد است. بازاری که بیشترین تأثیر را بر خرید و فروش ریالی کشور داشته و دولت‌ها همواره در تلاش برای مهار نوسانات روانی و مداخلات سیاسی در آنها بوده‌اند.
طبق بررسی‌های صورت گرفته در قبل از ماه رمضان، بازار ارز از چند هفته قبل از شروع ماه مبارک رمضان تا حدودی شاهد افزایش نرخ اسعاری نظیر دلار، یورو، لیر ترکیه و درهم بود که بسیاری از صرافان و واردکنندگان معتقد بودند این افزایش قیمت طبیعی است، زیرا واردکنندگان برای تهیه به موقع ملزومات مورد نیاز روزه داران در ماه رمضان تقاضای بیشتری به بازار ارز برده‌اند و این تقاضا تا حدودی افزایش نرخ را در بر داشته است.
گفته کارشناسان و واردکنندگان صحیح است، زیرا نمودار تغییر نرخ ارز، نشان می‌دهد که بازار بعد از برطرف سازی نیاز رسمی مردم از اواسط ماه رمضان با کاهش قیمت مواجه شده است، به‌طوری که رئیس کل بانک مرکزی در اظهارنظر خود از کاهش ۲ هزار تومانی نرخ ارز در طول یک هفته خبر می دهد.
یک صراف مجاز در خیابان فردوسی، ضمن تشریح عملکرد بازار در ماه رمضان، اظهار کرد: بازار ارز در این ماه روند خوبی را طی کرد هرچند ابتدای ماه و در هفته‌های قبل از آن، نرخ دلار به ۱۵ هزار تومان هم نزدیک شد؛ اما ترس و نگرانی از بابت این موضوع وجود نداشت. این افزایش قیمت مردم را به بازارها نکشاند تا ارز بفروشند و یا ارز انبار کنند، زیرا همه ما می‌دانستیم این افزایش قیمت دلیل موجهی دارد و دلیل موجه آن هم تقاضای بیشتر شرکت‌های مواد غذایی و اقلام اساسی کشور برای تأمین کالاهای مورد نیاز مردم در ماه مبارک رمضان بوده است. البته در این بین درصد کمی از ارزهای خانگی هم به بازار بازگشت و همین امر موجب شد تا نرخ‌ها دچار نوسانات هیجانی نشوند.
سفر نخست وزیر ژاپن عامل ارزانی ارز پس از ماه رمضان!
حمید گرمابی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با اشاره به روند کاهشی نرخ ارز درهفته اخیر، گفت: علت اصلی روند کاهشی نرخ دلار، به مسائل سیاسی بر می‌گردد، همچنین روند کاهشی قیمت ارز ادامه خواهد داشت و در بدترین حالت ثابت می‌ماند که بعید به نظر می‌رسد روند افزایش داشته باشد.
وی تأکید کرد: تا زمانی که شرایط سیاسی و اقتصادی کشور با ثبات باشد، روند کاهشی ادامه دارد، از سوی دیگر تنش‌های بین المللی و منطقه‌ای تعدیل شده است و دیگر اثری از فشار بیرونی بر اقتصاد کشور نیست.با تلاش‌هایی که در سطح دنیا صورت گرفته است، تنش‌های منطقه‌ای و بین المللی علیه ایران کاهش یافته است و همین تعدیل تنش، تأثیر مستقیمی بر کاهش نرخ ارز داشته است.
گرمابی در ادامه با اشاره به دیدار مهم هفته آتی مسئولان کشور با نخست وزیر ژاپن، گفت: سفر نخست وزیر ژاپن به ایران از دیگر دلایل سیاسی کاهش نرخ دلار است.
دولت‌ها نگاه نظارتی خود را حفظ کنند
نیما امیرشکاری، مدیر گروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و بانکی، با اشاره به دلایل اصلی نوسانات بازار ارز در ایران اظهار کرد: در اکثر اوقات بازار کشورهایی نظیر ایران تحت تأثیر جو روانی و اخبار سیاسی قرار می‌گیرند که در اکثر موارد این موضوع خوب نیست.زمانی که نرخ اسعار به صورت دستوری به چند نرخ تقسیم می‌شوند بازارها همواره در انتظار شوک و اخبار سیاسی هستند، البته خوشبختانه چندماهی است که بازار ارز ایران با کمترین تنش‌ها مواجه شده است و دلیل آن هم برخورداری استقلال برای صرافی هاست.
وی افزود: سیستم تهیه منابع ارزی صرافی‌ها و بازار آزاد به صورت عرضه و تقاضا درآمده است و همین موضوع سبب می‌شود تا بازارها با روند طبیعی تری مسیر خود را طی کنند و نوسانات هیجانی و به یکباره رخ ندهد هرچند همچنان اختلالاتی در سیستم و مدیریت کنترل بازار آزاد ارز وجود دارد.
امیرشکاری گفت: دولت‌ها باید از نقش تجارت خارج شده و به نقش نظارتی خود بپردازند. همین موضوع سبب می‌شود تا عامل اقتصادی (صراف) با منطق اقتصادی به کار در ضوابط قانونی پرداخته و مطمئن باشد که ناظر (دولت) همواره در جریان روند معاملاتش قرار دارد. در نتیجه نوسانات آنی و سودجویانه‌ای در بازارها رخ نخواهد داد.
بهزاد خسروی، اقتصاددان و استاد دانشگاه نیز، معتقد است که دو عامل "راه اندازی بازار متشکل ارزی" و " تزریق ۳۰ هزار میلیارد دلار ارز خانگی به بازار ارز" منجر به ادامه روند کاهش نرخ ارز در بازار ارز می‌شود. راه اندازی بازار متشکل ارزی نیازمند دقت بالایی است که اگر با کنترل و بازارسازی صحیح بانک مرکزی به درستی اجرا شود ظرف مدت بسیار کوتاهی نرخ واقعی ارز نمایان شده و سامانه سنا و نیما در خدمت این بازار قرار میگیرد.
وی افزود: عملا تخصیص ارز دولتی به برخی کالا‌ها تاحدودی اختلالات ارزی را مضاعف کرده بود که با برنامه ریزی‌های دولتی، یارانه ارزی قرار است به یارانه حمایت از اقشار کم درآمد تبدیل شود. اول باید عوامل خارجی را از بازار ارز جدا کنیم، سپس به سمت اصلاح نظام داخلی بپردازیم. برای اصلاح امورات ارزی ابتدا باید سیستم و نظام بانکی و ریالی کشور اصلاح شود تا بتوان تأثیر آن را در تبدیل ارز‌ها هم ببینیم. خوشبختانه به گفته رئیس کل بانک مرکزی هیچ کمبودی در منابع ارزی وجود ندارد و همین موضوع نوعی دلگرمی برای واردکنندگان و صرافی‌های مجاز کشور است.
این اقتصاددان به موضوع ارزهای منجمد شده خانگی اشاره کرده و گفت: رقم برآورد شده از ذخیره ارزهای خانگی ۳۰ میلیارد دلار است که رقم کمی نیست و اگر این میزان ارز به بازار کشور تزریق شود قطعا در همان ماه شاهد ریزش ۱۰ تا ۲۰ درصدی نرخ ارز خواهیم بود.
دلار باید در بازار آزاد ۷ هزار تومان باشد
سیدتقی کبیری، عضو هیئت رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی درباره نوسانات بازار ارز در ماه گذشته، گفت: قیمت ارز در حال حاضر حداقل ۲ برابر بیش از قیمت واقعی است و نباید نرخ آن بیش از ۷ هزار تومان باشد.
نماینده مردم خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه سوداگران و دلالان به اردیبهشت و تکمیل تحریم‌های آمریکا برای افزایش نرخ دلار چشم دوخته بودند، افزود: پس از اعمال تحریم‌های نهایی آمریکا بازار ایران چندان تحت تأثیر قرار نگرفت، چراکه در این بازه زمانی با کشور‌های همسایه ارتباطات ویژه‌ای پیدا کرد و اعلام کرد که در بحث فروش نفت اقدامات خود را انجام می‌دهد.
کبیری با بیان اینکه سال گذشته کمیسیون اقتصادی مجلس به دولت پیشنهاد کرد بازار متشکل ارزی را ایجاد کند، اما مورد پذیرش قرار نگرفت، تأکید کرد: تحریم‌ها قله خود را طی کرده و در حال حاضر در سرازیری قرار گرفته است و از این پس باید قیمت ارز کاهش یابد. همان‌گونه که رئیس جمهور صراحتا در نشست با فعالان اقتصادی اعلام کرد قیمت ارز ۱۴ هزار تومان و حتی ۱۰ هزار تومان نیست.
وی گفت: راه اندازی بازار متشکل ارزی پیام ثابتی را برای بازار ارز در ماه آتی در برخواهد داشت و همین امر قطعا منجر به نظام‌مند شدن بازار ارز پس از ماه رمضان خواهد شد.
یک صراف مجاز در بازار فردوسی هم، گفت: هفته‌های بعد از ماه مبارک رمضان، شاید تاحدودی نوسانات ابتدای ماه و افزایش قیمت را به علت آغاز مسافرت‌ها داشته باشیم، ولی این دوران هم فروکش خواهد کرد و نرخ ارز به تدریج کاهش می‌یابد.اینکه نرخ واقعی ارز در حال حاضر چقدر است به نوع محاسبات برمی گردد، محاسبات در ابعاد مختلف نرخ های متفاوتی را به ما نشان می‌دهد، ولی در کل نرخ واقعی ارز باید کمتر از نرخ فعلی باشد.
مردم نگران افزایش نرخ ارز نباشند
بازاری که با نسخه‌های مختلفی از جمله ارز ۴۲۰۰ تومانی، تعطیلی صرافی‌ها، واردات اسکناس و غیره در یکسال گذشته واکسیناسیون شده بود، حالا شرایط عادی نسبت به مدت مشابه خود در سال گذشته دارد و باید منتظر راه اندازی بازار متشکل ارزی و اجرای صحیح این پیشنهاد بسیار مهم برای کاهش نرخ ارز باشد.کارشناسان، مسئولان، تجار و صرافان نوسانات فصلی از جمله ماه رمضان، تابستان و اعیاد را نوعی نوسان طبیعی حاکم بر بازار ارز همه کشور‌ها می‌دانند و معتقدند پس از گذر از پیک مصرف ارزهای مسافرتی، نرخ مجدد به روند کاهشی خود ادامه خواهد داد و مردم نگران افزایش نرخ ارز نباشند.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
