لنفوسیت یکی از گلبول‌های سفید خون محسوب می‌‎شود و در سیستم ایمنی بدن، نقشی اساسی و تاثیرگذار ایفا می‌کند. مهم‌ترین آزمایشی که می‌تواند تعداد لنفوسیت‌ها را در بدن انسان مشخص کند، آزمایش خون است. ما امروز در این مقاله قصد داریم به بررسی بالا بودن لنفوسیت در آزمایش خون بپردازیم؛ تا پایان با ما همراه باشید.

زمانی که برگه آزمایش خون را دریافت می‎‌کنید، با مجموعه‌‌ای از علائم اختصاری و انگلیسی مواجه می‌شویم که معمولا، چیزی از آن‌ها نمی‌فهمیم. یکی از این علامت‌ها "Lymph" است که به تعداد لنفوسیت‌ها در خون اشاره دارد.

برای اطلاعات بیشتر در این مورد مقاله lymph در آزمایش خون چیست را در ایده آل مگ بخوانید.

آشنایی با انواع گلبول‌های سفید

همانطور که در ابتدای مقاله نیز اشاره کردیم، لنفوسیت‌ها یکی از انواع گلبول‌های سفید خون محسوب می‌شوند. گلبول‌ها یا سلول‌های سفید خون، به صورت ویژه‌ای در دستگاه سیستم ایمنی بدن نقش دارند به مبارزه با عفونت‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها می‌پردازند.

در بدن انسان، 5 نوع گلبول سفید وجود دارند که به ترتیب، عبارتند از:

1. بازوفیل‌ها

2. آئوزینوفیل‌ها

3. لنفوسیت‌ها

4. نوتروفیل‌ها

5. مونوسیت‌ها

هر کدام از این گلبول‌ها، نقش و عملکرد مشخصی را در بدن انسان بر عهده دارند:

• بازوفیل‌ها: در مبارزه با آلرژی‌ها و عوامل عفونی، نقش تعیین کننده‌ای برعهده دارند.

• آئوزینوفیل‌ها: در حمله به سلول‌های سرطانی و به ویژه انگل‌ها نقش دارند.

• لنفوسیت‌ها: برای مبارزه با باکتری‌ها و عوامل عفونی، در بدن آنتی بادی تولید می‌کنند.

• نوتروفیل‌ها: مامور مبارزه با قارچ‌ها هستند.

• مونوسیت‌ها: وظیفه جداسازی میکروب‌ها از میکروارگانیسم‌های مفید و همچنین، کشتن سلول‌های مرده را بر عهده دارند.

لنفوسیت چیست؟

مغز استخوان شما، دائما در حال تولید سلول‌هایی است که در نهایت، تبدیل به لنفوسیت‌ها می‌شوند. برخی از این سلول‌ها وارد غدد لنفاوی می‌شوند؛ اما بیشتر آن‌ها، راه خود را به جریان خون باز می‌کنند. (سیستم لنفاوی گروهی از اندام‌ها و بافت‌ها مانند طحال و لوزه است که بدن شما را از عفونت، محافظت می‌کنند)

حدود 25 درصد از لنفوسیت‌ها در مغز استخوان باقی مانده و تبدیل به سلول‌های B می‌شوند. این در حالیست که 75 درصد بقیه، راهی "تیموس" شده و به آن‌ها، سلول‌های T گفته می‌شود. سلول‌های B و T به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:

• سلول‌های effector که توسط آنتی‌ژن‌ها و برای مبارزه با عفونت، فعال می‌شوند.

• سلول‌های حافظه که به قدری در بدن شما باقی مانده‌اند که می‌توانند عفونت‌های گذشته را به خاطر بسپارند.

نکته: سلول‌های لنفوسیت B و T در کنار هم و در جهت مبارزه با عفونت‌‌ها کار می‌کنند.

نقش سلول‌های B و T در بدن

سلول‌های B آنتی‌ژن‌ها را تشخیص داده و تبدیل به پلاسما می‌شوند. این سلول‌ها در نهایت، برای مبارزه با آنتی‌بادی‌ها در بدن آماده می‌شوند.

3 نوع خاص از سلول‌های T در خون وجود دارند و هر کدام از آن‌ها، نقش خاصی را بر عهده دارند:

1. سلول‌های T سیتوتوکسیک

2. سلول‌های T کمکی

3. سلول‌های T نظارتی

سلول‌های T سیتوتوکسیک که از آن‌ها با نام سلول‌های کشنده نیز یاد می‎شود، سلول‌های بدن که تبدیل به آنتی‌ژن و سلول‌های سرطانی تبدیل شده‌اند، از بین می‌برند. سلول‌های T کمکی، پاسخ ایمنی سلول‌های B و سایر سلول‌های T را هدایت می‌کنند. در نهایت سلول‌های T نظارتی نیز از ابتلای بدن به بیماری‌های خودایمنی جلوگیری می‌کنند.

آزمایش شمارش لنفوسیت‌ها

اگر پزشک شما، با علائم عفونت یا اختلال خونی مشکوک در بدن شما مواجه شود، ممکن است آزمایش شمارش لنفوسیت‌ها را تجویز کند. فراموش نکنید که بالا یا پایین بودن تعداد لنفوسیت‌ها در خون، هر کدام می‌توانند نشانه‌ای از یک بیماری خاص باشند.

برای انجام این آزمایش، خون از بازوی شما گرفته شده و به آزمایش‌گاه ارسال می‌شود. پس از تجزیه و تحلیل‌های لازم، نتیجه آزمایش به پزشک شما ارسال می‌شوند. به طور معمول، نتایج تست شمارش لنفوسیت‌ها، بعد از 2 الی 3 روز، به شما تحویل داده خواهند شد.

موارد زیر ممکن است در نتایج آزمایش لنفوسیت شما تاثیرگذار باشند:

• اخیرا دچار عفونت شده باشید.

• به تازگی شیمی درمانی کرده باشید.

• به تازگی پرتو درمانی کرده باشید.

• به ویروس HIV مبتلا شده باشید.

• اخیرا تحت یک عمل جراحی قرار گرفته باشید .

• باردار باشید.

• استرس بالایی داشته باشید.

قبل از اینکه آزمایش شمارش لنفوسیت‌ها را انجام دهید، درباره هرکدام از عوامل بالا، با پزشک خود صحبت کنید.

نتایج آزمایش لنفوسیت

نتایج آزمایش لنفوسیت، بسته به هر کدام از عوامل زیر، می‌توانند متفاوت باشند:

• سن

• جنسیت

• ژنتیک

• ارتفاع محل زندگی شما از دریا

در ادامه نتایج و رنج نرمال تعداد لنفوسیت‌ها در بدن افراد بزرگسال را بررسی می‌کنیم:

• تعداد نرمال کل گلبول‌های سفید خون: 4500 الی 10000 سلول در هر میلی‌لیتر خون

• درصد نرمال گلبول‌های سفید خون: یک درصد از تمام حجم خون

• سطح پایین گلبول‌های سفید: کمتر از 2500 سلول در هر میلی‌لیتر خون

• سطح بالای گلبول‌های سفید: بالاتر از 30000 سلول در هر میلی‌لیتر خون

اکنون به بررسی رنج نرمال لنفوسیت‌ها خواهیم پرداخت:

• تعداد نرمال لنفوسیت‌ها: 800 الی 5000 سلول در هر میلی‌لیتر خون

• درصد نرمال لنفوسیت‌ها: 18 الی 25 درصد از کل گلبول‌های سفید

• سطح پایین لنفوسیت‌ها: کمتر از 800 سلول در هر میلی‌لیتر خون

• سطح بالای لنفوسیت‌ها: بیشتر از 5000 سلول در هر میلی‌لیتر خون

بالا بودن لنفوسیت در آزمایش خون

اگر به یک عفونت دچار شوید، یکی از عارضه‌های شایعی که با آن، مواجه می‌شوید، لنفوسیتوز یا تعداد بالای لنفوسیت‌ها خواهد بود. در صورت که سطح بالای لنفوسیت‌ها ادامه‌دار باشد، می‌تواند نشانه یکی از بیماری‎‌های جدی و خطرناک زیر باشد:

• عفونت‌های ویروسی از جمله سرخک و اوریون

• آدنو ویروس

• هپاتیت

• آنفولانزا

• بیماری سل

• توکسوپلاسموز

• سیتومگالوویروس

• تب مالت

• واسکولیز

• سرطان خون حاد لنفوسیتی

• سرطان خون لنفوسیتی مزمن

• HIV و ایدز

بهتر است سوالات زیر را از دکتر خود بپرسید:

• چرا من به تست لنفوسیت نیاز دارم؟

• آیا از این آزمایش، به دنبال نتایج خاصی هستید؟

• آیا من برای این آزمایش، باید آمادگی قبلی داشته باشم؟

• اگر نتایج آزمایش من نرمال باشند، در مرحله بعد باید چه کاری انجام دهم؟

• اگر نتایج آزمایش من غیر طبیعی باشند، در مرحله بعد باید چه کاری انجام دهم؟

سطح پایین لنفوسیت‌ها

تعداد کم لنفوسیت‌ها یا "لنفوسیتوپنی" به یکی از دلایل زیر رخ می‌دهد:

• بدن شما به اندازه کافی لنفوسیت تولید نمی‌کند.

• لنفوسیت‌ها در حال نابودی هستند.

• لنفوسیت‌ها در طحال یا غدد لنفاوی شما محبوس می‌شوند.

لنفوسیتوپنی می‌تواند به بیماری‌های مختلفی اشاره کند. برخی از آن‌ها مانند آنفولانزا، معمولا توسط بسیاری از افراد، جدی گرفته نمی‌شوند. البته به یاد داشته باشید که تعداد کم لنفوسیت‌ها، می‌تواند شما را در معرض بیماری‌ها و عفونت‌های خطرناک قرار دهد.

سایر مواردی که می‌توانند منجر به بروز لنفوسیتوپنی شوند، عبارتند از:

• تغذیه کم و نامناسب

• آنفولانزا

• شرایط خودایمنی مانند لوپوس

• برخی از سرطان‌ها از جمله کم خونی لنفوسیتی

• استفاده از استروئید

• پرتو درمانی

• داورهای خاص مانند داروهای شیمی درمانی

• برخی از اختلالات ارثی

سطح نرمال سایر گلبول‌های سفید

علاوه بر لنفوسیت، چهار گلبول سفید دیگر نیز در خون انسان وجود دارند که بالا یا پایین بودن هر کدام از آن‌ها نیز می‌تواند نشانه بیماری یا یک وضعیت خطرناک باشد.

سطح نرمال بازوفیل‌ها

بازوفیل‌ها کمتر از 3 درصد از سلول‌های سفید خون شما را تشکیل می‌دهند. رنج نرمال این سلول‌ها، بین 0 تا 300 واحد در هر میلی‌لیتر از خون است. البته به خاطر داشته باشید که رنج و دامنه نرمال بازوفیل‌ها، ممکن است در آزایش‌های مختلف، متفاوت باشد.

تنها راهی که برای تشخیص طبیعی یا غیرطبیعی بودن بازوفیل‌‌ها در بدن انسان وجود دارد، آزمایش خون است. معمولا پزشکان، آزمایش شمارش تعداد بازوفیل‌ها را تنها به خاطر اطلاع از تعداد آن‌ها سفارش نمی‌دهند؛ بلکه در زمان مواجهه با یک علامت یا نشانه مشکوک، تشخیص می‌دهند که باید این آزمایش را انجام دهید.

مواردی از قبیل صورت پف کرده، صدای خشن، موهای شکننده، پوست درشت، افزایش وزن و یبوست، از مهم‌ترین علائمی هستند که نشان می‎دهند تعداد بازوفیل‌ها در خون شما، افزایش یافته‌اند.

علائمی مانند افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون، تعریق مفرط و کاهش وزن نیز از مهم‌ترین نشانه‎های کاهش تعداد بازوفیل‎‌ها محسوب می‌شوند.

سطح نرمال آئوزینوفیل‌ها

در افراد بزرگسال، رنج نرمال آئوزینوفیل‌ها باید کمتر از 500 واحد در هر میلی‌لیتر خون باشد. البته این دامنه در افراد خردسال، ممکن است با اندکی تغییر همراه باشد.

در صورتی که تعداد سلول‌های ائوزینوفیل بدن شما، بالاتر از 500 واحد باشند، نشان‌دهنده بیماری ائوزینوفیلی است. این بیماری به سه دسته خفیف (بین 500 تا 1500) متوسط (بین 1500 تا 5000) و شدید (بیش از 5000) طبقه‌بندی می‌شود.

عوامل زیر می‌توانند منجر به افزایش غیرطبیعی تعداد آئوزینوفیل‌ها در بدن شوند:

• عفونت‌هایی که توسط کرم انگلی ایجاد شوند.

• یک بیماری خود ایمنی

• واکنش‌های شدید آلرژیک

• اگزما

• آسم

• آلرژی‌های فصلی

• سرطان خون و برخی دیگر از سرطان‌ها

• مخملک

• لوپوس

نکته: در شرایط عادی، تعداد آئوزینوفیل‌ها در صبح به کمترین مقدار و در عصر، به بالاترین سطح خود می‌رسند.

سطح نرمال مونوسیت‌ها

وقتی که تعداد مونوسیت‌ها در بدن شما بالا باشد، نشان دهنده درگیری و مبارزه سیستم ایمنی بدن با یک میکروارگانیسم مضر خارجی است. به بالا بودن سطح مونوسیت در خون، به اصطلاح "مونوسیتوز" نیز گفته می‌شود.

نکته: رنج نرمال مونوسیت‌ها در بدن، به میزان 2 الی 8 درصد از کل حجم گلبول‌های سفید است. در صورتی که تعداد این سلول‌ها، از محدوده طبیعی بالاتر برود، می‌تواند نشان دهنده یک بیماری یا وضعیت خطرناک در بدن باشد.

یک یا چند مورد از عوامل زیر، می‌توانند سطح مونوسیت‌ها را در بدن شما افزایش دهند:

• عفونت‌های ویروسی مانند اوریون و سرخک

• عفونت‌های انگلی

• بیماری التهابی مزمن

• سل (یک بیماری مزمن تنفسی که از یک باکتری، ناشی می‎شود)

سطح نرمال نوتوفیل‌ها

نوتروفیل‌ها بزرگترین سلول‌های خونی تولید شده توسط مغز استخوان محسوب می‌شوند. این سلول‌ها، اولین پاسخ سیستم ایمنی بدن به میکروارگانیسم‌های مضر خارجی هستند و از این رو، در سلامتی انسان، نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند.

در واقع، زمانی که یک عفونت باکتریایی در بدن انسان شکل می‌گیرد، نوتروفیل‌ها اولین سلول‌هایی هستند که وارد میدان مبارزه می‌شوند. این سلول‌ها به طور کلی در تنظیم پاسخ ایمنی بدن نیز، نقش تعیین‌کننده‌ای را ایفا می‌کنند.

رنج نرمال نوتروفیل‌ها در بدن انسان، بین 2500 تا 7500 سلول در هر میلی‌لیتر از خون است. در صورتی که تعداد این سلول‌ها در بدن، به کمتر از 500 برسد، در اصطلاح به آن " نوتروپنی" گفته می‎شود. سطح پایین‌تر از 1000 مهم‌ترین و جدی‌ترین وضعیت کاهش نوتروفیل به شمار می‌رود و می‌‎تواند فرد را به شدت، مستعد انواع عفونت‌ها نماید.

نکته: نوتروفیل‌ها به دو دسته بالغ و نابالغ تقسیم بندی می‌شوند.

عواملی که می‌توانند تعداد نوتروفیل‌ها را در خون افزایش دهند، عبارتند از:

• استرس یا واکنش‌های شدید رفتاری

• سرطان خون حاد میلوسیتی

• فشارهای عصبی

• انواع عفونت‌ها

• ورزش نامنظم

البته برخی از عوامل جزئی‌تر نیز برای افزایش سطح نوتروفیل‌ها وجود دارند که از جمله آن‌ها، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضربه و سوختگی

• سیگار کشیدن

• بارداری

• تیروئیدیت

• اکلامپسی

کلام پایانی

گلبول‌های سفید یکی از مهم‌ترین اجزای بدن انسان را تشکیل می‌دهند. این سلول‌ها در سیستم ایمنی بدن نقش دارند و وظیفه اصلی آن‌ها، مبارزه با عفونت‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها است. لنفوسیت‌ها نیز به عنوان یکی از اجزای مهم گلبول‌های سفید، برای حفظ سلامتی انسان، لازم و حیاتی هستند.

بالا بودن لنفوسیت‌ها در صورتی که ادامه‌دار باشد، می‌تواند نشانه بیماری‎های خطرناکی باشد. البته به یاد داشته باشید که در نهایت، تنها پزشک شما می‌تواند نظر دقیق و قطعی را در این زمینه اعلام کند. پس توصیه می‌کنیم که حتما، آزمایش خون را به یک دکتر متخصص نشان دهید تا از کوچکترین اختلالات مربوط به لنفوسیت در بدن خود، مطلع شوید.