جام جهانی فوتبال در روسیه بهانه ای بود تا پس از 37 سال تابوی بزرگ حضور زنان در ورزشگاه ها شکسته شود و اینبار خانواده ها در کنار هم لذت دیدن یک فوتبال ناب را در ورزشگاه بزرگ آزادی تجربه کنند. بسیاری از اصول و قوانین اجتماعی و حتی احکام ثانویه شرعی و دینی تابع شرایط و مقتضیات زمان است که برای نمونه می توان به مواردی همچون منع و آزادی بازی شطرنج و یا استفاده از تجهیزاتی همچون ویدیو نام برد.
همگی ما در طول دهه ها و سال های اخیر شاهد دگرگونی و تغییرات اساسی در ضوابط و قوانین مربوط به برخی پدیده ها و رویدادهای اجتماعی بوده ایم که تغییر در شرایط و جو حاکم بر جامعه منجر به آن گردیده است. امروزه تحولات در عرصه اجتماعات و جوامع بشری به حدی سرعت گرفته که بعضا پدیده هایی که صدها سال در جوامع ثابت و پذیرفته شده بوده در عرض چند سال دستخوش تحولات بنیادین شده است.
رشد بسیار سریع و روز افزون علوم و بویژه تکنولوژی های ارتباطی نظیر اینترنت، ماهواره و موبایل تاثیرات آنچنان عمیقی بر دیدگاه ها و فرهنگ های جوامع نهاده است که نظریه هایی مانند دهکده جهانی که در کمتر از سه دهه قبل بطور جدی مطرح شده بود، علیرغم نظریات مخالفی که در ابتدا با آن مواجه بود اکنون کاملا به واقعیت پیوسته و پذیرفته شده است. در این راستا حتی نظریاتی از جانب بسیاری دانشمندان علوم اجتماعی و جامعه شناسان مطرح می شود که با روند گسترده پیشرفت تکنولوژی و دیگرگونی های سال های اخیر جوامع چه بسا در آینده ای نه چندان دور به وقوع پیوندد؛ نظریه هایی مانند حرکت جهان به سمت وحدت در بسیاری ارکان زندگی بشر نظیر زبان و فرهنگ ها مطرح است و برمبنای آن بسیاری دانشمندان معتقدند در آینده ای نه چندان دور دنیا به سمتی پیش می رود که شاهد رسیدن جوامع بشری به یک فرهنگ واحد خواهیم بود بطوریکه بسیاری خرده سنت ها منسوخ و فرهنگ های قویتر و برجسته تر که بیشتر مورد اقبال و پذیرش مردمان باشد زندگی جوامع را تحت سیطره خود در خواهد آورد.
در کشور ما بخصوص در سال های اخیر شاهد تغییرات اساسی در نوع نگرش مردم و حتی نخبگان جامعه در برخی امور جاری زندگی بوده ایم که این روند روز به روز شتاب بیشتری به خود می گیرد و برای روشنتر شدن موضوع مختصرا به برخی اشاره می نماییم.
شاید تدریجی بودن بسیاری تغییرات در فرایندهای زندگی منجر به آن گردد که به آن توجه نکنیم ولیکن اگر بایک دید کلی شرایط را با گذشته مقایسه نماییم قطعا متوجه بسیاری از این تحولات در طرز تفکر و عملکرد جامعه خواهیم شد. و در این راستا اگر در یک نگاه کلی ظواهر امروز جامعه را مثلا با سی سال قبل مقایسه کنیم متوجه دگرگونی های کاملا محسوس و ملموسی خواهیم شد که در مواردی تغییرات بسیار اساسی است ولیکن شاید تدریجی بودن آن مانع از جلب توجه گردد؛ بعنوان یک مثال کاملا ملموس اگر نوع پوشش امروز مردم بخصوص جوانان را با سی سال قبل مقایسه نماییم آیا انواع لباس های تنگ و کوتاهی که امروزه پذیرفته شده است یا مدلهای موی عجیب و غریبی که امروزه مرسوم است و عمدتا تابع مدهای کلی در دنیا می باشد، در سال های ابتدای دهه شصت قابل قبول بود؟! که اگر حتی نگاه مختصری به تصاویر و عکسهای بجا مانده از آن سال ها بیاندازیم مطمئن خواهیم شد که این نوع مدها و مدل های بعضا عجیب حتی از جانب مردم کوچه و خیابان هم پذیرفته نمی شد ولیکن نکته مهم اینستکه بدلیل تدریجی بودن این روند تغییرات، در گذر زمان پذیرفته شده است، که اگر این دگرگونی به یکباره اتفاق می افتاد قطعا هم عموم و هم نخبگان جامعه آنرا نپذیرفته و در برابر آن مقاومت می نمودند.
شاید همگی ما به یاد داشته باشیم روزهایی که برگزاری کلاس های آموزش ورزش های رزمی ممنوع بود و بسیاری کلاس ها بصورت مخفیانه برگزار می شد؟! ولی امروز هرگونه ورزش رزمی حتی کونگ فو و بوکس دارای فدراسیون است و بصورت کاملا مجاز و رسمی برگزار و حتی بعنوان یک فعالیت مفید و مثبت برای جوانان تبلیغ می شود.
ورزش بانوان شاید یکی دیگر از مواردی باشد که در این مدت کوتاه دچار تحولات چشمگیری شده است بطوریکه فعالیت بانوان در بسیاری رشته های ورزشی تا همین دو دهه قبل امری بسیار عجیب و دور از ذهن به نظر می رسید، حتی در سال های اولیه دهه هفتاد موضوع ساده ای مانند دوچرخه سواری خانم ها بحث بسیار چالش برانگیزی بود ولی شرایط و جو حاکم برجامعه چنان تغییر نموده که درحال حاضر نه تنها هیچ ورزشی حتی دشوارترین ورزش های رزمی برای خانم ها عجیب نیست بلکه شاهد افتخار آفرینی های قابل توجه ورزشکاران زن کشور در عرصه های مهم بین المللی هستیم و از آن مهمتر در یک گام مهم رو به جلو شاهد پخش بسیاری مسابقات بانوان ورزشکار در بازی های آسیایی اینچئون کره از تلویزیون بودیم که قطعا در آینده ای نزدیک این تابو برای بسیاری رشته های دیگر مانند والیبال و فوتبال هم شکسته خواهد شد.
در ایامی نه چندان دور نمایش بسیاری فیلم های سینمایی مانند فیلم های رزمی از تلوزیون ممنوع و حتی در سطح جامعه نیز با این توجیه که منجر به ترویج خشونت می شود با آن برخورد می شد؟! ولی امروز چطور؟ همانگونه که ذکر شد بسیاری از ما روزهایی را که شطرنج پدیده ای غیر مجاز و غیر قابل قبول بود بخاطر داریم و لیکن تغییر در شرایط و مقتضیات روز جامعه منجر به آن گردید که هم اکنون بعنوان یکی از ورزشهای بسیار پسندیده مطرح باشد.
مدت زیادی از زمانیکه ویدئو غیر مجاز بود و با آن بعنوان یک پدیده مخرب فرهنگی برخورد می شد نمی گذرد و لیکن رشد سریع علوم و انواع دستاوردهای تکنولوژی مانند اینترنت، ماهواره و موبایل شرایط را به گونه ای تغییر داد که اکنون بعنوان ابزاری منسوخ و پیش پا افتاده حتی به آن توجهی هم نمی شود. و شاید ماهواره هم اکنون وضعیتی مشابه سی سال قبل ویدئو داشته باشد ولی قطعا با این نظر موافق خواهید بودکه هم اکنون استفاده از ماهواره نسبت به ده سال قبل بسیار رواج یافته و تبدیل به پدیده ای کاملا عادی و معمول شده است.
و اما موضوع حضور زنان در ورزشگاه ها نیز از جمله آن مواردیست که موافقان و مخالفان خود را دارد هر کدام با توجیهات و استدلالات خاص خود، ولی به نظر شما آینده چگونه رقم خواهد خورد؟!
به امید فرداهایی بهتر.
