تقریباً 17 سال پس از آغاز جنگ واشنگتن علیه تروریسم، باز هم به نظر می رسد همه چیز در اول راه خود قرار دارد. حدود ده سال پیش در ژوییه سال 2009 ، از جنگ آمریکا در افغانستان چندین سال می گذشت و دستاورد چندانی به دست نیامده بود. تیتر خبرها در آن زمان از ورود تفنگداران دریایی آمریکا به استان هلمند و طراحی و اجرای بزرگترین حملات علیه طالبان در طول پنج سال گذشته حکایت داشت.
آن حمله در نخستین سال تصدی اوباما بر سمت ریاست جمهوری آمریکا و در شرایطی صورت گرفت که دولت بوش هشت سال قبل از آن اعلام کرده بود افغانستان آزاد شده است. تا پاییز سال 2014 پس از پنج سال نبرد با طالبان که به کشته شدن صدها آمریکایی انجامید ، نیروهای آمریکایی از افغانستان خارج شدند. باز هم دولتی فاسد بر جا ماند با نیروهای امنیتی ناکارامد افغان و به تدریج بخشهای اعظم استان هلمند بار دیگر به تصرف طالبان و زیر کشت مزارع خشخاش در آمد.
در ژانویه سال 2017 نیز شاهد انتشار تیتر اخباری مشابه بودیم: نفنگداران دریایی آمریکا بار دیگر به هلمند باز می گردند. در سال 2018 نیز گزارش ها از اعزام شمار دیگری از نیروهای آمریکایی به افغانستان حکایت داشت. اینجا یک سئوال مهم پیش می آید: اگر آمریکایی ها راست می گویند که قویترین کشور جهان هستند و آنگونه که ترامپ ادعا می کند قدرتمندترین ارتش جهان را در اختیار دارند، آیا پایان دادن به جنگ و درگیری و شکست دادن دشمنانی که منابع جنگی آنان به اندازه کسر کوچکی از بودجه نظامی آمریکاست، باید تا این حد سخت و دشوار باشد که شانزده سال طول بکشد؟
اگر رهبران سیاسی و نظامی آمریکا و افکار عمومی این کشور خاطرات جنگ ویتنام را صادقانه به یاد می آوردند، آیا آمریکا در قبال چالش هایی که در قرن کنونی با آن روبرو است، رویکردی به مراتب هوشمندانه تر و سازنده تر در پیش نمی گرفت؟ به عبارت دیگر دکترینی که پای نسل های بعدی نظامیان آمریکایی را به افغانستان و عراق کشاند، بر چه اصلی استوار بود؟
جهان در سال 2018 به شدت با جهان در نیم قرن پیش فرق می کند. ویتنام، افغانستان و عراق کشورهای بسیار متفاوتی هستند و شرایط جنگ در هر یک از این کشورها با دیگری تفاوت دارد. ارتش آمریکا امروز تقریبا هیچ شباهتی به نیروهای آمریکایی که در ویتنام جنگیدند، ندارند. هدف آمریکایی ها از جنگ در این کشورها - یعنی روی کار آوردن یک رژیم محلی با ثبات که قادر به دفاع موثر از خود باشد و از دید شهروندانش مشروع به نظر آید و با منافع آمریکا مشکلی نداشته باشد - به هیچ وجه محقق نشده است.
همانطور که همواره شاهد بوده ایم، توصیف مسئله از حل خود آن به مراتب آسان تر است. حل مسئله مستلزم تغییر عمیق در ساختار های ریشه دار و باورهاست. ما همواره به ازای درک ناقص خود از جنگ و شرایط واقعی حاکم بر جهان بهای سنگینی پرداخته ایم. ناتوانی از گرفتن درس عبرت از این جنگ ها، حتی اگر مثل امروز خیلی دیر شده باشد، تنها باعث خواهد شد هزینه تاوانی که می پردازیم به مراتب سنگین تر شود.
