جدیدترین گزارش این نهاد خصوصی نشان می دهد در بهار امسال، وضعیت محیط کسب و کار نسبت به زمستان 95، نسبتاً بهبود یافته است. در این بازه زمانی، دشواری تامین منابع مالی بانک ها، مانند فصل قبل از آن، مهم ترین مانع کسب و کار در کشور محسوب می شود. با این حال، دسترسی به برق، سوخت و ارتباطات از جمله مولفه هایی بوده اند که بهترین وضعیت را داشته اند. از منظری دیگر، بهترین وضعیت محیط کسب و کار را بخش کشاورزی و بعد از آن صنعت و خدمات داشته اند.

در میان رشته فعالیت های اقتصادی نیز آموزش، امور بازرگانی و ساختمان، با بدترین و سلامت، اطلاعات و ارتباطات و فعالیت های حرفه ای، علمی و فنی با بهترین محیط کسب و کار روبه رو بوده اند. در بهار 96 همچنین، سه استان سیستان و بلوچستان، کرمانشاه و خوزستان به ترتیب بدترین وضعیت و استان‌های فارس، گیلان و خراسان رضوی بهترین وضعیت محیط کسب‏وکار را نسبت به دیگر استان‌ها داشته اند. جزئیات این گزارش را در ادامه می خوانیم.

تداوم بهبود فضای کسب و کار
اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران که از اردیبهشت ماه امسال، پایش محیط کسب و کار را پس از مرکز پژوهش های مجلس بر عهده دارد، نتایج این طرح را برای بازه زمانی بهار امسال منتشر کرد. نتایج این طرح که با توجه به نظرسنجی از 1700 فعال اقتصادی منتشر شده، نشان می‌دهد در بهار 1396 عدد شاخص ملی کسب‌وکار به 5.69 رسیده است.

طبق تعاریف صورت گرفته، نمرات بالاتر در این شاخص (که سقف آن 10 است) نشانگر وضعیت بدتر و نمرات پایین تر، نشان دهنده بهبود وضعیت کسب و کار است. با این حال بررسی روند فصلی این شاخص نشان می دهد در یک سال گذشته، بهبود مستمر و آرامی داشته است. به طوری که طبق گزارش های پیشین اتاق بازرگانی، نمره شاخص کسب و کار برای زمستان و پاییز 95، به ترتیب 5.83 و 5.86 بوده است.

در تابستان 95 نیز که پایش فضای کسب و کار توسط مرکز پژوهش های مجلس محاسبه شده، این رقم 5.93 برآورد شده بود.اما بهبود فضای کسب و کار در بهار در هر یک از سه بخش عمده کشاورزی، صنعت و خدمات نیز خود را نشان می دهد.

 بر این اساس، بخش کشاورزی بهترین وضعیت را داشته و بعد از آن، صنعت و خدمات قرار دارند. این روند دقیقاً بر خلاف روند زمستان سال گذشته است.

بهترین و بدترین مولفه های کسب و کار
تحلیل مهم ترین موانع کسب و کار در بهار 96، نکات قابل تاملی را پیش روی تحلیل گران و سیاست گذاران می‌گذارد. بر این اساس، در بهار 96، از میان 28 مولفه، 10 عامل: 1- دشواری تامین منابع مالی از بانک ها، 2- رویه های غیر منصفانه و ناعادلانه ممیزی و دریافت مالیات، 3- بی‏ ثباتی و غیرقابل پیش ‏بینی بودن قیمت‏ ها (مواد اولیه و محصولات)، 4- موانع اداری کسب و کار (ادارات و دستگاه های اجرایی مرتبط با کسب و کار)، 5- بی ثباتی سیاست ها، مقررات و رویه های اجرایی ناظر به کسب و کار، 6- رویه های سختگیرانه در ادارات کار و بیمه برای مدیریت نیروی انسانی، 7- تولید و عرضه نسبتاً آزاد کالاهای غیر استاندارد و تقلبی در بازار، 8- ضعف دادگاه ها در رسیدگی به شکایات و پیگرد موثر متجاوزان به حقوق دیگران، 9- بی تعهدی طرف های قرارداد (دولتی یا خصوصی) به ایفای تعهدات و وعده هایشان، 10- مفاسد مالی و اداری در دستگاه های حکومتی مهم ترین موانع محیطی کسب و کارها بوده اند.از سوی دیگر، 10 مولفه که بهترین مولفه ها در فضای کنونی کسب و کار کشور محسوب می شوند به ترتیب عبارتند از: 1- دسترسی به برق، 2- دسترسی به سوخت، 3- دسترسی به ارتباطات (تلفن همراه و اینترنت)، 4- استقبال همکاران و مشتریان از نوآوری و ابتکار در ارائه خدمات و محصول، 5- نظام توزیع و رساندن محصول به بازار، 6- فقدان یا نقص ارتباطات پسینی و پیشینی و خوشه های تولید، 7- کمبود نیروی کار ماهر، 8- تمایل شهروندان به خرید کالاهای خارجی و بی رغبتی به خرید محصولات ایرانی، 9- کمبود فناوری های مورد نیاز، 10- کارگریزی عمومی و استقبال نیروی کار از تعطیلی روزهای کاری.

رتبه بندی استان ها در فضای کسب و کار
از منظر استانی، گزارش فضای کسب و کار در بهار امسال نشان می دهد استان های سیستان و بلوچستان، کرمانشاه و خوزستان با نمره ای بین 5.9 تا 6.1، بدترین وضعیت محیط کسب‏وکار را داشته اند و استان‌های فارس، گیلان و خراسان رضوی با نمره ای بین 5.09 تا 5.22، دارای بهترین وضعیت محیط کسب‏وکار نسبت به دیگر استان‌ها بوده اند.

محیط کدام کسب و کارها، بهتر است؟
در بین رشته فعالیت‌های اقتصادی، رشته فعالیت‌های: 1- آموزش، 2-عمده فروشی و خرده فروشی، تعمیر وسایل و ...(صادرات و واردات) و 3-ساختمان، به ترتیب بدترین و رشته فعالیت‌های:1-سلامت انسان و مددکاری اجتماعی، 2-اطلاعات و ارتباطات و3- فعالیت‌های حرفه‌ای، علمی و فنی، به ترتیب بهترین وضعیت کسب‏وکار را در مقایسه با دیگر رشته فعالیت‌های اقتصادی درکشور داشته‌اند.