آلودگی هوا و برودت هوا و لغزندگی معابر و خیابانها، مهمترین عوامل تعطیلات مدارس در فصل‌های پاییز و زمستان است؛ به شکلی که در طول چهارماه و نیم گذشته دانش‌آموزان تهرانی و استان تهران تنها 8 روز را به دلیل آلودگی هوا و سرما لاجرم در تعطیلی به سر برده و خانه‌نشین شده‌اند.
در کنار این تعطیلات اجباری و با احتساب روزهای تعطیل پنج شنبه و جمعه و تعطیلات رسمی، دانش‌آموزان 40 روز نیز در تعطیلات مرسوم به سر برده اند که اگر جمع و تفریق ساده‌ای انجام دهیم، به ازای هر۲.۸ روز یکبار دانش‌آموزان در تعطیلات بسر برده اند.
البته در ذهن بسیاری از دانش‌آموزان تعطیلات به ویژه تعطیلات در حین سال تحصیلی موضوعی خوشحال کننده و دلپذیری است، اما اگر به این موضوع به صورت عمیق و نگاهی آسیب‌شناسانه بنگریم، به خوبی متوجه می‌شویم که چه اثرات نامطلوب و جبران ناپذیری بر سطح آموزش و پرورش پرورش دانش‌آموزان وارد می‌کند؛ چرا که برنامه درسی و تقسیم‌بندی زمان آموزش دروس براساس ویژگی هر درس و اقتضائات دروس مختلف، آن هم براساس سطح دشواری آنها تعیین شده و دانش‌آموزان باید برای اینکه محتواهای کتب درسی را به خوبی یادگیرند، باید در زمان‌های تعیین شده و بازه زمانی مطلوب مربوط به هر درس آموزش ببینند تا در یک فرایند چندین ماهه و شتاب متوازن به ایستگاه پایانی آموزش برسند و بتوانند به نتیجه مطلوب دست پیدا کنند.
در این میان ضرورت اجرای طرح‌های مختلف تعطیلات میان سال تحصیلی، چند سالی مطرح بوده و نظرات مختلفی بیان شده است و هرکس به زعم خود، مدل خاصی ارائه داده است و همگان بر ایجاد توازن در تعطیلات و انتخاب روزهای تعطیل در فصل زمستان با هدف بازیابی و ایجاد نشاط و انگیزه بیشتر در دانش‌آموزان تاکید داشته‌اند.
وجه دیگر این موضوع، نقش عوامل موثر در ایجاد تعطیلات ناخواسته و تحمیلی به نظام تعلیم و تربیت است؛ به شکلی که در زمانی که دانش‌آموزان در ریل آموزش افتاده و با سرعت مطلوب طی طریق می‌کنند، به ناگاه تعطیلات اجباری آن هم به دلیل آلودگی هوا و بعضاً سرما دامن‌گیر نظام تعلیم و تربیت شده و جماعت میلیونی دانش‌آموزان و معلمان را از گردونه آموزش خارج می‌کند.
پرسش اساسی که در خصوص تعطیل شدن دانش‌آموزان در روزهای آلودگی هوا مطرح است، این است که هدف از تعطیل کردن مدارس چیست؟ و مهم تر اینکه آیا با تعطیل کردن دانش‌آموزان نتیجه مطلوب به دست می‌آید یا وقت صورت مسئله را پاک می‌کنیم و برای خاموش کردن التهاب این آسیب، دانش‌آموزان را از درس و بحث خارج می‌کنیم؟
حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا سلیمی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در خصوص «تغییر تقویم نظام آموزشی»، اظهار داشت: این موضوع باید بسیار دقیق و با حساب و کتاب صورت گیرد.
وی در توضیح مصادیق مهم تغییر تقویم نظام آموزشی، افزود: آیا اگر استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، هرمزگان و خوزستان بخواهند اول یا 15 شهریور، کلاس‌های درس خود را آغاز کنند، گرمای هوای این مناطق به آنها چنین اجازه‌ای را می‌دهد؟
عضو کمیسیون آموزش مجلس یادآور شد: ایران دارای اقلیم‌های متفاوتی است؛ ضمن اینکه تعطیلات عید نوروز را در کشور داریم و بحث تعطیلات زمستانی که در کشورهای اروپایی است، به این خاطر است که آنها تعطیلات نوروزی ندارند و تعطیلات ابتدای سال آنها نیز مصادف با زمستان است.
حجت‌الاسلام والمسلمین سلیمی با طرح این پرسش که «آیا این تغییر باعث افت کیفیت تحصیلی و تعطیلات مدارس در طول سال تحصیلی نمی‌شود؟»، یادآور شد: تعطیلاتی مانند عید نوروز وجود دارد یا اینکه قصدمان این باشد که در اواسط سال تحصیلی مدارس تعطیل شود.
وی اضافه کرد: وقتی دانش‌آموز از فضای درس خارج شود، برگرداندن آن به فضای درسی کار مشکلی است.
عضو کمیسیون آموزش مجلس با پرداختن به وجوه دیگر این موضوع، عنوان کرد: واقعاً در بحث آلودگی هوا دیواری کوتاه‌تر از آموزش و پرورش پیدا نکردیم؛ آیا جابه‌جایی و فیلترینگ کارخانجات و تغییر خط تولید خودروها را باید کنار بگذاریم و به تعطیلی آموزش و پرورش بپردازیم؟
حجت‌الاسلام والمسلمین سلیمی تاکید کرد: نکته مهم این است که این بحث باید به صورت دقیق صورت گیرد؛ چرا که کشورمان دارای چندین اقلیم آب و هوایی است.
وی بیان داشت: 15 اردیبهشت در بعضی استان‌ها به دلیل گرما، امکان حضور دانش‌آموزان در مدارس وجود ندارد و یا در شهریور نیز در برخی نقاط هنوز اوج گرماست.
عضو کمیسیون آموزش مجلس تصریح کرد: باید در این خصوص دقت نظر کافی صورت گیرد و ببینیم آیا دولت می‌خواهد به صورت متفاوت عمل کند؛ یعنی در بعضی نقاط کشور، سال تحصیلی مدارس 15 شهریور شروع شود و در برخی نقاط دیگر در اول ماه این کار انجام شود؟
حجت‌الاسلام والمسلمین سلیمی افزود: قاعده این است که در این خصوص در کمیسیون آموزش مجلس بحث شود و وزیر و معاونان آموزش و پرورش را دعوت می‌کنیم تا ایده‌های آنها را بشنویم و کمیسیون پس از شنیدن این نظرات، اظهارنظر نهایی خود را خواهد داشت.
به هر حال باید به این نکته مهم توجه کرد که صرف نظر از آسیب‌های جسمی و روحی آلودگی هوا بر افراد جامعه که همه سنین را با خود درگیر می‌سازد، ایجاد وقفه در روند آموزش دانش‌آموزان و توقف‌های بعضاً چند روزه در فراگیری کتب درسی آثار و تبعات نامطلوبی بر دانش‌آموزان وارد می‌کند.
در نتیجه، نیازمند است تا مسئولان و متولیان امر اقدام به حل ریشه‌ای و اساسی آلودگی هوا و نیز فراهم کردن امکانات آموزش در مدارس و برای دانش‌آموزان در روزهای هر سال کنند تا هر از گاهی خبر تعطیلی ناخواسته مدارس را به گوش نرسد؛ چرا که آلودگی هوا و برودت و سرمای فصل زمستان تنها مختص به کشور ما نیست و در بسیاری از کشورها وجود دارد و تفاوت آن در این است که آنها برای چنین روزها و شرایطی برنامه مشخص و مدونی دارند، اما ما در این شرایط دچار نوعی بلاتکلیفی و سردرگمی و در انتظار ماندن اعلام تعطیل بودن و نبودن از سوی مراجع مختلف هستیم.
