تسنیم نوشت: آقای حسن روحانی رئیس جمهور در جلسه امروز هیئت دولت با ادبیاتی بسیار تند و توهین آمیز (بنابر اعتقاد نمایندگان مجلس) به مجلس شورای اسلامی تاخته است. روحانی با بیان اینکه "27 سال است در بودجه هستم و برای اولین بار امسال ادبیاتی را می‌بینم که ناپسند است"، گفته : "فروش روزانه دومیلیون و 300 هزار بشکه‌ای نفت در بودجه 1400، یعنی فشار حداکثری تمام شده اما آقایان آمده‌اند در بودجه 1400 میزان فروش روزانه نفت را به یک‌میلیون و 500 هزار بشکه رسانده‌اند".

حسن روحانی گفت: ما می‌گوییم می‌خواهیم دو میلیون و 300 هزار بشکه نفت بفروشیم که یعنی ترامپ و تحریم‌ها شکست خورده ولی شما مدام تردید می‌کنید. نمایندگان مجلس وابستگی بودجه به نفت را 31 هزار میلیارد تومان بیشتر کردند، هر کس تا دوم دبستان درس بخواند می‌فهمد شما چه کردید. شما ارزش پول ملی را 6 هزار تومان کم کردید.

همچنین وی ادامه داده: مردم بودجه خوب، زندگی بهتر و معیشت مناسب می‌خواهند. آقایان نفت را کم کردند پولش رفت بالا؛ عجب چشم‌بندی‌ای! تا حالا ندیده بودیم! هرکس چهار عمل اصلی را بلد باشد این را می‌فهمد! بودجه جای ارقام، اعداد، محاسبه، قانون‌گذاری و حساب و کتاب است و جای شعار نیست.

* چه کسی در دولت اطلاعات غلط به آقای رئیس جمهور می دهد؟ 

اظهارات امروز آقای رئیس جمهور علاوه بر آن که انعکاس اطلاعات غلط از بودجه کشور بود به‌نوعی توهین به نمایندگان مجلس نیز محسوب می‌شد، بر اساس لایحه بودجه دولت با فروش روزانه 2.3 میلیون بشکه نفت منابع 199 هزار میلیارد تومانی به‌صورت مستقیم و همچنین 70 هزار میلیارد تومان نیز از محل اوراق پیش‌فروش نفت در بودجه لحاظ کرده بود که در مجموع بودجه نفتی در لایحه دولت حدود 270 هزار میلیارد تومان می شود. البته با توجه به اینکه آقای رئیس جمهور تخصصی در علم اقتصاد ندارند، بعید نیست که اطرافیان اطلاعات غلط به وی بدهند و ایشان را مجبور به بیان اظهاراتی کنند که متاسفانه مورد سوء استفاده و بعضا مضحکه قرار بگیرد.

نمایندگان مجلس با توجه به بحثهای کارشناسی و تبعاتی که در خصوص اوراق‌فروشی از محل پیش‌فروش نفت خام مطرح شده بود این موارد را اصلاح کردند و از محل افزایش نرخ تسعیر ارز با فروش روزانه 1.5 میلیون بشکه و با حذف فروش اوراق نفت عملاً یک ساماندهی در درآمدهای نفتی و وابستگی بودجه کل کشور به نفت ایجاد شد و رقم درامد نفت در بودجه به حدود 230 هزار میلیارد تومان کاهش یافت.

* امروز آقای رئیس جمهور از اصل حفظ ارش پول در دولت کدام کشور صحبت می کرد؟

نکته دیگری که در مباحث رئیس جمهور نمود داشت بحث ارزش پول ملی بود. ایشان در اظهارات عجیب و قریبی از اصول دولتش برای دفاع از ارزش پول خبر داد، اظهاراتی که شک کردیم آیا ایشان درباره انچه طی 8 سال گذشته با پولی ملی ایران کرده، صحبت می کند یا کشور دیگری محل بحث است. در 40 سال گذشته و در تمام ادواری که نرخ ارز با جهش روبه‌رو شد به هیچ عنوان افزایش بیش از سه‌برابری قیمت ارز تجربه نشده بود اما در دولتهای یازدهم و دوازدهم که می گویند باسواد هستند، مردم ایران شاهد افزایش 10 برابری قیمت ارز و افت چشم‌گیر ارزش دارایی‌های خود بودند، این کاهش ارزش پول ملی در هیچ دوره‌ای وجود نداشته و احتمالاً در هیچ دوره‌ای نیز تکرار نشده و نخواهد شد و این رکورد احتمالا تا ابد به نام دولت آقای روحانی ثبت خواهد شد.

به‌طور کلی با توجه به مباحثی که در خصوص الزامات کاهش سهم نفت در بودجه مطرح شده است به‌نظر می‌رسد آقای رئیس جمهور درک درستی از چالش‌های اصلی اقتصاد ایران ندارند، در غیر این صورت این حد بی‌محابا به نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی نمی‌تاختند.

* چطور در دولت باسواد‌ها هنوز کسی فرق پیام عزت و ذلت را نمی داند؟

از طرف دیگر آقای رئیس جمهور در بخش مقدماتی اظهارات خود دلیل قرار دادن فروش روزانه 2.3 میلیون بشکه نفت را مخابره پیام شکست فشار آمریکا به دنیا تعبیر کرده است این درحالی است که همین امروز برآوردها نشان می‌دهد دولت نمی‌تواند بیش از 800 هزار بشکه نفت در روز به‌فروش برساند، این میزان بالای فروش نفت به‌عکس تعبیر رئیس جمهور پیام عزت به دنیا نیست بلکه پیام ضعف و برخورد از موضع پایین با دولت جدید در آمریکاست. معلوم نیست در دوره‌ای که حتی گروه‌های کوچک در کشورهای همسایه ایران، از موضع بالا پالس اقتدار به دولت جدید آمریکا مخابره می‌کنند چرا دولت جمهوری اسلامی باید این گونه پیام ضعف به جهان ارسال کند.  شاید امروز کودکان دبستانی هم درک می کنند که لحاظ شدن فروش روزانه 2.3 میلیون بشکه نفت در روز به‌روشنی به‌معنای قبول مذاکره با دشمن مردم ایران و بالا بردن دستها در مقابل آمریکایی‌ها است.

* آقای رئیس جمهور، دولت شما جای سالمی در اقتصاد باقی گذاشت؟

در جای دیگر رئیس جمهور گفته است: "هدف ما ایجاد چشم‌انداز روشن به اقتصاد است"، سؤال مهمی که در اینجا وجود دارد این است؛ آیا اصلاً جای سالمی در اقتصاد ایران مانده است که بتوان به چشم‌انداز روشن امیدوار بود؟

* آقای روحانی، وقتی بی سروصدا ارز 4200 بیش از 20 کالا را حذف کردید، معیشت مردم مهم نبود؟

همچنین آقای رئیس جمهور با اشاره به تصمیم مجلس برای حذف دلار 4200 به دغدغه‌های معیشتی برای مردم نیز اشاره کرده است، در اینجا نیز این سؤال مطرح است؛ اگر دغدغه معیشتی برای مردم صادقانه بود چرا لیست 25 قلم کالای اساسی که با ارز دولتی وارد کشور می‌شد به‌قول رئیس‌جمهور بی‌سروصدا آب رفت و به 5 قلم کالا محدود شد؟ اصلاً آیا نباید یارانه ریالی مابه‌ازای آن اقلامی که از فهرست دریافت ارز دولتی حذف شدند در جهت ارتقای معیشت عموم جامعه به مردم پرداخت می‌شد؟

به‌هرحال جمیع این موارد نشان می‌دهد آقای رئیس جمهور نسبت به اصلاحات انجام‌گرفته در کمیسیون تلفیق بودجه 1400 ناراضی است و برای بیان این نارضایتی از هر ادبیاتی که شاید در شأن نمایندگان مجلس نباشد هم استفاده می‌کند که تاریخ نشان داده است این رویه نه‌تنها به سرانجام نمی‌رسد بلکه نتیجه عکس هم دارد.

آقای رئیس جمهور در سخنان امروز خود که اصلاحات انجام شده از سوی کمیسیون تلفیق مجلس در بودجه 1400 را به باد انتقاد گرفته، اصول دولتش را چشم انداز روشن برای اقتصاد، شکست تروریسم اقتصادی، بالابردن ارزش پولی ملی و بالابردن معیشت مردم عنوان کرده است، حال مردم قضاوت کنند که آقای روحانی در 8 سال گذشته بر کدام یک از این اصول پایبند بوده که در واپسین ماه‌های عمر دولتش نگران از دست رفتن این اصول با اصلاحات مجلس در بودجه 1400 شده است.

در ادامه برخی رکوردهای تکرارنشدنی در اقتصاد ایران که به برکت باسوادی دولت آقای روحانی در کشور ثبت شده است را مرور می کنیم تا معنای اصرار بر اصول در آخرین ماه‌های دولت را بهتر بفهمیم.

* رکورد بی سابقه قیمت مسکن، ‌ناکام در مسکن سازی و تامین حق سرپناه

در حوزه مسکن یکی از انتقادهای جدی به عملکرد آقای رئیس جمهور جدای از انفعال در مسکن سازی با وجود کسری 5 تا 7 میلیون مسکن ، بحث افزایش بی سابقه قیمت سکونت گاه است. یکی از حقوق اولیه ای که در قانون اساسی کشور به آن اشاره شده است بحث تامین سرپناه و مسکن برای عموم مردم است. بر اساس آمارهای رسمی حدود 30 تا 40 درصد خانوارهای کشور مستاجر هستند. این درحالی است که قیمت میانگین هر متر مسکن از حدود 3 تا 4 میلیون تومان به حدود 25 میلیون تومان افزایش یافته و از این جهت یک روکورد بی سابقه در تاریخ اقتصادایران ثبت شده است. بعید است که این رکورد عجیب به این زودیها در کشور تغییر کند. هرچند با وجود این نیاز دائمی مردم به مسکن بعید است تا پایان دولت عزم جدی در این حوزه یعنی ساخت مسکن برای اقشار مختلف مردم وجود داشته باشد.

* سقوط وحشتناک بورس و زیان چند هزار میلیاردی مردم

حوزه بورس در روزهای اخیر باعث خشم بسیاری از مردم شده است. آقای روحانی در اخرین سال مدیریت خود به فکر ورود به بورس احتمالا با هدف جبران بخشی از کسری بودجه دولت افتاد. به همین ترتیب با تشویق مستقیم مردم برای ورود به این عرصه شاخص بورس تا 2 میلیون واحد رشد کرد اما از مرداد ماه به این طرف همه چیز تغییر کرد و یکی از بی سابقه ترین سقوطهای تاریخی در بورس ایران شکل گرفت. هم اکنون شاخص بورس در محدود 1.1 میلیون واحدی است و سرمایه های مردم تا 50 درصد نیز آب رفته است. رئیس سازمان بورس بعد از 8 ماه فعالیت امروز استعفا کرده است و مشخص نیست در این وضعیت بحرانی آیا کسی حاضر است سکان بورس تهران را بر عهده بگیرد یا خیر. نکته جالب توجه اینکه دولت با رونق مصنوعی بورس حدود 40 هزار میلیارد تومان از محل مالیات نقل و انتقال سهام، 30 هزار میلیارد تومان از محل فروش سهام دولت و160 هزار میلیارد تومان اوراق در بازار بدهی فروخته و از این محل درامد قابل توجهی کسب کرده است. 

* سهام عدالت رویایی که در دولت تدبیر بر باد رفت

یکی از اقدامات تاریخی دولت آقای روحانی آن هم در سال اخر فعالیت بحث ازاد سازی سهام عدالت بود که در ابتدای کار این سهم برای هر فرد حداقل 22 میلیون تومان ارزش داشت اما امروز ارزش سهام عدالت با برگ 500هزار تومانی به 7 میلیون تومان تنزل یافته است. میل دولت برای ازادسازی یکجای سهام طی یک سال و ورود میلیون‌ها سهام دار جدید و بی تجربه به بورس از عوامل سقوط تاریخی بورس نیز عنوان شده است.  این پایان کار نبود و عده ای که از روش غیر مستقیم آزاد ساری استفاده کرده‌اند امروز تنها نظاره گری صفوف فورشی هستند که هیچکس مسئولیت آنرا برعهده نمی‌گیرد.

* تورم عجیب و غریب و کاهش بی سابقه ارزش پول ملی

هرچند نرخ تورم اعلامی توسط دستگاههایی مثل مرکز آمار و بانک مرکزی فعلا در محدوده 30درصد قرار گرفته است اما قیمت بسیار از کالاهای مصرفی مردم در دوره مدیریت هشت ساله دولت بعضا افزایش 5 تا 10 برابری را تجربه کرده است. به عنوان مثال قیمت مسکن در این دوره افزایش کم سابقه ای را شاهد بود و قیمت خودرویی مثل پراید از 20 میلیون تومان به بیش از 100 میلیون تومان رسید.همانطور که اشاره شد ارزش پول ملی نیز در این دوره کاهش بی سابقه‌ای را تجربه کرد و افزایش  قدرت دلار در برابر ریال در مقطعی به بیش 10 برابر هم رسید.

* از رشد افسار گسیخته نقدینگی تا تامین کسری بودجه با دست اندازی به منابع بانک مرکزی

یکی از انفاقات تلخ در دوران دولت تدبیر و امید رشد بی ضابطه نقدینگی است، در زمان آغاز بکار دولت نقدینگی در حوالی 300هزار میبیارد تومان بود اما امروز نقدینگی به حدود 3 هزار هزار میلیارد تومان رسیده است. این رشد بی سابقه نقدینگی در طی هفت سال خود به تنهایی یک رکورد بی سابقه در مدیریت حوزه پول و بانک می باشد. نکته جالب توجه اینکه  پایه پولی یا پول پر قدرت بخصوص در یکی دوسال اخیر رشد چشم گیری داشته است‌. بسیاری از کارشناسان معتقدند رشد اخیر پایه پولی ناشی از دست اندازی به منابع بانک مرکزی بدون دسترسی این بانک ‌به ارزهای نفتی بوده است. این موضوع در قالب شکواییه ای از سوی رییس کل بانک مرکزی در ماجرای تسعیر ارزهای صندوق توسعه ملی نیز مطرح شد. حالا دولتی که کارنامه این چنین ناکارامد در حوزه مدیریت پول و ‌تورم داشته است چگونه از چشم انداز مثبت در حفظ ارش پول سخن می گوید.