به گزارش الف؛ پایگاه خبری "میدل ایست آی" در گزارشی با اشاره به احیا قریب الوقوع روابط ایران و مصر، به طور خاص سعی کرده به واکاوی زمینه های مختلف وقوع رویداد مذکور و تاثیرات آن به ویژه بر محیط امنیتی، سیاسی و اقتصادی منطقه خاورمیانه بپردازد. 

پایگاه خبری میدل ایست آی در گزارش خود می نویسد: «اخیرا وزیر خارجه مصر "سامح شکری" در یک مصاحبه، تحولات و پیشرفت های تازه در قالب روابط ایران و عربستان سعودی را بسیار مهم ارزیابی کرده و گفته است: "مصر گام هایی را بر پایه ارزیابی اش از این وضعیت برخواهد داشت". باید توجه داشت که روابط مصر و عربستان، روابط نزدیکی است و اکنون به واسطه ایجاد بهبود در روابط ایران با عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بحرین، انتظار می رود که فضای مساعدی برای احیای روابط سیاسی  ایران و مصر نیز ایجاد شده باشد. 

با این همه، مولفه های داخلی و خارجی بسیاری در مسیر ایجاد روابط سازنده میان ایران و مصر قرار دارند و به نوعی برای آن چالش ایجاد می کند. از چشم انداز مصر: آمریکا، برخی دولت های عرب حاشیه خلیج فارس و اسرائیل از احیای روابط ایران و مصر جلوگیری می کنند. در ایران، برخی بر این باورند که نقش محوری مصر در قرارداد کمپ دیوید و همچنین پذیرش درخواست مصر از ایران برای تغییر نام خیابانی در تهران که عنوان خالد اسلامبولی(فردی که انور سادات را ترور کرد) را بر خود دارد، اقدامات چندان خوبی نیستند. 

آن ها معتقدند که طرف مصری نیز باید پرچم رژیم سابق ایران را از مسجد الرفاعی قاهره یعنی همان محلی که شاه مخلوع ایران دفن است، برچیند و نام یک خیابان در این کشور که عنوان پهلوی دارد را نیز تغییر دهد. با این حال پس از احیای روابط ایران و عربستان، هم ایران و هم مصرگام های مثبتی را برای احیای روابط دوجانبه در پیش گرفتند. در این فضا، آمریکا نیز با توجه به تغیر در الگوی تعاملات منطقه ای و به طور خاص تغییر در نقطه تمرکز سیاست خارجی آمریکا از منطقه خاورمیانه، به چین و جنگ اوکراین، مخالفت بسیار کمی را با روندهای جدید از خود نشان داد. 

مزایای اقتصادی احیا روابط ایران و مصر

مسائل اقتصادی مشوق دیگری برای آغاز و احیای روابط ایران و مصر است. اقتصاد ایران از زمان خروج دولت ترامپ از توافق برجام و تحمیل سیلی از تحریم ها علیه ایران، آسیب های جدی را متحمل شده است. در مصر نیز تا پایان سال مالی 2020/2021، مجموع بدهی این کشور به بیش از 392 میلیارد دلار رسیده است. 

این میزان شاملِ 137 میلیارد دلار بدهی خارجی می شود که این عدد خود چهار برابر بیشتر از آن چیزی است که در سال 2010، در رقمِ 33.7 میلیارد دلار به ثبت رسیده است. البته که بدهی مصر شامل 255 میلیارد دلار بدهی داخلی این کشور نیز می شود، که تقریبا دو برابر بیشتر از میزانی است که در سال 2010 به ثبت رسیده است. 

صادرات ایران به مصر در سال های 2021 و 2022، 6.92 و 5.08 میلیون دلار بوده است. صادرات مصر به ایران نیز در دوره زمانی مشابه، 994 هزار و 1.42 میلیون دلار بوده است. مصر پرجمعیت ترین کشور جهان عرب است که در نوع خود جز بزرگترین واردکنندگان گندم جهان است و به دلیل جنگ اوکراین و برهم خوردن فضای بازار غلات جهان، با چالش های جدی رو به رو شده است. 

مصر در شرایطی که تحریم های غرب و به طور خاص آمریکا همچنان علیه ایران برقرار هستند، فرصت های صادراتی قالب ملاحظه ای را در اختیار تهران قرار می دهد. مصر می تواند با شرایط پرداختی بسیار خوب، بسیاری از کالاهای اساسی تولید شده توسط ایران را دریافت کند و حتی از پول ملی خود نیز در تجارت با ایران استفاده کند. 

بخش توریسم در برگیرنده 10 الی 15 درصد از اقتصاد مصر است و میلیون ها فرصت شغلی را در این کشور ایجاد می کند. درآمدهای گردشگری مصر در سال 2021 به رقم 13 میلیارد دلار رسید که این میزان در مقایسه با سال 2020 که 3.8 میلیارد دلار بود، افزایش خوبی را نشان می دهد. 

تردیدی نیست که با فعال سازی ظرفیت های توریسم میان ایران و مصر، ایرانی ها به طور خاص می توانند از اماکن مذهبی در مصر نظیر مقبره مالک اشتر و یا مقبره دیگر چهره های مذهبی در این کشور بازدید کنند. در ماه مارس سال جاری میلادی، مصر برای توریست های ایرانی امکانات خاصی را جهت دریافت ویزای توریستیِ مصر فراهم کرد تا از این طریق بتواند درآمدهای خود در حوزه گردشگری را تقویت کند. 

اضافه بر این ها، باید در نظر داشت که مصر فرصت های خوبی را برای ایران فراهم می کند تا نفت ایران به بازارهای فرامنطقه ای صادر شود. در سال های گذشته، ایران، تلاش های فراوانی را انجام داده تا شاید بتواند نفت خود را از طریق "خط لوله سومد" به اروپا صادر کند. 

در ماه مِی سال 2017، مقام های مصری نوعی چراغ سبز را در مورد مساله مذکور به ایرانی ها نشان دادند با این حال، طرح مذکور شکست خورد. در این راستا، احیای روابط ایران و مصر در دوره جدید می تواند زمینه را برای نهایی شدن قراردادی تازه در این زمینه فراهم کند. این قرارداد ایران را قادر می سازد تا صادرات انرژی خود به مدیترانه و جنوب اروپا را با ظرفیتی بالغ بر 2.5 میلیون بشکه در روز راه اندازی کند. 

مولفه های ژئوپلیتیک

یکی از نکاتی که تهران هوشمندانه در بحث احیای روابط با مصر مد نظر دارد این است که رقبا و مخالفان ایران در سال های اخیر با محوریت مصر، طرح های امنیتی را نظیر ایجاد ناتوی عربی، نشست نقب و دیگر ابتکارها مطرح ساخته اند و به نوعی به دنبال محاصره کردن ایران بوده اند. حال در این فضا، بهبود روابط ایران با مصر تا حد زیادی می تواند سایه این قبیل تهدیدات را از ایران دور کند. 

جالب است که در ژوئن سال 2022 مقام های مصری به صراحت اعلام کردند که آن ها به هیچ ائتلافی علیه ایران نمی پیوندند. در عین حال، باید توجه داشت که اعراب به شدت از وقوع جنگ و درگیری میان ایران با اسرائیل و آمریکا هراس دارند. در این راستا بسیاری از اعراب سعی دارند هرطور که شده خود را از دامان غضب و واکنش سخت ایران دور نگه دارند. 

توجه داشته باشیم که مصر از جمله کشورهایی است که آسیب های جدی را در صورت وقوع درگیری میان ایران و اسرائیل می بیند. مصری ها نگرانی های جدی را در مورد توسعه روز افزون نفوذ ایران در نوار غزه دارند. منطقه ای که آن ها سعی دارند آن را به مثابه یک برگ برنده در دست خود علیه اسرائیل تقویت کنند. 

در عین حال رویکردهای سازنده اخیر ایران در منطقه سبب شده تا پرونده بحران هایی نظیر جنگ یمن نیز تا حد زیادی به حل و فصل شدن نزدیک شود. موضوعی که در صورت تحقق می تواند صلح و ثبات بیشتری را در منطقه به همراه داشته باشد. موضوعی که به نفع کشوری نظیر مصر نیز خواهد بود.» 

لینک: 

https://www.middleeasteye.net/opinion/iran-egypt-ready-start-new-chapter-are