«محمد رضا منافی» در گفت‌وگو با ایسنا در تحلیل خود از سفر رئیس‌جمهور چین به آمریکا و تاثیر آن بر کاهش تنش در روابط میان ۲ کشور گفت: شی جین‌پینگ در طول ۱۰ سال اخیر که ریاست جمهوری چین را بر عهده داشته، تاکنون چهار بار در سال‌های ۲۰۱۳ ، ۲۰۱۵ ، ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ در دورهای ریاست جمهوری «باراک اوباما» و «دونالد ترامپ» در قالب سفرهای دوجانبه یا شرکت در نشست‌های بین‌المللی به آمریکا سفر کرده و این سفر هم پنجمین سفر او به آمریکا در قامت رئیس‌جمهوری چین است.
او تصریح کرد: در این یک دهه اخیر به رغم سفرهای متقابل مقامات دو کشور و نیز دیدارهای سطح بالا از جمله ملاقات آبان ماه سال گذشته شی و بایدن در حاشیه اجلاس سران گروه ۲۰ که در جزیره بالی اندونزی انجام شد و در ماه‌ها و هفته‌های اخیر هم چندین مقام بلندپایه دو کشور به پایتخت های یکدیگر سفر کردند، اما تنش‌ها و اختلاف میان این دو ابرقدرت شرق و غرب همچنان پابرجاست و اگرچه هم واشنگتن و هم پکن امیدوارند سفر جاری شی به سانفرانسیسکو، بتواند از تنش‌های موجود بکاهد، اما واقعیت های موجود حاکی از آن است که خوش بینی چندانی دست کم برای تحقق پیشرفت های قابل توجه در این خصوص وجود ندارد.
رئیس‌جمهور چین روز چهارشنبه وارد سان فرانسیسکو شد تا در اجلاس سازمان همکاری اقتصادی آسیا-اقیانوسیه موسوم به «اپک» شرکت و با بایدن دیدار کند. بایدن پس از ورود شی به شهر سانفرانسیسکو و در آستانه دیدار با او مدعی شد که پکن در حال تجربه «مشکلات واقعی» است.
بایدن همچنین ادعا کرد: «شی جین‌پینگ مثال دیگری از این است که چطور برقراری مجدد رهبری آمریکا در جهان موثر واقع شد. دوستان آن‌ها مشکلاتی واقعی پیدا کرده‌اند.»
این کارشناس مسائل چین همچنین اظهار کرد: رسانه‌ها و کارشناسان چینی در روزهای اخیر در گزارش‌ها و مصاحبه‌های گوناگون و پرتعداد با موضوع سفر شی به آمریکا، کلیدواژه‌هایی نظیر «نبود صداقت از سوی کاخ سفید، عدم پایبندی طرف غربی به احترام متقابل، تناقض در گفتار و رفتار آمریکا، غیرقابل اعتماد بودن واشنگتن، مانع تراشی های آمریکا در مسیر پیشرفت سریع فناوری چین، تلاش های آمریکا برای مانع تراشی در مسیر مناسبات تجاری و اقتصادی چین با کشورها، تقلای آمریکا برای منزوی ساختن چین و ...» را به کرات تکرار کرده‌اند و چنین فضایی حاکی از کم رنگ بودن امیدواری و ادامه نگرانی طرف چینی نسبت به روند روابط این کشور با آمریکا است.
منافی در ادامه بیان کرد: علاوه بر مسائل یاد شده، یکی از مهم‌ترین مسائلی که همواره سد راه بهبود مناسبات پکن-واشنگتن بود، تناقض در گفتار و رفتار آمریکا در قبال مسئله تایوان به عنوان یکی از مهم‌ترین خط قرمزهای چین است. مقامات رسمی آمریکا اگرچه بارها به صراحت اعلام کرده‌اند که از استقلال تایوان حمایت نمی‌کنند اما در عمل، سفر مقامات و هیات های رسمی آمریکا به تایوان بدون اعتنا با ملاحظات چین و حمایت های مالی و نظامی آن از جزیره تایوان، معنای دیگری دارد و بارها خشم چینی ها را حتی تا سطح دادن هشدارهای جدی و نظامی به آمریکا برانگیخته اند.
وی خاطرنشان کرد: چینی‌ها همواره از تمایل خود برای کاهش تنش و بهبود مناسبات با آمریکا با حفظ احترام متقابل و روابط برد-برد سخن گفته‌اند و به نظر می‌رسد در عمل هم همین خط را دنبال می کنند اما غیرقابل اعتماد بودن طرف مقابل، هر بار باعث شده تا روند کاهش تنش‌ها میان دو قدرت بزرگ شرق و غرب همواره حرکتی لاک پشتی و گاهی هم حرکت دنده عقب داشته باشد. لذا هرگونه پیشرفتی در روابط دو کشور، بیش از هر چیز دیگر، منوط به تغییر رفتار آمریکایی ها و کنار گذاشتن رویکردهای یکجانبه گرایانه از سوی واشنگتن است.
این کارشناس مسائل بین‌الملل همچنین درباره این که با تشدید درگیری‌ها میان رژیم صهیونیستی و نیروهای مقاومت و جنایت‌هایی که این رژیم در این مدت با حمایت آمریکا انجام داده، آیا گفت‌وگوهای مقامات دو کشور می تواند تاثیری بر این مساله داشته باشند و چین به طور جدی مداخله کند و یا در این مورد همان طور که قبلا خواسته شده بود با ایران گفت‌وگو کنند، گفت: در خصوص مسائل جاری در غزه، موضع چینی‌ها یک موضع ثابت بوده و آن‌ها خواستار آتش‌بس و بازگشت صلح و آرامش به غزه بوده و معتقدند مسئله فلسطین باید از طریق سیاسی و گفت‌وگو حل و فصل شود.
وی تصریح کرد: در هفته های گذشته که پکن در نخستین واکنش خود در قبال جنگ غزه، برخلاف برخی کشورها، از محکوم‌کردن حملات گروه‌های مقاومت علیه اسرائیل خودداری کرد، این موضع‌گیری موجب خشم و تل‌آویو و واشنگتن شد.
چین و ایران بدون آن نیاز به درخواست آمریکا، درباره مسائل بین‌المللی با هم تعامل هستند
این کارشناس مسائل چین افزود: اما در خصوص اهمیت جایگاه ایران در خاورمیانه و اثرگذاری آن بر تحولات منطقه، آمریکایی‌ها که به خوبی نسبت به این نقش و جایگاه ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای واقف هستند، پیشتر از چینی‌ها خواسته بودند که از ایران بخواهند از نقش، جایگاه و نفوذ خود برای متوقف کردن حملات گروه‌های مقاومت استفاده کند اما نکته مهم این است که چین و ایران بدون آن که نیاز به درخواست یا توصیه طرف‌های ثالث از جمله آمریکا باشد، همواره در خصوص مسائل مهم منطقه‌ای و بین‌المللی با یکدیگر در تماس و تعامل هستند و هر دو کشور رویکرد و مواضع مشترک در خصوص بسیاری از مسائل و موضوعات مهم منطقه‌ای و بین‌المللی دارند.
منافی در ادامه اظهار داشت: در خصوص جنگ جاری در غزه هم ایران و چین هر دو در حال انجام تلاش‌های دیپلماتیک برای آتش‌بس و توقف کشتار غیرنظامیان هستند و سفر اخیر (۲۰ آبان) «وانگ دی» مدیر بخش آسیا و آفریقای وزارت امور خارجه چین به تهران و ملاقات با برخی مقامات وزارت امور خارجه ایران نیز در این همین راستا انجام شد.
وی تاکید کرد: در هر حال از آنجا که قرار است طیف وسیعی از موضوع‌های دوجانبه و بین‌المللی از جمله جنگ غزه در ملاقات شی و بایدن مطرح شود، ممکن است طرف آمریکایی بار دیگر از طرف چینی بخواهد تا با توجه به روابط خوبش با ایران، از ظرفیت ایران برای پایان جنگ کمک بگیرد اما باید در نظر داشت مادامی که کاخ سفید حمایت‌های پیدا و پنهان مالی، تسلیحاتی و سیاسی خود از رژیم صهیونیستی را ادامه می‌دهد، این موضوع خود یک مانع اساسی در مسیر آتش بس غزه است ضمن اینکه باید این موضوع را نیز به لیست بلند بالای رفتارهای دوگانه آمریکا افزود که سخن از آتش‌بس و کاهش تنش از یک سو و حمایت از جنایات اسرائیل از سوی دیگر را مطرح می‌کنند.
این کارشناس مسائل چین در بخش دیگری از این گفت‌وگو در تحلیل خود درباره نگرانی و حساسیت آمریکایی‌ها نسبت فعالیت چین در منطقه تایوان به عنوان یکی از موضوعات مورد بررسی در جریان سفر شی به آمریکا اظهار داشت: مسئله جزیره تایوان به عنوان بخشی از خاک و جغرافیای چین، همواره یکی از مهم‌ترین خط قرمزهای این کشور بوده و با توجه به رفتارهای تحریک‌کننده آمریکا در برابر این خط قرمز چینی‌ها، بدون تردید مسئله تایوان یکی از مهم ترین موضوع‌های مورد بحث در دیدار شی و بایدن خواهد بود.
این کارشناس مسائل چین افزود: آمریکایی‌ها که بارها نگرانی خود را از تحرکات و تمرین‌های نظامی چین در دریای جنوبی و آب‌های اطراف تایوان اعلام کرده‌اند، حتما به این نکته نیز به خوبی واقف هستند که چه عاملی باعث شده تا چینی‌ها دست به چنین تحرکاتی بزنند. اگر رفتارهای تنش‌زا و مداخله‌جویانه آمریکا در منطقه نباشد، طبیعی است که چینی‌ها هم نیازی به انجام رزمایش‌های نظامی گسترده دریایی و هوایی در منطقه نخواهند داشت. لذا مسئله تایوان و دریای جنوبی قطعا از موضوعاتی که شی جین‌پینگ مطالبات بسیار جدی درباره آن از طرف آمریکایی مبنی بر ضرورت عدم مداخله خواهد داشت.
منافی همچنین درباره این که قطعا مساله اوکراین نیز در گفت‌وگوی روسای جمهور چین و آمریکا مطرح خواهد شد و با توجه به موضع گیری‌های پیشین چین و طرح صلحی که نتایج چندانی نداشت، رویکرد چینی‌ها نسبت به ورود به این مساله چگونه خواهد بود، گفت: مساله جنگ اوکراین به شدت تحت الشعاع جنگ غزه قرار گرفته است، آمریکایی‌ها این روزها تا حد زیادی از مساله اوکراین دور شده و تمام تمرکز خود را معطوف اسرائیل کرده‌اند. «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید شب گذشته رسما و به صراحت گفت که توان آمریکا برای حمایت از اوکراین روز به روز در حال کاهش است. این مقام آمریکایی همچنین به صراحت و همزمان با سفر شی به سانفرانسیسکو گفت که تازه‌ترین ارزیابی‌های ما حاکی از آن است که چین سلاحی در اختیار روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین قرار نداده است.
وی بیان کرد: این‌ها نشانه هایی است که آمریکایی‌ها از جنگ فرسایشی اوکراین و روسیه خسته شده‌اند و بیش از پیش از چینی‌ها خواهند خواست تا از ظرفیت روابط خوب خود با روسیه و هم با اوکراین، برای خاتمه دادن به این جنگ استفاده کند. چینی‌ها ماه‌ها پیش طرحی برای پایان جنگ اوکراین ارائه کردند اما حمایت‌های گسترده ناتو و آمریکا از اوکراین در شرایط آن روز که متفاوت از شرایط امروزی بود، باعث شد که طرح چینی آن‌گونه که باید، پیش نرود.
این کارشناس مسائل چین در ارتباط با تقویت روابط اقتصادی پکن و واشنگتن نیز گفت: مسائل تجاری و اقتصادی بین چین و آمریکا از پیچیده‌ترین مسائل میان دو کشور است. اعمال تعرفه‌های سنگین از سوی آمریکا علیه کالاهای چینی و تحریم شرکت‌های مختلف چینی از سوی آمریکا به بهانه‌های گوناگون همواره از موضوعاتی است که پکن نسبت به آن انتقاد داشته است. فعالیت‌های شرکت بزرگ هوآوی چین و تلاش‌های آمریکا برای محدود کردن آن و نیز تلاش‌های واشنگتن برای مانع‌تراشی در مسیر رشد سریع فناوری‌های چین همیشه در ماه‌ها و سال‌های اخیر مطرح بوده است.
شی فقط برای انداختن عکس یادگاری با بایدن به آمریکا سفر نکرده است
وی اظهار داشت: اما صرف‌نظر از مسائل سیاسی، شرکت‌های آمریکایی به خوبی نسبت به توانمندی‌های نوظهور و پیشرفت‌های برق آسای چینی‌ها در عرصه‌های گوناگون واقف هستند و نمی‌خواهند که از ظرفیت همکاری با این غول بزرگ صنعت، اقتصاد و فناوری جهان بی‌بهره بمانند. از طرفی چینی‌ها هم تمایل زیادی به افزایش همکاری های اقتصادی، تجاری با آمریکا به عنوان اقتصاد اول جهان هستند و افزایش پروازهای مسافربری بین شهرهای مختلف دو کشور در هفته‌ها و ماه‌های اخیر، شاید نشانه‌هایی از پیشرفت‌ها در روند مناسبات اقتصادی دو کشور باشد.
منافی در پایان خاطرنشان کرد: در مجموع، این نکته حائز اهمیت است که رئیس‌جمهور چین فقط برای انداختن عکس یادگاری با بایدن به آمریکا سفر نکرده و اهدافی بزرگ در راستای کاهش تنش و افزایش همکاری با آمریکا دارد و طبق گفته کارشناسان چینی اگر آمریکا از رفتارهای قبلی خود که راه به جایی نبرده، درس گرفته باشد، شاید بتوان نسبت به دستاوردهای سفر جاری شی به سانفرانسیسکو، تا حدی امیدوار و شاید هم اندکی خوش‌بین بود.
