تکنیک‌های نامحسوس «بی‌بی‌سی» در جهت‌دهی به ذهن مخاطب

گروه سیاسی الف،   4000630037 ۱۰ نظر، ۰ در صف انتشار و ۶ تکراری یا غیرقابل انتشار

در دل خبر‌های خام و در ظاهر بدون تحلیل که رسانه‌ها منتشر می‌کنند، گاه عبارات و واژه‌ها به گونه‌ای انتخاب می‌شوند که بتوانند بر ناخودآگاه مخاطب تأثیرگذار باشند و پیام مدنظر آن رسانه را منتقل کنند.

تکنیک‌های نامحسوس «بی‌بی‌سی» در جهت‌دهی به ذهن مخاطب

در دل خبر‌های خام و در ظاهر بدون تحلیل که رسانه‌ها منتشر می‌کنند، گاه عبارات و واژه‌ها به گونه‌ای انتخاب می‌شوند که بتوانند بر ناخودآگاه مخاطب تأثیرگذار باشند و پیام مدنظر آن رسانه را منتقل کنند. این عبارات و کلیدواژه‌ها اغلب به گونه‌ای هستند که به کارگیری آن‌ها در متن خبر، هیچ شبهه‌ای را در مخاطب عام، از باب جهت‌دار بودن خبر ایجاد نمی‌کند و مخاطب حتی پس از رؤیت چندباره آن عبارات، تردیدی در باب بی‌طرفانه بودن متنی که می‌خواند، پیدا نمی‌کند. ذهن او به شکلی ناخودآگاه و بی‌آنکه متوجه این سوگیری شود، به همان سوی مدنظر رسانه منتشرکننده خبر متمایل می‌شود. این مدل اطلاع‌رسانی به رغم آنکه در متن خود جهت‌گیری خاص دارد، اما، چون زیرکانه و حرفه‌ای اعمال می‌شود، مخاطب را به این باور می‌رساند که رسانه مدنظرش بی‌طرف است. اما آن رسانه بی‌طرف نیست و خبر را هم خام منتشر نکرده است بلکه طرفداری‌اش را چنان حرفه‌ای اعمال کرده که به چشم مخاطب نمی‌آید. در واقع چنین رسانه‌ای، با یک واژه و یک عبارت تحلیل خودش را ارائه و حتی به ذهن مخاطب القا کرده است.

مدلی ناشیانه یا به اصطلاح محاوره‌ای «گل درشت» از این ارائه تحلیل‌های یک کلمه‌ای در رسانه‌های داخلی و خصوصاً صداوسیما زیاد دیده شده با به کارگیری صفت‌هایی که در علم روزنامه‌نگاری پذیرفته نمی‌شود و مخاطب هم پس از مدتی، نسبت به آن توصیفات بی‌اعتنا می‌شود، همچون جنایت وحشیانه، رئیس‌جمهور لمپن و...

مدل حرفه‌ای این اقدام را در متن خبر‌های بی‌بی‌سی فارسی، متعدد می‌توان دید. بی‌بی‌سی برای جلب اعتماد مخاطب، تلاش می‌کند بی‌طرف به نظر برسد، البته موارد بسیاری بوده که مکر انگلیسی این رسانه را نقش بر آب کرده، اما اغلب مخاطبانی که سواد رسانه‌ای و روزنامه‌نگاری ندارند، متوجه زیرکی بی‌بی‌سی در تنظیم متن خبر و گنجاندن کلمات تحلیلی و جهت‌دار در متن آن نمی‌شوند. نمونه‌هایی از این دست را اجمالاً مرور می‌کنیم تا مفهوم و مصداق آنچه بیان می‌کنیم، روشن‌تر شود.

بی‌بی‌سی فارسی هفته گذشته در خبری نوشت: «در پی درگذشت پدر رامین حسین‌پناهی زندانی کرد که شهریور ۹۷ اعدام شده بود...» زندانی و اعدامی چه فرقی می‌کند، اهل کجای ایران باشد؟ اگر بر او ظلمی رفته که باید رسیدگی شود و اگر هم مستحق چنین مجازاتی بوده که جای بحثی نیست، اما بی‌بی‌سی برای خبر مربوط به او، قومیت او- یعنی کرد بودن- را به عنوان یک صفت به کار می‌برد. بی‌بی‌سی می‌داند که سال‌ها گروهک‌های جدایی‌طلب کردستان مدعی ظلم جمهوری اسلامی بر قوم کرد هستند و خود این رسانه هم از جمله ابزار‌های القای چنین تحلیلی بوده است، لذا حالا در راستای همان تحلیل و تعمیق آن در ذهن مخاطب، به قومیت این اعدامی اشاره می‌کند. دروغ هم نگفته است، به هر حال او کرد است دیگر، اما اگر او یک شیرازی یا اصفهانی بود، گفته می‌شد زندانی فارس؟ طبعاً نه، چون فارس بودن زندانی تحلیل خاصی را به مخاطب القا نمی‌کند.

از این مدل تحلیل‌های یک کلمه‌ای به شکل دیگری هم بی‌بی‌سی استفاده می‌کند، مثلاً معلم زندانی، کارگر محکوم شده، زندانی اهل سنت، دانشجوی معترض و... این توصیفات از فرد دستگیر شده یک چهره موجه می‌سازد و در واقع او را تطهیر می‌کند. از سویی اشاره به گزاره‌های هویتی یک تروریست که موجه است و نقشی در مجازات او ندارد، باعث می‌شود مخاطب تصور کند او را بی‌دلیل گرفته‌اند. یک معلم نباید زندانی شود، این پیامی ا‌ست که مخاطب از عبارت معلم زندانی دریافت می‌کند، اما اگر آن معلم اقداماتی ضدامنیتی داشت چطور؟ یا آنکه قومیت افراد نباید باعث زندانی شدن بشود، دانشجو و کارگر بودن و مذهب هم دلیل زندانی شدن نیست، اما بی‌بی‌سی می‌کوشد گزاره‌هایی از هویت این افراد را بیان کند که معصومانه و بی‌ربط به جرم آن‌ها باشد. اینگونه او می‌تواند جمهوری اسلامی را ظالم نشان دهد، اما وقتی همین گروهک‌های جدایی‌طلب ۹ سرباز کرد بسیجی را در پادگانی مرزی در کردستان قتل عام کردند، بی‌بی‌سی از لفظ «کرد اهل سنت» استفاده کرد؟ طبعاً خیر! چون قرار نیست بی‌بی‌سی کرد‌ها را حامی نظام نشان دهد.

در مورد دیگری، بی‌بی‌سی برای اخبار پیرامون صادرات بنزین ایران به لبنان از عبارت «بنزین ایران» استفاده می‌کند، اما درست آن است که بنویسد «بنزین خریداری شده از ایران». بی‌بی‌سی می‌داند سال‌ها جنگ روانی غرب بر این استوار بوده که پول مردم ایران خرج لبنان می‌شود و حالا ترجیح می‌دهد همان ذهنیت را تعمیق کند و به مخاطب نگوید که آن بنزین خریداری شده است.

بی‌سبب نیست که بسیاری از عوام تصور می‌کنند بی‌بی‌سی روایتگر بی‌طرفی از اخبار است. چه آنکه سوگیری بی‌بی‌سی، چنانکه ذکر آن رفت، غیرمحسوس و ناملموس انجام می‌شود و مخاطبی که دقیق و اهل تحلیل نباشد، متوجه آن نمی‌شود.

دیدگاه کاربران

ناشناس۲۲۰۸۱۶۵۱۲:۲۹:۴۲ ۱۴۰۰/۶/۳۰
عقل ندارند؛ اگر عقل داشتند، این‌گونه فریبکاری و ستم نمی‌کردند.
ناشناس۲۲۰۸۱۸۸۱۲:۴۶:۵۲ ۱۴۰۰/۶/۳۰
مگه این لندنی ها که از طریق ماهواره برنامه پخش می کنند رسانه هستند؟!!!!!! این ها مامور جنگ و تجزیه و تحریم علیه ایران هستند
ناشناس۲۲۰۸۱۹۳۱۲:۴۹:۳۱ ۱۴۰۰/۶/۳۰
انواع هوش داریم که هوشی سیاسی بالاتربن مرتبه ی آن است . از من عامی نباید داشته توقع داشته باشید زیرکی های بی بی سی را درک کنم شبکه ای که در پشت صحنه ی آن افرادی فوق العاده باهوش خبرها را آماده ، ویرایش و تنظیم می کنند و تحویل مجری می دهند کسی که خبر ها را مو به مو می خواند و البته به بهترین شکل از زبان بدنش و لحن گفتارش که آموزش دیده استفاده می کند کاری که مجریان ما بلد نیستند چون آموزش ندیده اند چه برسد به پشت صحنه که کارشان پیچیده تر هم هست .
علی کریمی۲۲۰۸۲۲۳۱۳:۰۸:۳۷ ۱۴۰۰/۶/۳۰
آیا رسانه ملی ما در استفاده از این تکنیک‌های نامحسوس برای جهت دهی درست به ذهن مخاطبان خود و بی اثر کردن هدف رسانه هایی مانند بی بی سی محدودیت دارد؟
بیگی29۲۲۰۸۴۴۷۱۵:۳۱:۴۹ ۱۴۰۰/۶/۳۰
به هر حال ادب رادر به کار بردن القاب رعایت میکنند.فحاشی نمیکنند و این بهترین روش جذب و کسب اعتماد مخاطب است.
ناشناس۲۲۰۸۴۷۱۱۵:۴۸:۰۹ ۱۴۰۰/۶/۳۰
لااقل صدا و سیما کمی یاد بگیرد و اینقدر رک سوتی ندهد که امریکا و اروپا نابود شدند و ایران قوی
ابوالفضل۲۲۰۸۴۸۸۱۶:۰۰:۰۹ ۱۴۰۰/۶/۳۰
حالا شما از تکنیک نا محسوس بی بی سی فارسی نام بردین ولی خیلی وقته که بی بی سی شمشیر رو از رو بسته در خیلی از تحلیلها و گزارش های بی بی سی علنا اخبار ر و مواضع ضد ایرانی دارد در تعجبم که شما نوشتین نامحسوس ..دیگه جواب نمیده بی بی سی فارسی هم بی طرف نیست علناً
آریابان۲۲۰۸۵۲۴۱۶:۲۸:۳۶ ۱۴۰۰/۶/۳۰
در دوران انفجار و انتقال لحظه ای و آنی اطلاعات به اقصی نقاط جهان ، طبیعتا هر شنوندۀ مشتاقی ، لبریز از انتظار است و سراپا گوش برای دریافت اطلاعات ؛ حال اگر اطلاعات واقعی ، به درستی و به هنگام پخش نشود ، میدان بیش از پیش در اختیار انتشار شایعات واخبار جهت دار !!!!!!! است با اهداف خاص و آشوب آفرین ؛ سرنوشت خبر ،سرانجام به جائی میرسد که دیگر با " فیل " !!! هم نمیتوان جلوی سیل ویرانگر ایجاد شده را گرفت ، در حالیکه اقدام بموقع با " بیل " !!! ، کارساز و نتیجه بخش میبود ، البته اگر ..
ناشناس۲۲۰۸۵۶۶۱۷:۰۲:۱۹ ۱۴۰۰/۶/۳۰
جالبتر از بی بی سی صدا و سیمای خودمانه که دنیارا جهنم میخواد معرفی کنه و اینجا را بهشت‌و مردم چون سختی و گرانی و مشکلات را لمس میکنند میرند طرف همان بی بی سی
نور۲۲۰۸۹۶۶۲۳:۳۱:۴۶ ۱۴۰۰/۶/۳۰
آره باید این رسانه‌ها باید بیایندایران ازصداوسیمای میلی خودمون حرفه ای بودن رایادبگیرند
yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های هفته

  1. جنگ ترکیبی خودمان، علیه خودمان!

  2. کارگری انگشتر ۵۰ میلیاردی را به صاحبش بازگرداند

  3. فرآیند بازگشت مالکیت زمین به حوزه علمیه امام خمینی در حال انجام است

  4. جلاد، به پایان سلام کن!

  5. بهادری جهرمی: مبالغ جرایم رانندگی متناسب با تورم افزایش یافت

  6. تورم چه زمانی تک رقمی می‌شود؟

  7. نرخ تعرفه‌های خدمات بهداشتی درمانی ۱۴۰۳ اعلام شد/ نرخ رسمی ویزیت ۵۰% گران می‌شود!

  8. کلید تحقق شعار سال ۱۴۰۳

  9. بازداشت سومین عامل حمله تروریستی در مسکو

  10. فرامرز اصلانی درگذشت

  11. علی‌ ضیاء و افتادن در باتلاقِ ابتذال!

  12. آقایان رئیسی و اژه‌ای! آیا در پیشگاه خدای متعال و امام‌زمان (عج) پاسخی دارید؟

  13. انتقام از پوتین؟

  14. ائتلاف ایران، روسیه و چین تبدیل به کابوسی برای آمریکا می‌شود

  15. علم‌الهدی: امروز در کشور از آثار تحریم اقتصادی آمریکا مشکلی حس نمی‌کنیم

  16. سلبریتی‌ها چگونه با اعصاب مردم بازی می‌کنند؟

  17. رئیس سازمان برنامه و بودجه: تورم را وارد کانال ۲۰ درصد می کنیم/ تلاش برای رسیدن به رشد اقتصادی ۸ درصدی

  18. بازگشت احتمالی ترامپ چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟

  19. افزایش ١٧٠ درصدی حداقل حقوق کارگران در دولت سیزدهم

  20. خط و نشان حقوقی ایران برای کویت

  21. هشدار سخنگوی پلیس به رانندگان نوروزی؛ آمار تصادفات هولناک است!

  22. وزیر اقتصاد: در سال ۱۴۰۲ رکورد بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی واقعی در ۱۶ سال اخیر شکسته شد

  23. کولرهای گازی بلای جان صنعت برق

  24. منظور: تخصیص ارز کشور برای واردات خودرو به صرفه نیست

  25. رشد نقدینگی ۱۸ درصد کاهش یافت

آخرین عناوین