سران ناتو هفته آینده در حالی در لندن گردهم می‌آیند که تنش تازه‌ای میان اعضای بزرگ‌ترین ائتلاف نظامی جهان ایجاد شده است. ترکیه که یکی از کلیدی‌ترین اعضای ناتو به شمار می‌آید، اعلام کرده که طرح دفاعی ناتو برای کشورهای حوزه دریای بالتیک و لهستان را امضا نخواهد کرد و تنها در صورتی از موضع خود عقب خواهد نشست که اعضای ناتو حمایت سیاسی خود از عملیات ترکیه علیه کردهای شمال سوریه را افزایش دهند.

رویترز همچنین به نقل از منابع دیپلماتیک خود خبر داده که آنکارا از اعضای ناتو خواسته تا شبه‌نظامیان «یگان‌های مدافع خلق» را در بیانیه‌ای رسمی به‌عنوان گروهی تروریستی معرفی کنند. هم‌زمان شورای امنیت ملی ترکیه اعلام کرد که به عملیات «چشمه صلح» در شمال سوریه تا دستیابی به تمام اهداف خود ادامه خواهد داد. ترکیه از کشورهای طرف توافق برای ایجاد منطقه امن در سوریه خواسته تا «عملیات پاک‌سازی تروریست‌ها از این منطقه و همچنین تل رفعت و منبج را هرچه سریع‌تر به اتمام برسانند».

این تنش تازه میان ترکیه به‌عنوان دومین ارتش بزرگ ناتو و دیگر اعضای این ائتلاف در حالی رخ می‌دهد که هفته آینده سران ناتو برای شرکت در هفتادمین سالگرد تشکیل این پیمان نظامی در لندن گردهم می‌آیند. عملیات ترکیه در شمال سوریه علیه کردهای «یگان‌های مدافع خلق» پیش از این هم باعث بروز تنش‌هایی میان ایالات متحده و ترکیه شده بود. ترکیه عملیات خود در شمال سوریه را پس از خروج هزار نظامی آمریکایی از این منطقه آغاز کرد. تصمیم ترامپ به خروج نظامیان آمریکایی از شمال سوریه انتقادهای هم‌پیمانان واشنگتن در ناتو را برانگیخته بود. ناتو به دنبال آن است تا موافقت تمام 29 عضو خود را برای طرح دفاعی خود جلب کند. بر اساس این طرح، ناتو از کشورهای لهستان، لتونی، لیتوانی و استونی در برابر حمله احتمالی روسیه حمایت خواهد کرد. در صورتی که ترکیه همچنان بر موضع خود بماند و این طرح را امضا نکند، ناتو در تقویت نیروها و ساختارهای دفاعی خود در حوزه دریای بالتیک و لهستان به مشکل خواهد خورد.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی به رویترز می‌گوید: «ترکیه کشورهای شرق اروپا را به گروگان گرفته و با امضانکردن برنامه‌های نظامی ناتو می‌خواهد این پیمان را وادار به امتیازدادن و حمایت از اقدامات خود در شمال سوریه کند».

یکی دیگر از دیپلمات‌ها نیز اقدام آنکارا را «کارشکنانه» می‌داند و می‌گوید: «در شرایطی که پس از اظهارات اخیر امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه که ناتو را نهادی دانست که دچار مرگ مغزی شده، اعضای این پیمان به دنبال نشان‌دادن اتحاد و همبستگی خود هستند، ترکیه با این اقدام خود کارشکنی کرده است».

پس از آنکه روسیه در سال 2014 شبه‌جزیره کریمه را به خاک خود افزود، کشورهای حوزه بالتیک و لهستان خواستار آن شدند تا از حمایت جدی‌تر ناتو برای مقابله با تهدیدهای احتمالی روسیه برخوردار باشند. با اینکه طرح دفاعی ناتو برای این منطقه هیچ تأثیر مستقیمی بر استراتژی ترکیه در سوریه ندارد، اما تردیدها و نگرانی‌هایی را درباره امنیت تمامی جبهه‌های کشورهای عضو ناتو مطرح می‌کند.

بر اساس توافق‌نامه‌ای که سال 1949 در زمان تأسیس ناتو به امضا رسید، حمله به هر یک از کشورهای عضو این پیمان، حمله به تمام کشورهای عضو محسوب می‌شود و این پیمان استراتژی‌های نظامی برای دفاع جمعی در تمامی مناطق کشورهای عضو را دارد.

با وجود مخالفت اولیه ترکیه، هنوز این امیدواری وجود دارد که در روزهای آینده موضع آنکارا تغییر کند، چراکه ترکیه هم در انتظار موافقت ناتو با طرح نظامی به‌روزشده‌ای در مورد چگونگی دفاع این پیمان از ترکیه در صورت حمله به این کشور است. قرار است مکرون در حاشیه نشست سران ناتو برای بحث در مورد عملیات ترکیه در سوریه با اردوغان دیدار کند.

بعید است که رهبران ناتو بدون دریافت هیچ‌گونه امتیاز یا تعهدی از ترکیه با خواسته آنکارا برای حمایت سیاسی از عملیات این کشور در شمال سوریه موافقت کنند، چراکه آلمان، فرانسه و بریتانیا به‌عنوان اعضای تأثیرگذار ناتو نگاه مثبتی به این عملیات ندارند.

تنش میان ترکیه و ناتو تنها موضوع نگران‌کننده در نشست هفته آینده در لندن نیست. دونالد ترامپ قرار است در نشست امسال هم موضوع سهم هرکدام از اعضا در هزینه‌های نظامی ناتو را مطرح کند. رئیس‌جمهوری آمریکا در نشست سال گذشته ناتو در بروکسل به انتقاد از عدم انجام تعهدات مالی اعضای ناتو پرداخت و هشدار داد که در صورت ادامه این روند، ایالات متحده هم در رابطه خود با ناتو تجدیدنظر خواهد کرد. بر اساس اعلام کاخ سفید، ترامپ با هدف تشویق اعضا به افزایش بودجه‌های نظامی خود به لندن سفر خواهد کرد.

ترامپ در دیدار هفته گذشته خود با ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، به این موضوع اشاره کرده بود. دبیرکل ناتو هم پس از این دیدار به خبرنگاران گفت کشورهای عضو ناتو پیش از این دائما بودجه‌های نظامی خود را کاهش می‌دادند، اما اکنون مرتبا میلیاردها دلار به آن اضافه می‌کنند. به گفته استولتنبرگ، سال آینده، بودجه اضافه‌شده از سوی کانادا و اعضای اروپایی ناتو از سال 2016 تاکنون، از مرز صد میلیارد دلار خواهد گذشت. درحال‌حاضر ایالات متحده بیشترین بودجه نظامی را در اختیار ناتو قرار می‌دهد.