فارس: علی‌رغم آنکه دولتمردان ترامپ مدعی هستند که اوباما از ظرفیت فتنه 88 علیه ایران به خوبی استفاده نکرد و به همین دلیل در تریبون‌های عمومی دولت اوباما را سرزنش می‌کنند، اما واقعیت داستان آن است که دولت اوباما نیز حداکثر استفاده راهبردی از فتنه 88 را علیه ایران انجام داد و توانست تحریم‌های بی‌سابقه بانکی را علیه ایران وضع و اجرا کند که تا قبل از آن علیه هیچ کشوری پیاده نشده بود. دولت اوباما در عرض یک سال و نیم سخت‌ترین ساختار تحریم‌های ثانویه بانکی و غیربانکی را علیه ایران پیاده‌ کرد و اگر فضای ایجاد شده علیه ایران پس از فتنه 88 نبود، آمریکا نمی‌توانست دیگر قدرت‌های جهان را در اجرای این تحریم‌ها همراه کند.

دولت ترامپ نیز در تلاش است تا با همان تجربه به ظاهر موفق دولت اوباما، از اغتشاشات اخیر استفاده کند و در سطح بین‌المللی فضایی علیه ایران ایجاد کند تا بتواند پروژه افزایش فشار تحریم خود علیه ایران را با راحتی بیشتر عملیاتی کند. تنها تفاوت میان دولت ترامپ و دولت اوباما سرعت تحولات است. به نظر می‌رسد ترامپ عجول‌تر از اوباماست و بسیار عیان‌تر بازی می‌کند.

عجولانه ترین حرکت آمریکا نیز برگزاری جلسه شورای امنیت سازمان ملل درباره اغتشاشات ایران بود که در آن نیز نتوانست اجماع نظری میان اعضا ایجاد کند. هرچند خود برگزاری این جلسه یک اتفاق مهم بود.

دولت آمریکا در حال حاضر زیرساخت مناسب حقوقی را برای اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران در اختیار دارد. به عبارت دیگر نیازی به فعال شدن کنگره برای ایجاد زیرساخت حقوقی و افزایش اختیارات دولت آمریکا برای اعمال تحریم‌های بیشتر در زمینه حمایت از اغتشاش‌گران ایرانی نیست. کنگره با تصویب قانون کاتسا ابزار لازم برای دولت آمریکا را در اختیارش قرار داده است.

شاید بررسی مجدد بخش 106 قانون کاتسا برای همه جالب باشد. در زمان تصویب این قانون بیشتر توجهات به بخش‌های 104 و 105 و 107 قانون کاتسا بود. این توجه طبیعی بود، چرا که در بخش 105 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ردیف گروه‌های تروریستی قرار گرفته و ذیل دستور اجرایی 13224 تحریم مجدد می‌شد. نکته مهم در این رابطه قابلیت تسری تحریم‌ها به دیگران است. بخش 104 نیز در رابطه با برنامه موشکی ایران است و بخش 107 نیز در رابطه با برنامه دفاعی متعارف است. طبیعی بود که این بخش‌های بیشتر از بخش 106 مورد توجه قرار گیرد.

بخش 106 چیست؟

در بخش 106 قانون کاتسا، به دولت آمریکا این اختیار داده می‌شود که افراد و نهادهایی از ایران را تحریم کند که این افراد و نهادها در به اصطلاح سرکوب جریان‌های اجتماعی مشارکت داشته‌اند. به عبارت دیگر این قانون یک چتر حمایتی برای کسانی که در ایران در زمینه افشای فسادهای دولتمردان،‌ آزادی بیان،‌آزادی‌های مذهبی، حقوق بشر و ... فعالیت‌ می‌کنند، ایجاد کرده است. دولت آمریکا نیز مجاز است تا افراد و نهادهایی را که با این جریانات اجتماعی مقابله می‌کنند، تحریم کند.

الان و بعد از اغتشاشات اخیر این بخش قانون کاتسا معنای متفاوت‌تری دارد. این بخش از قانون دست وزارت خزانه‌داری آمریکا را برای اعمال تحریم باز می‌کند و نیازی نیست تا منتظر ایجاد زیرساخت حقوقی از سوی کنگره بمانند.

ادبیات آمریکایی‌ها در روزهای اخیر بسیار نزدیک به ادبیات بخش 106 قانون کاتسا است. تقریبا تمامی اظهارنظرهای آمریکایی‌ها در زمینه اغتشاشات اخیر حاوی این مطلب بوده که دولت ایران باید به خواسته‌های مردمش گوش دهد و نباید با آنها مقابله کند. همچنین بخش زیادی از اظهارنظرها از دولت آمریکا خواسته‌اند تا برای حمایت از اغتشاش‌گران، تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع کند.

موعد 13 ژانویه

13 ژانویه (23 دی) زمانی است که ترامپ باید دو کار انجام دهد. یکی تایید یا عدم تایید پایبندی ایران به برجام است برای گزارش به کنگره که این کار بر اساس قانون داخلی آمریکا برای برجام انجام می شود. با توجه به اینکه 90 روز پیش ترامپ پایبندی ایران را تایید نکرد، طبیعی است این بار نیز این مساله را تایید نکند.

اما کار دوم تمدید توقف موقت اجرای تحریم هاست. این کار هر 120 روز یک بار باید انجام شود و مرتبط با برجام است. در صورتیکه ترامپ توقف موقت تحریم ها را تمدید نکند، عملا برجام به هم می خورد. بر اساس اخبار و شواهد متعدد ترامپ به برجام ضربه نخواهد زد و توقف موقف تحریم ها را تمدید میکند. اما همزمان با این کار از ظرفیت بخش 106 قانون کاتسا استفاده خواهد کرد.

ترامپ همانند اوباما هر بار که توقف موقت تحریم ها را بر اساس برجام تمدید کرده است (تاکنون دوبار این کار را انجام داده است، مرتبه قبل 14 سپتامبر بود) افراد و نهادهای ایرانی جدیدی به لیست تحریم اضافه کرده است. این بار نیزبرخورد با اغتشاشگران ، بهانه مناسبی برای تحریم افراد و نهادهای ایرانی است و بخش 106 قانون کاتسا این اختیار را به ترامپ میدهد. می توان پیش بینی کرد که لیست تحریم آمریکا علیه ایران در 13 ژانویه بلندتر از قبل شود.