سنگاپور به عنوان یک کشور شهری با محدودیت های جدی در زمینهای کشاورزی و منابع آبی ، برای اصلاح و تقویت بخش کشاورزی خود و تامین امنیت غذایی کشور از راهبردهای نوآورانه و فناوری محوراستفاده کرده است. مهمترین اقدامات این کشور شامل موارد زیر است ۱. تمرکز بر کشاورزی عمودی و فناوری پیشرفته هیدروپونیک و ایروپونیک و اکواپونیک - کشاورزی عمودی (Vertical Farming): سنگاپور از فناوری های کشاورزی عمودی برای افزایش بهره وری در فضای محدود استفاده میکند. شرکتهایی مانند Sky Greens و Sustenir Agriculture با استفاده از سیستمهای هیدروپونیک و ایروپونیک و آکواپونیک، سبزیجات و گیاهان را در محیطهای کنترل شده پرورش میدهند - کشت در محیطهای بسته (Indoor Farming) در جهت کاهش تبخیرو مصرف آب : گلخانه های مجهز به سیستمهای نورپردازی LED و کنترل دما، امکان تولید محصولات در تمام طول سال را فراهم کرده اند ۲. برنامه "۳۰ تا ۳۰" برای امنیت غذایی - دولت سنگاپور در سال ۲۰۱۹ طرح "۳۰ توسط ۳۰" را راه اندازی کرد که هدف آن تولید ۳۰٪ از نیازهای غذایی کشور تا سال ۲۰۳۰ به صورت محلی است. این برنامه بر افزایش تولید پروتئین (مانند ماهی و تخممرغ)، سبزیجات و سایر محصولات کشاورزی تمرکز دارد. ۳. حمایت از فناوریهای کشاورزی (Agri-Tech) - سرمایه گذاری در استارتاپها: آژانس غذا سنگاپور (SFA) و سازمانهای دولتی مانند Enterprise Singapore از توسعه فناوریهای نوین کشاورزی مانند رباتیک، هوش مصنوعی و حسگرهای IoT حمایت مالی و فنی میکنند. - صندوق Agri-Food Cluster Transformation (ACT): این صندوق به کشاورزان کمک میکند تا فناوریهای پیشرفته را برای افزایش بهره وری و کاهش ضایعات غذایی به کار بگیرند. ۴. پرورش آبزیان با فناوری بالا - مزارع پرورش ماهی هوشمند: سنگاپور از سیستمهای آکوآپونیک و پرورش ماهی در محیطهای بسته (Recirculating Aquaculture Systems) استفاده میکند تا تولید ماهی های مانند باراموندی و تیلاپیا را افزایش دهد. شرکتهایی مانند Apollo Aquaculture از فناوریهای چندطبقه برای پرورش ماهی بهره میبرند. - تأکید بر پایداری: کاهش مصرف آب و انرژی در فرآیند پرورش ماهی از اولویتهای این کشور است. ۵.توسعه پروتئینهای جایگزین - سنگاپور اولین کشور جهان است که گوشت کشت شده در آزمایشگاه (Lab-grown meat) را برای مصرف انسان تأیید کرده است (شرکت Eat Just). این فناوری نیاز به دامداری سنتی و زمینهای وسیع را کاهش میدهد - سرمایه گذاری در تولید پروتئینهای گیاهی و حشرات خوراکی نیز در حال رشد است ۶. کشاورزی شهری و مشارکت جامعه - باغهای شهری و روف تاپها(پشت بامی ): پروژه هایی مانند ComCrop (اولین مزرعه عمودی تجاری روی پشت بام) و Citiponics(استفاده از فضاهای غیراستاندارد شهری) برای تشویق شهروندان به مشارکت در تولید غذای محلی راه اندازی شدهاند. - برنامههای آموزشی: دولت با همکاری مدارس و جوامع محلی، شهروندان را به کشاورزی شهری و کاهش ضایعات غذایی ترغیب میکند. ۷. همکاریهای بین المللی و تحقیقات - سنگاپور با مؤسسات تحقیقاتی جهانی مانند MIT و Wageningen University همکاری میکند تا فن اوریهای جدید کشاورزی را توسعه دهد. - مراکز پژوهشی مانند Singapore Institute of Technology روی پروژه های کشاورزی پایدار و نوین تمرکز دارند. چالشها و راهکارها - محدودیت منابع: کمبود آب، سنگاپور را به سمت استفاده از فناوریهای کم مصرف (مانند سیستمهای آبیاری هوشمند) سوق داده است. - هزینه های بالای انرژی و کاهش ناترازیهای انرژی : برای کاهش هزینه ها، دولت از پروژه های انرژی تجدیدپذیر (مانند انرژی خورشیدی) در مزارع عمودی حمایت میکند نتیجه گیری: سنگاپور با ترکیب فناوری پیشرفته، سیاستهای حمایتی، و مشارکت جامعه، الگویی موفق برای کشاورزی شهری و پایدار ایجاد کرده است. این راهبردها نه تنها امنیت غذایی این کشور را تقویت میکنند، بلکه به عنوان مدلی برای سایر کشورهای با محدودیت منابع مورد توجه قرار گرفته اند.

«نظر به آنکه ۸۰ درصد آب در بخش کشاورزی ما کارآمد مصرف و عمدتا فاقد بهره وری هدر میرود ، کشورهای کم آب برای بهبود بخش کشاورزی خود از راهبردهای متنوعی استفاده کرده اند که ترکیبی از فناوریهای پیشرفته، مدیریت منابع آب، و تغییر الگوهای کشت است. برخی از این اقدامات عبارتند از: ۱. استفاده از سیستمهای آبیاری کارآمد - آبیاری قطره ای : کشورهایی مانند فلسطین اشغالی و اردن از این سیستم برای کاهش هدررفت آب و افزایش بهره وری استفاده میکنند. این روش تا ۹۰٪ بازدهی آب را بهبود میبخشد. - آبیاری زیرسطحی: در این روش آب مستقیماً به ریشه گیاه میرسد و تبخیر کاهش مییابد. ۲. بازیافت و استفاده مجدد از آب - استفاده از فاضلاب تصفیه شده: فلسطین اشغالی بیش از ۸۵٪ فاضلاب شهری را تصفیه و برای کشاورزی استفاده میکند. سنگاپور نیز با پروژه NEWater آب بازیافتی را به بخش کشاورزی تزریق میکند. ۳. کشت محصولات مقاوم به خشکی - جایگزینی محصولات پرآب (مانند برنج) با گونه های کم آب (مانند ارزن، سورگوم، یا گیاهان بومی). مثلاً در مصر، کشت گندم و جو به جای برنج افزایش یافته است. ۴. بهینه سازی مدیریت خاک - مالچپاشی (پوشاندن خاک با مواد آلی) و کشاورزی بدون شخم (No-Till) برای حفظ رطوبت خاک. - کشت گلخانه ای عمودی هیدروپونیک و اکواپونیک : کنترل دقیق دما و رطوبت در کشورهایی مانند امارات متحده عربی** و **عربستان سعودی ۵. استفاده از فناوریهای نوین - نمکزدایی آب دریا: فلسطین اشغالی و عربستان سعودی از این روش برای تأمین آب شیرین کشاورزی استفاده میکنند - سنسورهای رطوبت خاک و هوشمندسازی آبیاری: نظارت لحظه ای بر نیاز آبی گیاهان با کمک فناوری IoT - کشاورزی عمودی (Vertical Farming) هیدروپونیک ،ایروپونیک و اکواپونیک : صرفه جویی در آب و فضای کشت، مانند پروژه های در حال اجرا در دبی ۶. ذخیره سازی آب باران - ساخت سدهای زیرزمینی، حوضچه های جمع آوری آب باران و چاههای آبخوان در کشورهایی مانند هند و نیجر ۷. سیاستهای دولتی و آموزش کشاورزان - تعرفه گذاری آب بر اساس مصرف (مثلاً در استرالیا) - آموزش کشاورزان برای استفاده از روشهای کم آب و ارائه یارانه برای فناوری های نوین (مانند برنامه های مراکش) ۸. همکاری های بین المللی و تحقیق و توسعه - مشارکت در پروژه های بین المللی مانند سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) برای توسعه روشهای پایدار - سرمایه گذاری در پژوهش برای توسعه بذرهای مقاوم به خشکی (مثال: مراکش و اتیوپی) ۹. تغییر الگوی اقتصادی - کاهش وابستگی به کشاورزی آببَر و انتقال به صنایع کممصرف (مانند قطر که بخشی از نیاز غذایی خود را از طریق واردات تأمین میکند). مثالهای موفق: - فلسطین اشغالی : بیشترین بکارگیری فن آوری در مدیریت آب با ترکیبی از آبیاری قطرهای، نمکزدایی، و بازیافت آب - هند: پروژههای جمع آوری آب باران در ایالت راجستان که کشاورزی را در مناطق خشک زنده نگه داشته است - امارات متحده عربی: استفاده از فناوری کشاورزی هیدروپونیک و مه پاشی در مزارع. این راهبردها نشان میدهد که ترکیب مدیریت شایسته سالاری ،فناوری، سیاستگذاری هوشمند، و مشارکت جامعه میتواند امنیت غذایی را حتی در مناطق کم آب تضمین کند.

ایالت کالیفرنیا در سالهای اخیر برای مقابله با خشکسالی های شدید و مکرر، مجموعه ای از اقدامات جامع را در حوزه های مختلف اجرا کرده است. برخی از این اقدامات عبارتند از: ۱. مدیریت منابع آب و صرفه جویی: - محدودیتهای اجباری مصرف آب: اعمال محدودیت بر مصارف غیرضروری مانند آبیاری چمن ها، شستشوی پیاده روها، و پرکردن استخرها. - جایگزینی چمن با گیاهان کم آبخواه (Xeriscaping): تشویق ساکنان و کسب وکارها به استفاده از گیاهان بومی و مقاوم به خشکی - طرحهای تشویقی: ارائه تخفیف یا کمک مالی برای نصب تجهیزات کم مصرف (مانند شیرهای هوشمند، سرویسهای بهداشتی کم آب). ۲. بهبود زیرساختها: - ذخیره سازی آب: آبخیزداری و نوسازی سدها و مخازن (مانند پروژه سد سایت هیل در شمال کالیفرنیا). - استفاده از آبهای بازیافتی: سرمایه گذاری در تصفیه خانه های پیشرفته برای استفاده مجدد از فاضلاب در آبیاری فضای سبز و کشاورزی. - نمکزدایی (Desalination): ساخت کارخانههایی مانند کارخانه کارلسبددر سن دیگو برای تبدیل آب دریا به آب شیرین ۳. مدیریت آبهای زیرزمینی: - قانون مدیریت پایدار آبهای زیرزمینی (SGMA) 2014: الزام به تدوین برنامه های محلی برای جلوگیری از برداشت بیرویه و احیای سفره های آب ۴.فناوری و نوآوری: - سیستمهای آبیاری دقیق (Drip Irrigation): ترویج روشهای آبیاری مدرن در کشاورزی - پایش ماهوارهای: استفاده از داده های ماهوارهای برای رصد ذخایر برف، رطوبت خاک، و مصرف آب - تشخیص نشت آب: نصب سنسورهای هوشمند در شبکه های آبرسانی. ۵. سیاستهای کشاورزی: - تغییر الگوی کشت: تشویق کشاورزان به کاشت محصولات کم آبخواه (مانند بادام و پسته جایگزین برنج) - پوشش خاک (Mulching): کاهش تبخیر آب از خاک -کشت هیدروپونیک و ایروپونیک طبقاتی ۶. اقدامات اضطراری و بلندمدت: - ذخیره آب باران و سیلاب: پروژه هایی مانند طرح Stormwater Capture در لس آنجلس برای جذب آب باران - بارورسازی ابرها: افزایش بارش برف در کوههای سیرا نوادا با استفاده از تزریق یدید نقره به ابرها - آموزش عمومی: کمپین های اطلاع رسانی مانند "Save Our Water" برای تغییر رفتار شهروندان ۷. همکاریهای منطقه ای و حقوقی: - توافق نامه های تخصیص آب: هماهنگی با ایالتهای همسایه برای مدیریت آب رودخانه کلرادو - مقررات اضطراری خشکسالی: اعلام وضعیت اضطراری و الزام شهرداریها به کاهش مصرف آب (تا ۱۵٪ در برخی سالها) ۸. حفاظت از محیطزیست: - احیای اکوسیستم ها: بهبود وضعیت رودخانه ها و تالابها برای حفظ گونه های در معرض خطر (مانند ماهی سالمون) چالشهای باقیمانده: با وجود این اقدامات، چالشهایی مانند تغییرات اقلیمی، افزایش جمعیت، و رقابت بین بخش کشاورزی، صنعت، و محیط زیست همچنان پابرجاست. کالیفرنیا به دنبال ترکیبی از راه حلهای فناورانه، سیاستی، و تغییر الگوهای مصرف برای تضمین امنیت آبی بلندمدت است.

برای مقابله با کم آبی تهران و جبران این بحران، راهکارهای زیر به صورت جامع و چندبعدی پیشنهاد میشود: ۱. مدیریت تقاضا و کاهش مصرف آب - آموزش عمومی و فرهنگسازی: - برگزاری کمپینهای تبلیغاتی برای کاهش مصرف آب در رسانهها و شبکه های اجتماعی - آموزش روشهای صرفه جویی (مانند استفاده از شیرآلات کم مصرف، دوشهای کوتاه، و بازچرخانی آب خاکستری برای آبیاری) - نصب کنتورهای هوشمند: - نظارت لحظه ای بر مصرف آب خانگی و صنعتی و شناسایی مشترکان پرمصرف - اعمال تعرفه های تصاعدی برای مصرف بالاتر از حد مجاز - جلوگیری از هدررفت آب: - تعمیر و نوسازی شبکه های فرسوده آب شهری (هدررفت فعلی: حدود ۲۵٪ از آب تهران). - نشتگیری منظم خطوط انتقال ۲. توسعه منابع آب غیرمتعارف - استفاده از آبهای بازیافتی: - تصفیه و استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه شده برای آبیاری فضای سبز، صنعت و کشاورزی. - پروژههای بزرگ مانند تصفیه خانه فاضلاب جنوب تهران را تسریع کنید - استحصال آب باران: - احداث سامانه های جمع آوری آب باران در ساختمانها، پارکها و معابر - ایجاد حوضچه های نفوذ آب در مناطق شیبدار - نمکزدایی و انتقال آب ۳. اصلاح الگوی کشاورزی در حوضه آبریز تهران - ممنوعیت کشت محصولات پرآب بر: - جایگزینی گندم و برنج با گیاهان کم آب بر مانند زعفران یا گیاهان دارویی - آموزش کشاورزان برای استفاده از روشهای آبیاری قطرهای و هوشمند - تعیین حق آبه های قانونی: - جلوگیری از حفر چاه های غیرمجاز در اطراف تهران (بیش از ۳۰٪ چاههای استان تهران غیرمجازند) - نصب کنتور بر روی چاههای مجاز ۴. حفظ منابع آبی موجود - حفاظت از آبخوانها و تالابها: - احیای تالابهای اطراف تهران مانند تالاب بندعلیخان - جلوگیری از ساخت وساز در حریم چاهها و قناتها - طرحهای آبخیزداری: - کاشت درختان بومی در مناطق کوهستانی برای افزایش نفوذ آب به سفره های زیرزمینی ۵. فناوری و نوآوری** - استفاده از هوش مصنوعی: - پیش بینی دقیقتر مصرف آب و مدیریت هوشمند شبکه توزیع - مانیتورینگ کیفیت آب با حسگرهای پیشرفته - کشاورزی عمودی و هیدروپونیک: - توسعه گلخانههای کم آببر در اطراف تهران ۶. سیاستهای کلان و همکاری بین استانی - تعادل بخشی جمعیت: - انتقال صنایع و ادارات از تهران به شهرهای دیگر برای کاهش فشار جمعیت - ایجاد محدودیت برای صدور مجوز ساخت وساز در تهران - همکاری با استانهای همسایه: - مذاکره برای دریافت سهمیه عادلانه آب از سدها و رودخانه های مشترک (مانند کارون) ۷. جریمه و تشویق - جریمههای سنگین برای تخلفات: - پلمپ چاههای غیرمجاز و مجازات قانونی متخلفان - جریمه صنایع پرمصرفی که پساب خود را تصفیه نمیکنند - تشویق شهروندان و شرکتها: - ارائه تسهیلات برای نصب سیستمهای بازیافت آب در ساختمانها - اعطای نشان سبز به صنایع و سازمانهای کم مصرف ۸. آمایش سرزمینی و آیندهنگری جهت جابجایی جمعیت یا پایتخت - تهیه نقشه راه بلندمدت: - تدوین برنامه ۵۰ ساله برای سازگاری با کم آبی و تغییرات اقلیمی - انتقال پایتخت سیاسی یا اداری به منطقهای با منابع آبی پایدارتر (گزینه جنجالی اما قابل بررسی) جبران کم آبی تهران نیازمند ترکیبی از مدیریت مصرف، توسعه فناوری و اصلاح ساختارهای حکمرانی آب است. بدون مشارکت مردم، همکاری بین استانی و سرمایه گذاری کلان، این بحران به یک فاجعه غیرقابل کنترل تبدیل خواهد شد. طبق آمار، سرانه آب تجدیدپذیر ایران به کمتر از ۱۴۰۰ مترمکعب در سال رسیده (حد بحرانی: ۱۷۰۰ مترمکعب) که نشان دهنده ضرورت اقدام فوری است.

برخی اقدامات لازم جهت بهبود وضعیت اقتصاد کشاورزی : شامل ۱-انتقال صنایع فولاد و پتروشیمی های موجود با باز کردن و دی اسمبل کردن آنها و انتقال آنها به سواحل خلیج فارس که به آن relocate کردن صنایع گفته میشود و بسیار متداول است ۲-اقلیمی نمودن کشاورزی و برخورد با کوتاهی و ترک فعل جهاد کشاورزی در این باب و ممانعت از کشت برنج و هندوانه در مناطق کویری و برخی مناطق شمالی ۳- اصلاح روند فعلی کشاورزی به سمت کشت طبقاتی گلخانه ای نظیر تایوان و ژاپن که کشت در آپارتمان‌های مرتفع کشاورزی که هر طبقه بجای مناطق مسکونی شامل مزارع کشاورزی است ومزارع گلخانه ای ده ها طبقه در کشورهای مختلف ساخته میشوندو شده اند و زمین کمی هم اشغال و کشاورزی در طبقات و با روش هیروپونیک انجام میشود که مصرف آب تا ۹۰ درصد کاهش می‌یابد وعلاوه بر افزایش بهره وری آب و کشاورزی اشتغالزایی فراوان۴-سهمیه بندی روزانه آب توسط کنتورهای رها هوشمند جهت خانوارها اکنون ۴۰ درصد آب آشامیدنی در اثر فرسودگی لوله های در اثر نشت تلف میشود لذا بایستی لوله های انتقال مورد مرمت قرار گیرند. ۵-جداسازی آب آشامیدنی از آب بهداشتی و آب خدمات نظیر آبیاری که این جداسازی منجر به کاهش هزینه تصفیه میشود نظیر بسیاری از کشورهای دنیا چرا که اکنون آب آشامیدنی برای استحمام و آبیاری چمن منازل هم استفاده میشود ترویج چمن مصنوعی بجای چمن طبیعی ۶-افرایش مالیات به مشترکان پر مصرف ۷-ممانعت از دزدی اب که در بسیاری از شهرها از پشت کنتور لوله کشی کرده‌اند و هزینه ای هم نمیدهند ۸-بازچرخانی آب که بعنوان نمونه در فلسطین اشغالی نود درصد آب بازچرخانی و به چرخه مصرف باز میگردد شعار محوری ....متاسفانه مدیران در سمینارها شعار میدهد. اما عمل وجود ندارد و نظارت هم بر عملکرد آنها وجود ندارد که منجر به این بحران‌ها شده لذا ریاست محترم جمهور باید با توجه به اضطرار مشکل آب با گماردن ناظران و بازرسان ویژه و دریافت برنامه عملیاتی فشرده و اضطراری در اجرایی نمودن موارد بالا اقدام نمایند ، پس بهوش باشید

برخی اقدامات لازم جهت بهبود وضعیت اقتصاد کشاورزی : شامل ۱-انتقال صنایع فولاد و پتروشیمی های موجود با باز کردن و دی اسمبل کردن آنها و انتقال آنها به سواحل خلیج فارس که به آن relocate کردن صنایع گفته میشود و بسیار متداول است ۲-اقلیمی نمودن کشاورزی و برخورد با کوتاهی و ترک فعل جهاد کشاورزی در این باب و ممانعت از کشت برنج و هندوانه در مناطق کویری و برخی مناطق شمالی ۳- اصلاح روند فعلی کشاورزی به سمت کشت طبقاتی گلخانه ای نظیر تایوان و ژاپن که کشت در آپارتمان‌های مرتفع کشاورزی که هر طبقه بجای مناطق مسکونی شامل مزارع کشاورزی است ومزارع گلخانه ای ده ها طبقه در کشورهای مختلف ساخته میشوندو شده اند و زمین کمی هم اشغال و کشاورزی در طبقات و با روش هیروپونیک انجام میشود که مصرف آب تا ۹۰ درصد کاهش می‌یابد وعلاوه بر افزایش بهره وری آب و کشاورزی اشتغالزایی فراوان۴-سهمیه بندی روزانه آب توسط کنتورهای رها هوشمند جهت خانوارها اکنون ۴۰ درصد آب آشامیدنی در اثر فرسودگی لوله های در اثر نشت تلف میشود لذا بایستی لوله های انتقال مورد مرمت قرار گیرند. ۵-جداسازی آب آشامیدنی از آب بهداشتی و آب خدمات نظیر آبیاری که این جداسازی منجر به کاهش هزینه تصفیه میشود نظیر بسیاری از کشورهای دنیا چرا که اکنون آب آشامیدنی برای استحمام و آبیاری چمن منازل هم استفاده میشود ترویج چمن مصنوعی بجای چمن طبیعی ۶-افرایش مالیات به مشترکان پر مصرف ۷-ممانعت از دزدی اب که در بسیاری از شهرها از پشت کنتور لوله کشی کرده‌اند و هزینه ای هم نمیدهند ۸-بازچرخانی آب که بعنوان نمونه در فلسطین اشغالی نود درصد آب بازچرخانی و به چرخه مصرف باز میگردد شعار محوری ....متاسفانه مدیران در سمینارها شعار میدهد. اما عمل وجود ندارد و نظارت هم بر عملکرد آنها وجود ندارد که منجر به این بحران‌ها شده لذا ریاست محترم جمهور باید با توجه به اضطرار مشکل آب با گماردن ناظران و بازرسان ویژه و دریافت برنامه عملیاتی فشرده و اضطراری در اجرایی نمودن موارد بالا اقدام نمایند ، پس بهوش باشید

سیاست‌های کشاورزی در برخی استانها نظیر اختلافات یزد و اصفهان بوده بر گسترش سطح زیر کشت به‌جای پایداری متمرکز بوده است. در اصفهان، کشت شلتوک و یونجه بدون توجه به محدودیت‌های آبی ادامه یافته، و در یزد، افزایش باغات پسته و ذرت علوفه‌ای با اقلیم خشک ناسازگار است. مدیریت غیرعلمی منابع آبی، از جمله کاهش آبدهی قنات‌ها در یزد و فشار بر آبخوان‌ها در اصفهان، این بحران را تشدید کرده است. کاهش بارندگی و افزایش دما در دهه‌های اخیر نیز منابع آبی هر دو استان را تحت تأثیر قرار داده، اما سیاست‌ها با این تغییرات تطبیق نیافته‌اند. این عوامل نشان می‌دهند که ناپایداری کشاورزی در این مناطق نتیجه ترکیبی از تصمیم‌گیری‌های نادرست، نبود برنامه‌ریزی بلندمدت و فشارهای اقلیمی است. علاوه بر این، عدم هماهنگی بین نهادهای مسئول و نادیده گرفتن نظرات جوامع محلی در تصمیم‌گیری‌ها، به پیچیدگی این بحران افزوده است.

کشاورزی ناپایدار در اصفهان و یزد نتیجه سیاست‌هایی است که بدون توجه به محدودیت‌های اقلیمی و توان اکولوژیک اجرا شده‌اند. در اصفهان، گسترش زمین‌های زراعی و باغی به فرونشست زمین و خشک شدن تالاب گاوخونی منجر شده و در یزد، افزایش باغات و کشت محصولات آب‌بر کسری آب زیرزمینی را تشدید کرده است. تنش بر سر انتقال آب، که با تخریب اخیر خط لوله به یزد به اوج رسید، عمق بحران و ناکارآمدی مدیریت منابع آبی را نشان می‌دهد. حرکت به سمت کشاورزی پایدار، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و تقویت همکاری بین‌استانی تنها راه برون‌رفت از این وضعیت است برای کاهش فشار بر منابع آبی، هر دو استان اصفهان و یزد باید به سمت کشاورزی پایدار حرکت کنند. سیاست‌های کشاورزی در هر دو استان بر گسترش سطح زیر کشت به‌جای پایداری متمرکز بوده است. در اصفهان، کشت شلتوک و یونجه بدون توجه به محدودیت‌های آبی ادامه یافته، و در یزد، افزایش باغات پسته و ذرت علوفه‌ای با اقلیم خشک ناسازگار است. مدیریت غیرعلمی منابع آبی، از جمله کاهش آبدهی قنات‌ها در یزد و فشار بر آبخوان‌ها در اصفهان، این بحران را تشدید کرده است.توسعه کشت گلخانه‌ای، که مصرف آب را تا ۹۰ درصد کاهش می‌دهد، و استفاده از ارقام مقاوم به خشکی، مانند گندم کم‌آب‌بر، می‌تواند جایگزین محصولات آب‌بر شود. تجربه دانمارک در کاهش ۳۰ درصدی مصرف آب کشاورزی با بهره‌گیری از سیستم‌های آبیاری هوشمند و کشت‌های کم‌آب‌بر (European Environment Agency, 2017) و هلند در بهینه‌سازی مصرف آب کشاورزی با استفاده از آبیاری تحت فشار و مدیریت دقیق منابع (European Environment Agency, 2023) می‌تواند الگویی برای این مناطق باشد.

برای مقابله با خشکسالی در تهران و کاهش اثرات آن، نیاز به یک برنامه ریزی جامع و مشارکت جمعی از سوی دولت، سازمانهای مرتبط، بخش خصوصی و شهروندان است. در ادامه راهکارهای کلیدی ارائه میشوند: ۱. مدیریت مصرف آب و بهینهسازی - صرفهجویی در مصارف خانگی: - نصب شیرهای کم مصرف، دوشهای هوشمند، و سرویسهای بهداشتی دوگانه. - کاهش زمان استحمام و استفاده از ماشینهای لباسشویی و ظرفشویی تنها در صورت پر بودن - بازسازی لوله های فرسوده برای جلوگیری از هدررفت آب. - آموزش همگانی: - اجرای کمپینهای آگاهی رسانی درباره بحران آب و روشهای کاهش مصرف. - تشویق به استفاده از آب خاکستری (پساب تصفیه شده) برای آبیاری فضای سبز. ۲. بهبود زیرساختهای آبی - کاهش آب بدون درآمد: - نوسازی شبکه های انتقال آب و کاهش نشت (تهران تا ۳۰٪ آب را در مسیر انتقال از دست میدهد). - اجرای سیستمهای هوشمند نظارت بر شبکه (Smart Water Management). - استفاده از منابع غیرمتعارف: - توسعه سیستمهای جمعآوری آب باران در ساختمانها و فضاهای عمومی. - افزایش تصفیه و بازچرخانی پسابها برای استفاده در صنعت و کشاورزی. ۳. تغییر الگوی کشاورزی - کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی: - جایگزینی روشهای آبیاری سنتی با سیستمهای نوین (مانند قطرهای یا زیرسطحی). - کشت محصولات کم آببر و سازگار با اقلیم خشک. - ممنوعیت کشت محصولات پرآببر (مانند برنج) در اطراف تهران. ۴. مدیریت منابع آب زیرزمینی - ممنوعیت حفر چاههای غیرمجاز و نظارت جدی بر برداشت آب از سفرههای زیرزمینی. - احیا و تغذیه مصنوعی آبخوانها با هدایت آبهای سطحی به دشتها. ۵. سیاستگذاری و قوانین - تعرفهگذاری پلکانی آب برای مشترکان پرمصرف (صنعتی، کشاورزی و خانگی). - تدوین قانون بحران آب و الزام پروژههای عمرانی به رعایت استانداردهای مصرف آب. - توقف توسعه شهری بیرویه و جلوگیری از ساخت وساز در حریم منابع آبی و ممانعت از حاشیه نشینی که روز بروز بدلیل خشکسالی سایر مناطق کشور بدلیل مهاجرت در حال افزایش است ۶. مقابله با تغییرات اقلیمی - کاشت درختان و توسعه فضای سبز با گونه های مقاوم به خشکی برای کاهش اثرات گرمایشی. - حفاظت از اکوسیستمهای طبیعی مانند جنگلها و تالابها که در تنظیم چرخه آب نقش دارند. ۷. فناوری و نوآوری - استفاده از فناوریهای نوین مانند شیرین سازی آب دریا (با توجه به انرژی تجدیدپذیر) یا تولید آب از رطوبت هوا. - پایش ماهوارهای منابع آب و پیشبینی خشکسالی با کمک هوش مصنوعی. ۸. همکاری بین استانی و منطقه ای - خشکسالی تهران تنها با مدیریت محلی حل نمیشود. هماهنگی با استانهای همجوار (مانند البرز و مرکزی) برای تقسیم عادلانه منابع آبی ضروری است. نقش شهروندان: - هر فرد با کاهش مصرف روزانه (حتی ۲۰٪) میتواند تأثیر بزرگی داشته باشد. - گزارش تخلفات زیست محیطی (مانند برداشت غیرمجاز آب) به مراجع مربوطه. نتیجه گیری: خشکسالی تهران یک بحران چندبعدی است که نیازمند تغییر نگرش از "مدیریت عرضه آب" به "مدیریت تقاضا" است. اجرای این راهکارها بدون مشارکت عمومی و اراده سیاسی امکانپذیر نخواهد بود.

کشاورزی ما باید بر روشهای نوین کم آب بر و در تطابق با تنش آبی کشور باشد وقتی ما در هوافضا و هسته ای زیر ساخت و پیشر فت داریم در کشاورزی هم میتوانیم منتها با دید نوین و تغییر اساسی روشهای کشت و مبتنی بر روش های روز دنیا ...کشاورزی به روش سنتی، صنعتی با مصرف آب بیش از حد است که به زمین‌هایی با مساحت زیاد نیاز دارد و اغلب منجر به جنگل‌زدایی و کاهش تنوع زیستی می‌شود. از آنجا که جمعیت جهان روز به روز در حال افزایش است، بنابراین نیاز به زمین برای احداث ساختمان‌های مسکونی نیز بیش از پیش احساس می‌شود که همین امر منجر به کاهش فضای کافی برای کشاورزی می‌شود. از سوی دیگر، افزایش جمعیت باعث افزایش نیاز به منابع غذایی می‌شود که با کاهش زمین‌های زراعی، در نتیجه ساخت و ساز، این امر غیر ممکن می‌شود.دانمارک بزرگترین مزرعه عمودی دانمارک با مزایای گسترده در حفظ محیط زیست افتتاح شد مصرف آب توسط گیاهان در این مزرعه، یک لیتر آب برای هر کیلوگرم از محصول است؛ میزانی که ۴۰ بار کمتر از آب مصرفی در مزارع زیرزمینی و ۲۵۰ بار کمتر از آب مصرفی در مزارع سنتی است. یکی از بزرگترین «مزارع عمودی» اروپا که در آن گیاهانی همچون کاهو و کلم پرورش می‌یابند، در انباری در یک منطقه صنعتی در نزدیکی کپنهاگ، پایتخت دانمارک افتتاح شد. در این مزرعه بزرگ که مساحت زیر کشت آن به ۷ هزار متر مربع می‌رسد، گیاهان در چهارده قفسه عمودی آلومینیومی که تا سقف چیده شده‌اند، رشد می‌کنندg. شرکت نوپای دانمارکی «Nordic Harvest» که طراح و اداره کننده این مزرعه است، پیش‌بینی کرده که بتوان گیاهان پرورش یافته در این مزرعه را، با وجود آنکه هرگز خاک یا نور طبیعی روز را نمی‌بینند، تا پانزده بار در سال برداشت

هل یستوی الذین یعلمون و لایعلمون راهکار کوتاه مدت اضطراری برای بحران آب تهران و کرج برای جبران کوتاه مدت کم آبی تهران، نیاز به اقدامات سریع، عملیاتی و مشارکتی است که در بازه زمانی چند هفته تا چند ماه نتیجه بخش باشند. راهکارهای زیر میتوانند بحران آب تهران را تا حدی مهار کنند: ۱. کاهش فوری مصرف آب شرب - اجرای سهمیه بندی آب بر اساس کنتورهای هوشمند: قطع آب مشترکان پُرمصرف (خانگی، تجاری و صنعتی) که بیش از سقف تعیین شده مصرف میکنند. - قطع آب شبانه در مناطق پرجمعیت: مثلاً قطع آب از ساعت ۲۲ تا ۴ صبح به صورت چرخشی در مناطق مختلف تهران. - نصب محدودکننده های جریان آب (فلوساز): کاهش فشار آب در شبکه برای جلوگیری از مصرف بیرویه ۲. ممنوعیت مصارف غیرضروری - تعطیلی موقت استخرها، کارواشها و مراکز آبی تفریحی - ممنوعیت آبیاری فضای سبز با آب شرب: استفاده از آبهای غیرشرب (پساب تصفیه شده یا آبهای سطحی) برای پارکها و میدانها - جایگزینی آبنماها با المانهای خشک یا بازیافت آب آنها ۳. بهینه سازی شبکه توزیع آب - تعمیرات اضطراری خطوط فرسوده و نشتگیری: بسیج تیمهای فنی برای کاهش ۳۰٪ هدررفت آب در شبکه تهران - استفاده از ردیابهای هوشمند نشت: شناسایی سریع نشتی ها با فناوریهای مبتنی بر امواج صوتی یا ماهوارهای ۴. تأمین آب از منابع جایگزین - افزایش برداشت از چاه های اضطراری با نظارت زیست محیطی: در دشتهای مجاز اطراف تهران (با رعایت حقابه های زیرزمینی) - استفاده از پساب تصفیه خانه های جنوب تهران: برای آبیاری فضای سبز، شستشوی معابر و مصارف صنعتی - انتقال آب با تانکر از سدهای همجوار: مانند سدهای طالقان بهصورت موقت ۵. بسیج عمومی و مشارکت شهروندان - پویش «هر خانواده، یک منبع ذخیره آب»: تشویق مردم به ذخیره آب در مخازن کوچک خانگی برای روزهای بحرانی - جایزه های مالی برای صرفه جویی: ارائه تخفیف قبض به مشترکانی که مصرف را ۲۰-۳۰٪ کاهش دهند - آموزش فوری روشهای صرفه جویی: مانند استفاده از سردوش های کم مصرف، جمعآوری آب سرد قبل از حمام و بازچرخانی آب خاکستری ۶. استفاده از فناوریهای سریعالنتیجه - پوشش مخازن سدها با سایه بانهای موقت: مانند پنلهای خورشیدی شناور یا توپهای پلاستیکی برای کاهش تبخیر - استقرار دستگاههای نمکزدایی سیار: در صورت دسترسی به منابع آب شور در اطراف تهران - استفاده از مهپاشی در فضای سبز: کاهش مصرف آب در پارکها با سیستمهای رطوبت ساز ۷. محدودیت های اداری و قانونی - تعلیق موقت پروژههای ساختمانی پرمصرف: مانند مجتمع های تجاری، هتلها یا استخرهای جدید - ممنوعیت فروش آب به شهرهای دیگر که توسط کارخانه های آب معدنی انجام میشود : تا زمان بهبود ذخایر سدها - تشکیل ستاد ویژه آب تهران با اختیارات فرابخشی: برای هماهنگی بین وزارت نیرو، شهرداری و استانداری ۸. مدیریت بحران در بخش کشاورزی حومه تهران - ممنوعیت کشت محصولات آببر (مانند برنج و ذرت): در دشتهای ورامین، شهریار و اسلامشهر - پرداخت غرامت به کشاورزان برای تعطیلی موقت چاهها: جبران خسارت از محل صرفه جویی آب شرب #گ۹. آگاهی بخشی فوری - اطلاع رسانی لحظهای از طریق پیامک، اپلیکیشنها و رسانه ها: اعلام وضعیت قرمز و آموزش روشهای صرفهجویی - استفاده از ظرفیت مساجد، مدارس و شبکههای اجتماعی: برای جلب مشارکت عمومی ۱۰. همکاری با استانهای همجوار - درخواست کمک اضطراری از استانهای مازندران، گیلان : برای انتقال آب با تانکر یا خطوط لوله موقت - خرید آب از بخش خصوصی (با نظارت دولت): در صورت وجود منابع قابل استحصال هشدارهای مهم - این راهکارها موقت هستند و بدون برنامه ریزی بلندمدت (مانند اصلاح الگوی کشت، انتقال صنایع آببر چ)، بحران تکرار خواهد شد - هر اقدام باید با شفافیت کامل به مردم اطلاع رسانی شود تا از اعتمادسازی و همکاری عمومی اطمینان حاصل گردد تهران در آستانه یکبحران انسانیقرار دارد و نجات آن نیازمند همکاری همهجانبه مردم، دولت و نهادهای مدنیاست. اجرای این راهکارها میتواند فرصتی برای طراحی زیرساختهای پایدارتر فراهم کند.

یکی از مهمترین و اضطراریترین مسایل و معضلات کشور آب و خشکسالی است ؛که قطعا منجر به بروز مشکلات امنیتی همانگونه که در پاره ای از موارد شاهد بودیم منجر به درگیری بین کشاورزان در مناطق مختلف خواهد شد لذا راهکارهای عملی زیر بر مبنای تجارب دنیا در ایران باید بصورت اضطراری پیاده سازی شوند متاسفانه و دولت بعد از ۷ ماه از تفویض اختیارات عنوان میکنند مشغول جمع آوری داده هستند : ۱-ایجاد کلونی های کشاورزی در غالب تعاونی با پشتیبانی دانش محور در جهت اصلاح روند فعلی با یکپارچه سازی زمین های کشاورزی در قالب تعاونی روستایی و هدایت کشاورزی به سمت کشاورزی دانش محور بروز دنیا با بازده بالا و اتلاف کم آب ، نظیر کشت عمودی هیدروپونیک و ایروپونیک مبتنی بر فناوری روش‌هایی که منجر به ۰صد۹۰درصد مصرف آب کمتر خواهد شد ...در دنیا کشت در مزار ع عمودی در مساحت کم و بصورت طبقاتی با دویست هکتار فضا ی کشت احداث شده و در حال بهره‌برداری است ،اشتغالزا بوده ، و نیازی به سمپاشی ندارد و محصول کاملا ارگانیک است و مانع هدر رفت آب خواهد شد بزرگترین مزرعه عمودی دانمارک با مزایای گسترده در حفظ محیط زیست افتتاح شد مصرف آب توسط گیاهان در این مزرعه، یک لیتر آب برای هر کیلوگرم از محصول است؛ میزانی که ۴۰ بار کمتر از آب مصرفی در مزارع زیرزمینی و ۲۵۰ بار کمتر از آب مصرفی در مزارع سنتی است. یکی از بزرگترین «مزارع عمودی» اروپا در انباری در یک منطقه صنعتی در نزدیکی کپنهاگ، پایتخت دانمارک افتتاح شد. در این مزرعه بزرگ که مساحت زیر کشت آن به ۷ هزار متر مربع می‌رسد، گیاهان در چهارده قفسه عمودی آلومینیومی که تا سقف چیده شده‌اند، رشد می‌کنندg. شرکت نوپای دانمارکی «Nordic Harvest» که طراح و اداره کننده این مزرعه است، تا پانزده بار در سال برداشت ۲-در جهت جلوگیری از تبخیر آب در پست سدها ،ایجاد پوشش ها روی سطح آب پشت سدها با روش های متداول نظیر پوشش شبکه‌ای با قابلیت جابجایی،لایه‌های محافظ الکلی و پلی‌اتیلنی در ابعاد نانو،پوشش‌های شش‌ضلعی ثابت،استفاده از توپ‌های پلاستیکی،بادشکن‌های گیاهی،استفاده از سقف‌های متحرک و سلول‌های خورشیدی،استفاده از پوشش‌های شناور در مناطق گرم و خشک،تغییر در ساختار ظاهری سد،پوشش‌های گنبدی و ورقه‌ای ،یا نصب مزارع خورشیدی متحرک روی سطح سد اولابه منظور مانع شدن از تبخیر آب پشت سدها و ثانیا استفاده از سطح آن برای تولید الکتریسیته خورشیدی نظیر بسیاری از کشورها ۳-ایجاد تصفیه خانه های متعدد در شهرها و بازگرداندن حداکثر مقدار آب قابل بازیافت به شبکه آب کشور ۴-تاسیس نهاد پلیس آب ،ممانعت از ایجاد فضای سبز چمن آب بر در اماکن عمومی و خصوصی و جایگزینی چمن مصنوعی و الزام آن جهت مجتمع های در حال احداث توسط مردم ۵-ایجاد مرکز کنترل کشت اقلیمی و نظارت کامل کشت اقلیمی بر مبنای پتانسیل کشت هر منطقه و آب و هوای هر منطقه متاسفانه اکنون شاهد کاشت برنج در کرمان و سمنان و هدر رفت آب بواسطه تبخیر هستیم ۶-نطارت کامل عملی نه صرفا شعار محور و‌جاسه محور مصاحبه ای ،بر عدم‌کشت و صادرات محصولات آب بر بخصوص آب بر پنهان نظیر هندوانه که موجب اتلاف و صادرات منابع آب کشور به خارج میشود و آموزش و ارایه راهکار برای کشت محصولات دیگر توسط کارشناسان دولت ۷-ممانعت از ریزش رودخانه های آب شیرین سطحی به دریاهای شور ۸-بطور ضربتی باید کشاورزی تمام مناطق کشور مورد ارزیابی و راهکارهای فوق در مورد آنها در جهت اصلاح الگوی کشاورزی و افزایش بهره وری با کشاورزی دانش محور اعمال شوند ۹-نظارت بر انسداد واه های عمیق فاقد جواز و بروز رسانی مجوزها با توجه به وضعیت هر منطقه و تجمیع کشت ها در قالب تعاونی های کشت دانش محور ۱۰-استفاده از کشت فراسرزمینی و انتقاد قرارداد ۱۱- ممانعت از صادرات محصولات کشاورزی با ایجاد سردخانه ها و سیلوهای عظیم در جهت ذخیره سازی محصولات تولید شده در کشور و تضمین خرید محصول با قیمت منصفانه که مانع قاچاق محصولات به خارج کشور شود ۱۲-با توجه به اینکه تصفیه و بازگشت پساب بسیار ارزانتر از انتقال آب از دریا می‌باشد لذا اولویت بر احداث مراکز عظیم تصفیه پساب بایستی در دستور کار قرار گیرد ۱۳-در مواردی که نیاز به انتقال آب دریا داریم با توجه به آنکه تصفیه و نمک‌زدایی دریا و انتقال با توجه به اختلاف عظیم ارتفاع در کشور نیاز به انرژی زیادی دارد لذا باید استفاده و توسعه نیروگاه های تجدید پذیر خورشیدی و بادی و بیو مس مد نظر توسعه قرار داده شود که این تأسیسات قابلیت صادرات برق هم خواهد داشت ضمنا تشویق مردم به نصب تاسیسات انرژی خورشیدی و بادی روی بام منازل با اعطای وام جهت کمک به تامین انرژی منازل ۱۴-بجای تک محور نمودن گرمایش منازل به گاز طبیعی لازم است با توسعه آنرژی های خورشیدی و بادی بصورت نیروگاهی و منزل محور مصرف ،و همچنین تنوع بخشی حامل های انرژی توسط نفت سفید و گازوییل برای مناطقی نظیر روستاها که مشکل آلودگی ندارند. گاز طبیعی جهت صادرات و تولید محصولات در پتروشیمی آزاد شود و از حالت کنونی که سوزاندن آن در بخاری آنهم با یارانه عظیم مانع شویم ۱۵-سهمیه بندی آب با نصب کنتور هوشمند جهت منازل ۱۶-توسعه تولید انرژی‌های تجدید پذیر که در اروپا مولد اشتغال عمده هستند ۱۷- انتقال صنایع آب بر نظیر نیروگاه ها ،پتروشیمی و صنایع فولاد از مناطق کم آب به کنار سواحل از طریق انتقال آنها relocate کردن ۱۸-ایجاد شهر های ساحلی در جهت اسکان مناطقی که بواسطه تغییراقلیم قابل سکونت نخواهند بود و تمرکز بر شهر های زیر زمینی بواسطه افزایش دمای منطقه و کاهش انرژی برای سرمایش ۱۹-استفاده از تجارب کشورهایی که دچار معضل مشابه کم آبی هستند نظیر ایالت کالیفرنیا آمریکا و غیره ۲۰-اکنون 40درصد آب آشامیدنی بدلیل عدم احیا لوله های زیر ساختی انتقال درون شهری دارد هدر میرود لذا ضروریست احیا شوند و تمرکز بر پروژه های بازیافت فاضلاب ها و بازو خانی آب به چرخه مصرف ۲۱-تمرکز بر بازیافت صنعت پولساز پسماندها که طلای کثیف شناخته میشود منتها اگر مافیای طلای کثیف و زباله بگذارد

با توجه به گرمایش زمین که تبعات گسترده ای نظیر غیر قابل سکونت شدن برخی مناطق زمین ،خشکسالی ،فقر غذایی ،عدم امکان کشتورزی و دامداری دارد و بواسطه ان شاهد مهاجرت های غیر قانونی رو به گسترش خواهیم بود که هزینه زیادی برکشورها در زمینه تامین امنیت اقتصادی و امنیتی تحمیل میکند ،لازم است از توان هم افزایی تکنولوژیک و مدیریتی جهان با هدایت و رهبری جهانی بر مبنای «حل مساله بر مینای مدیریت واحد جهانی » بهره ببریم و با این مدیریت و همکاری تمامی کشورها ، اقدام مقتضی در جهت شناسایی کشورهای آسیب پذیر فعلی و اتی و اقدام به جایابی مکانهای بالقوه در زمین جهت اسکان یا آمایش سرزمینی برای افرادی که بدلایل بالا بدلیل تغییرات اب و هپایی ،برای بقا ناچار به مهاجرت میشوند چاره جویی شود .وگرنه در اینده شاهد موج عظیم اوارگان غیر قانونی و جنگ های گسترده بر سر منابع ابی خواهیم بود

از یک طرف آب ها را از رودخانه ها که عامل طبیعی چند هزار ساله تغذیه سفره ها ی زیر زمینی هستند به پشت سدها هدایت میکنید و موجبات تبخیر شدید آنها و اتلاف آب را فراهم میکنید و از آن طرف بدنبال تغذیه مصنوعی آب خوانها هزاران میلیارد تومان بودجه صرف میکنید عجب چه بگوییم و از طرف دیگر مجوز ساخت صنایع آب بر فولاد و نیروگاه را در کویرهای ممنوعه صادر میکنید این چه استراتژی است به جای آن به اصلاح روش کشاورزی و آبیاری نوین و کشاورزی عمودی هیدروپونیک و اکواپونیک با ممانعت از تماس آفتاب اقدام کنید این منطقی تر است گرچه به نفع برخی شرکت های احداث سد و پروژه های پول تراش نیست

سو مدیریت و ترک فعل وزارت جهاد کشاورزی در اقلیمی نمودن در بخش تدوین سیاست ،نظغرت ،اموزش و تمهیدات الزاماتی برای کشاورزان کاملا مشخص و محرز است الان اقلیمی نمودن کشاورزی و نظارت عالیه حاکمیتی دولت همراه با آموزش و‌توجیه کشاورزان ضروریست متاسفانه همچنان شاهد کشت و صادرات محصولاتی نظیر هندوانه ،کاشتن برنج در مناطق کویری نظیر کرمان و سمنان و قم و تهران و اصفهان و یزد ..هستیم نظارت بر کشاورزی بدلیل مصرف 90درصد آب در این بخش و حساسیت آب بایستی بعنوان یک مسأله امنیتی و با دخالت نیروهای نظامی در جهت ساماندهی انجام شود در زمینه تصفیه پساب هم همچنان زیر 20درصد بازگشت و تصفیه آب داریم 40درص. آب آشامیدنی بعلت فرسودگی زیر ساخت و نشت در زمین هدر میرود از کشورهای دیگر نظیر آمریکا که در زمینه های انطباق با خشکسالی اقدامات علمی و عملی انجام دادند هم درس نمیگیریم باید در مجتمع های مسکونی و در شهرها از کشت چمن جلوگیری و به سمت چمن مصنوعی برویم در شهر توکیو زیر شهر مخازنی هست که سیلابها به آن هدایت و بعد تصفیه به سیستم مصرفی تزریق میگردد ...متاسفانه جهاد کشاورزی هم متولی واردات محصولات کشاورزی و هم ترویج کشاورزی باشد تضاد منافع بر این وظیفه حاکم میشود تولید یا واردات کدام برای برخی پر منفعت تر است

ایران با توجه به اینکه در بین ده کشوری قراردارد که بیشترین تاثیر پذیری ناشی از تغییرات اقلیمی و گرمایش را دارد قطعا به انرژی هسته ای برای سرمایش ،صنعت،کشاورزی و آب شیرین کن ها نیاز خواهد داشت حیات در فلات ایران به انرژی آتی برای تعدیل گرمایش وابسته است و قطعا انرژی های فسیلی بواسطه تغییرات اقلیمی در معرض محدودیت جهانی قرار میگیرند زمانی خواهد رسید که بواسطه استفاده از انرژی فسیلی و تولید گازهای گلخانه ای کشورها در معرض تحریم قرار خواهند گرفت پس باید به فکر توسعه و تنوع بخشی انرژی های تجدید پذیر من جمله هسته ای ،بادی،خورشیدی ،بیومس ،و ژیو‌ترمال زمین گرمایی باشیم

اثرات مخرب حضور افغانستانیها در ایران از منظر اقتصادی، امنیتی، اجتماعی و محیط زیستی حضور میلیونی مهاجران افغانستانی در ایران طی چهار دهه اخیر، چالشهای متعددی را در ابعاد مختلف ایجاد کرده است. این اثرات از نگرانیهای امنیتی تا فشار بر منابع ملی را شامل میشود. در زیر به مهمترین این چالشها اشاره میشود: ۱. فشار بر منابع اقتصادی و مصرف یارانه ها - مصرف منابع آبی: بر اساس گزارش روزنامه جمهوری اسلامی، مهاجران افغان سالانه بیش از ۱,۰۰۰ میلیارد تومان آب مصرف میکنند، در حالی که اختلافات حقوق آبی ایران با افغانستان بر سر رودخانه هایی مانند هیرمند و هریرود همچنان حل نشده باقی مانده است. سدسازیهای افغانستان (مانند سد پاشدان و بخش آباد) نیز حقابه ایران را کاهش داده و بحران کم آبی را تشدید میکند . - استفاده از یارانههای دولتی: مهاجران غیرقانونی از یارانههای پنهان شامل حملونقل عمومی، خدمات بهداشتی و مواد غذایی بهره میبرند. روزنامه کیهان این موضوع را بهعنوان «بار مالی بر دوش اقتصاد ایران» توصیف کرده است . ۲. چالشهای امنیتی و نفوذ گروههای تندرو - ارتباط با طالبان: با تسلط طالبان بر افغانستان، نگرانیها از نفوذ این گروه به ایران افزایش یافته است. گزارشها حاکی از آن است که برخی اعضای طالبان ممکن است با استفاده از مدارک جعلی ایرانی، در شهرهای مرزی مانند مشهد و زاهدان فعالیت کنند . - آمادهباش نظامی: نیروهای نظامی ایران در استانهای مرزی مانند خراسان جنوبی به دلیل ترس از نفوذ طالبان در حالت آمادهباش قرار دارند. این موضوع هزینههای امنیتی را افزایش داده است . ۳. تنشهای اجتماعی و فرهنگی - واکنشهای جامعه میزبان: برخی رفتارهای مهاجران، مانند برگزاری جشن در سالگرد تصرف اصفهان توسط محمود افغان، موجب اعتراضات گسترده و تقویت گفتمان ضدافغانی در رسانه ها و شبکه های اجتماعی شده است . ۴. فشار بر زیرساختهای بهداشتی و آموزشی - سیستم آموزشی: بیش از ۶۰۰ هزار دانشآموز افغان در مدارس ایران ثبتنام شده اند که فشار قابل توجهی بر ظرفیت آموزشی کشور وارد میکند. بسیاری از این دانش آموزان فاقد مدارک قانونی هستند و دسترسی به امکانات آموزشی برای آنها محدود است . - بهداشت و درمان: بیمارستانهای مرزی مانند آنهایی که در مشهد قرار دارند، با حجم بالای مراجعه کنندگان افغان مواجه اند. این موضوع کیفیت خدمات به شهروندان ایرانی را تحت تأثیر قرار میدهد ۵. مسائل محیط زیستی و شهری - تخریب محیط زیست: تمرکز جمعیت افغان در حاشیه شهرهای بزرگ مانند تهران و مشهد، به افزایش آلودگی هوا، تولید زباله و تخریب زمینهای کشاورزی منجر شده است . - اسکان غیررسمی: بسیاری از مهاجران در سکونتگاههای فقیرنشین زندگی میکنند که فاقد استانداردهای بهداشتی است. این مناطق به کانون شیوع بیماریهای واگیر تبدیل شده اند .

ایران در قلب یکی از غبارخیزترین مناطق جهان قرار دارد. حدود ۷۰ درصد گردوغبار در غرب و جنوب‌غرب کشور، از بیابان‌های کشورهای همسایه سرچشمه می‌گیرد. محققان چند کانون اصلی گردوغبار را شناسایی کرده‌اند: سه کانون در مرکز سوریه، جایی که خشکسالی و جنگ، زمین‌ها را نابود کرده‌اند. یک کانون در مرز سوریه و عراق، منطقه‌ای پر از خاک سست و بی‌پوشش. چهار کانون در شمال عراق، در حوزه‌ی رود فرات، جایی که روزگاری تالاب‌های سرسبز وجود داشت. یک کانون در مرکز عراق، در نزدیکی تالاب‌های خشک‌شده‌ی بین‌النهرین. بیابان‌های شرق عربستان، امارات، یمن، کویت و حتی شمال آفریقا نیز گاه‌به‌گاه غبار خود را به آسمان ایران می‌فرستند. اما چرا این مناطق این‌قدر گردوغبار تولید می‌کنند؟ سدهای بزرگی مانند سد آتاتورک در ترکیه، جریان آب رودهای دجله و فرات را کاهش داده و تالاب‌های عراق را به بیابان تبدیل کرده‌اند. جنگ‌های پیاپی، زمین‌های کشاورزی را نابود و آن‌ها را رها کرده‌اند. خشکسالی‌های متوالی نیز پوشش گیاهی را از میان برده‌اند. نتیجه؟ شمار کانون‌های گردوغبار در این کشورها طی یک دهه، چهار برابر شده و روزهای غبارآلود ایران افزایش یافته است.

هر چقدر جنگل‌کاری بیشتر شود تا ۳۵ برابر سرعت نفوذ آب در خاک بیشتر می‌شود و می‌تواند از تهدیدات سیل به‌ویژه در مناطق کوهستانی جلوگیری کند همچنین می‌تواند به مناطق مرتفع آب پمپاژ و دِبی پایه را تقویت کند. جنگل‌کاری در این حوزه می‌تواند به تغذیه منابع آب زیرزمینی کمک کند و جلوی تابش مستقیم نور خورشید را می‌گیرد و از تبخیر آب جلوگیری کند، لذا پوشش گیاهی مناسب نفوذ در خاک را افزایش می‌دهد. علاوه بر مدیریت مصرف خانگی باید نگاهی به حد بالای توسعه صنعتی و کشاورزی داشته باشیم. متأسفانه عدم مدیریت صحیح موجب شده صنایع آب‌بر در کویر مرکزی مستقر شوند و کشاورزی سنتی آن منطقه را با چالش مواجه کرده است.

از زمان دولت های قبل هشتاد درصد صنایع آب بر نظیر صنایع فولاد و پتروشیمی در استانهای ممنوعه و فاقد آب ساخته شده اند و موجب تشدید بی آبی شده آند بعنوان نمونه در شهر اسفراین خراسان شمالی که عمده اشتغال مردم کشاورزی و دامپروری است با ساختن ریخته گری بزرگ اسفراین و چندین مجتمع ریخته گری و فرجینگ و نورد در این شهرستان و چاه های عمیق که برای این کارخانه های شدیداً آب بر زده شده اقتصاد و اشتغال منطقه رو به نابودی است این صنایع باید از این مناطق با دمونتاژ و باز کردن به کنار سواحل انتقال و relocate شوند الان در این منطقه اسفراین چندین سال است باران نیامده و سد بیدواز که تامین کننده آب شرب منطقه است از بی آبی شدید رنج میبرد چرا مسئولین به فکر نیستند مگر نه اینست آب و آبادانی و ت با جایابی اشتباه صنایع موجب و زمینه ساز بیکاری و از بین رفتن اشتغال و اقتصاد منطقه میشوید از سال ۶۷ به ایران هشدار بی آبی داده د اما هیچ اقدامی نشد که هیچ صنایع آب بر فولاد و پتروشیمی در پستهای ممنوعه استانهای کشور توسعه یافت این توسعه ناپایدار موجی این وضعیت شد متاسفانه الان کسی هم به فکر همین اسفراین نیست مگر واحد‌های حکمرانی این شهر نظیر فرمانداری و غیره نباید اینمسایل را گزارش و در جهت راهکار و ممانعت از بحران با تهران و مراکز حکمرانی تعامل کنند اما متاسفانه... اگر به مسئله آب توجه نکنیم با بحران عظیم اشتغالزدایی و بیکاری و مسائل حاد امنیتی مواجه خواهیم شد ضمنا نیروگاه ها در مناطق کویری نظیر تربت حیدریه آنهم زغال سنگ در حالی که کل دنیا حتی چین هم دارند از زغال سنگ فاصله می‌گیرند درست است چرا همه دنیا بدنبال نیروگاه های تجدید پذیر هستند ما تازه نیروگاه زغال سنگی خارج از رده ایجاد میکنیم شدیم نظیر صنعت خودرو که ماشین های دهه ۸۵ را با ظاهرسازی غالب میکنند در حالی که دنیا بدنبال خودروهای هیبریدی و برقی است همیشه از دنیا گامها عقبتر حرکت می‌کنیم متاسفانه اگر نیروگاه می سازیم بایدنیروگاه تجدید پذیر و همچنین نیروگاه غیر گاز سوز حرارتی باشد آنهم در سواحل خلیج فارس باشد نه در بیابان‌های کرمان و تربت حیدریه و غیره که در اب شرب مشکل دارند و سفره آبهای زیر زمینی صد ها متر پایین رفته ...

بخش عظیمی از ریزگردهای ایران و خشک شدن آتی بخش غربی وایران مرتبط با دو پروژه سد سازی عظیم داپ و گاپ ترکیه است که هر کدام از این پروژه ها شامل صدها سد در مسیر حق آبه ایران و عراق و سوریه است و خطر امنیتی و حیاتی برای ایران دارد. --- در پروژه «داپ» ترکیه ۹۰ تا ۱۲۰ سد بر رود ارس می‌سازد و 3 استان ایران را بیابان می‌کند؛ عضو انجمن هیدروپلیتک ایران گفت: در پروژه "داپ" قرار است که ۹۰ تا ۱۲۰ سد روی ارس ساخته شود که در صورت تکمیل این سدها، استان آذربایجان غربی، شرقی و اردبیل خشک خواهند شد. ترکیه، -----در پروژه دیگر ترکیه ۳۲ میلیارد دلار در نظر گرفته است.پروژه گاپ عامل اصلی راه‌انداختن ریزگردها به‌سمت عراق، سوریه و ایران است. پروژه سدسازی ترکیه "گاپ" شامل 22 سد و 13 نیروگاه بر روی سرشاخه‌های دجله و فرات است، عراق، سوریه و ایران را به سرزمین‌های غیرقابل سکونت تبدیل خواهد کرد! این دزدی آب توسط ترکیه باعث خشک شدن اراضی کشاورزی عظیم عراق می‌شود این پروژه حداقل 4 کشور را تحت‌الشعاع خودش قرار داده و زندگی را مختل کرده است؟ پروژه گاپ کشور ترکیه که یک بخشی از آن ساخت حدود 20 سد بزرگ که تقریبا هر کدام از آن به اندازه تمام سدهای ایران گنجایش دارد از جمله سدهای (آتاتوررک و ایلیسو) تقریبا آب رو از دجله و فرات را جمع می‌کند و باعث خشک شدن بزرگترین رودخانه‌ها در عراق می‌شود. وقتی آب نباشد دیگر زندگی هم وجود نخواهد داشت.این پروژه یک مسئله مهم در منطقه به حساب می‌آید می‌تواند آینده کشور را به خطر اندازد. لطفاً این مسأله مهم در سفر طرح شود.ایران هیچگونه شکایتی در این خصوص انجام نداده است

جناب آقای رییس جمهور ، کشور ما باید در جهت تامین امنیت غذایی و در راستای انطباق با تنش آبی ادامه دار به سمت تکنولوژی های کشاورزی مدرن مطابق تجارب دنیا برود .کشاورزی به روش سنتی، با شرایط فعلی منابع آب بیش از این فاقد بهره‌وری لازم است .. ،.لذا باید نظیر صنعت هسته ای و هوا فضا ،بخس کشاورزی کشور هم دانش محور و متحول شود و به سمت کشاورزی مدرن دنیا با بازده بالا و کم آب بر نظیر کشت عمودی هیدروپونیک و ایروپونیک مبتنی بر فناوری برود روش‌هایی که منجر به ۹۰ درصد مصرف آب کمتر خواهد شد ...در دنیا کشت در مزار ع عمودی در مساحت کم و بصورت طبقاتی معادل ۲۰۰ هکتار فضا ی کشت احداث شده و در حال بهره‌برداری است .. بعنوان نمونه پلنتی(planty)، یک تولیدکننده‌ی سبزیجات صنعتی و در ابعاد بسیار بزرگ از مزارع عمودی است و موجب افزایش عملکرد محصولات تا بیش از 350 برابر نسبت به کشاورزی سنتی شده است ...کشاورزی فعلی ایران در زمین های کوچک و با روش سنتی منجر به اتلاف منابع آب ،غیر علمی فاقد بهره‌وری است باید کشاورزی منفرد قطعه قطعه و آبیاری سنتی باید کنار گذاشته شود و باید مجتمع های کشاورزی با پشتیبانی کارشناسی دولت با روش های نوین موجود در جهان جایگزین گردد نمونه های از کشت های عمودی در دنیا در ابعاد صنعتی ...بعنوان نمونه شرکت «آپ‌وارد فارمز» (Upward Farms) در حال ساخت بزرگترین مزرعه عمودی سرپوشیده جهان در شهرستان لوزرنِ پنسیلوانیا، است . ، این تاسیسات، 250000 فوت مربع است و در اوایل سال 2023 شروع به کار و گیاهان میکروگرین را تامین خواهد کرد. این مرکز با استفاده از پلتفرم آکواپونیک، سبزی تولید و از کود ماهی برای بارور کردن گیاهان استفاده می‌کند. انتظار می‌رود که این شرکت، بیش از 100 میلیون گالن آب را ذخیره کند و بیش از 120 هکتار از زمین را در هر سال حفظ کند.و یا مزرعه عمودی شرکت نوردیک هاروست (Nordic Harvest) در دانمارک نیز با فناوری‌های اختصاصی YesHealth Group ، رباتیک، سیستم‌های هیدروپونیک، نورمصنوعی LED و نرم‌افزار هوشمند، اپراتورها را قادر می‌سازد تا در سال، 15 برداشت محصول داشته باشند چنان‌که با همین وسعت کشت در کشاورزی سنتی فقط دو بار می‌توان برداشت محصول در سال داشت. اولین مزرعه‌ی عمودی در صنعت مهمان‌نوازی با عنوان «های کیوب»(HyCube™) در سال 2018 توسط تیم ECG در مرکز جهانی اورلاندو ماریوت تاسیس شد. این مرکز، بزرگ‌ترین مزرعه عمودی جهانی با 200 هکتار فضا است. این شرکت در آوریل 2019، به کارِلا تغییر نام دارد و سپس دومین مزرعه را در مقیاس بزرگ‌تر در اورلاندو در مارس 2020 و بعد از آن سومین مزرعه را در آتلانتا در سال 2021 تاسیس کرد و مزرعه دیگری در هوستون و هم‌اکنون در حال ساخت پنج مزرعه دیگر در شهرهای مختلف ایالات متحده است. همچنین این شرکت مزارعی در کویت، سنگاپور و مونیخ راه‌اندازی کرده است. محصولات تولیدی دارای سطوح بالاتر مواد مغذی، عاری از مواد شیمیایی و آفت‌کش‌ها و رشد محلی از ویژگی‌های اصلی این توسعه هستند. وقتی کاهو یا سبزه‌ها بدون مزاحمت از آفات، نوسانات دما یا آفت‌کش‌ها رشد می‌کنند، بهترین عملکرد خود را ارائه می‌کنند. طعم غنی و سبزیجات این مزارع در مقایسه با سبزیجات ارگانیک هم‌نوع، 50 درصد یا بیشتر، افزایش پروتئین، ویتامین و مواد معدنی دارد.

با توجه به تنش آبی در کشور ضروری است سیستم کشاورزی کشور بطور ضربتی و کارشناسانه و با استفاده از دانشگاه ها برای هر منطقه سفارشی سازی شده و با تبدیل زمین های کوچک بی بازده با اتلاف بالای آب به سمت مجتمع های کشاورزی گلخانه ای طبقاتی نظیر کشورهایی نظیر تایوان که مصرف آب کمی دارند و منطبق با اقلیم هر منطقه سفارشی سازی شود فقط با مصاحبه و شعار و وعده که نمیشود از معضل خشکسالی و تهدید فزاینده امنیت غذایی کشور عبور کرد خطر جدی است باید دولت در جهت اصلاح وضعیت کشاورزی و تبدیل آن به کشاورزی علمی و دانش محور و بذرهای مقاوم و کم آب بر اقدام کند متاسفانه منافعی که در واردات کالاهای کشاورزی بعنوان کمیسیون خرید وجود دارد مانع توجه به کشاورزی و کشاورزان میشود در اینده معضل بیکاری کشاورزان هم نمود پیدا خواهد کرد باید سریعا دولت بسیج شود موضوع بسیار جدی است

برای اشتغال کشاورزان در مناطق کم آب ایران، راهکارهای متنوعی قابل اجراست که به صورت ساختاری و چندبعدی باید بررسی شوند. این راهکارها شامل موارد زیر است: ۱. تغییر الگوی کشت و بهینه سازی مصرف آب - کشت محصولات کم اببر: جایگزینی محصولات پرمصرف (مانند برنج و گندم) با گونه های مقاوم به خشکی مانند زعفران، زیره، انار، گیاهان دارویی (مانند آویشن و بابونه)، یا گیاهان روغنی مانند گلرنگ. - استفاده از روشهای آبیاری نوین: توسعه سیستمهای آبیاری قطره ای، زیرسطحی، یا هوشمند با کمک سنسورهای رطوبت سنج. - کشت گلخانه ای: کنترل شرایط محیطی و کاهش مصرف آب با استفاده از فناوریهای مدرن گلخانه ۲. مدیریت منابع آب** - ذخیرهسازی آب باران: احداث سدهای کوچک، حفر چاههای نفوذی، و ساخت آب انبارهای محلی برای جمع آوری آب باران. - بازیافت آب: استفاده از فاضلاب تصفیه شده برای آبیاری در کشاورزی. - ممنوعیت کشتهای غیراستاندارد: جلوگیری از کشت محصولات نامتناسب با اقلیم منطقه توسط قوانین دولتی ۳. توسعه مشاغل جایگزین غیرکشاورزی - صنایع تبدیلی و تکمیلی: ایجاد کارخانه های فرآوری محصولات کشاورزی (مانند خشکبار، مربا، یا عرقیات گیاهی) برای ایجاد ارزش افزوده و اشتغال غیرمستقیم. - اکوتوریسم و گردشگری روستایی: توسعه جاذبه های طبیعی، اقامتگاههای بومگردی، و فروش محصولات محلی به گردشگران - آموزش مهارتهای جدید: برگزاری دورهذهای فنی وحرفه ای (مانند صنایع دستی، نجاری، یا تعمیرات) برای تنوع بخشی به شغلهای روستاییان ۴. حمایتهای دولتی و سیاستگذاری - اعطای یارانه و تسهیلات: حمایت مالی برای خرید سیستمهای آبیاری نوین، تجهیزات گلخانه ای، یا راه اندازی کسب وکارهای کوچک - بیمه محصولات کشاورزی: جبران خسارات ناشی از خشکسالی و کاهش ریسک فعالیت کشاورزان. - تشکیل تعاونیها: تقویت همکاری بین کشاورزان برای خرید تجهیزات، بازاریابی، و فروش جمعی محصولات ۵. فناوری و نوآوری** - استفاده از فناوریهای دیجیتال: بهکارگیری اپلیکیشنهای نظارت بر خاک و آب، یا پلتفرمهای پیشبینی آب وهوا برای برنامه ریزی کشت - کشت هیدروپونیک و آیروپونیک: کشت بدون خاک با مصرف آب بسیار کم در محیط های کنترل شده. - انرژیهای تجدیدپذیر: استفاده از پنلهای خورشیدی برای تامین برق پمپاژ آب و کاهش هزینه ها ۶. همکاریهای منطقه ای و بین المللی - تبادل تجربه با کشورهای مشابه: الگوبرداری از کشورهایی مانند اسرائیل (در آبیاری قطرهای) یا هند (در مدیریت آبهای زیرزمینی) - جلب مشارکت سازمانهای بین المللی: همکاری با سازمانهای مانند FAO یا UNDP برای دریافت کمکهای فنی و مالی ۷. حفاظت از محیط زیست - احیای قناتها و چشمه ها**: بازسازی سیستمهای آبیاری سنتی برای استفاده پایدار از آب - کاشت گیاهان مقاوم به شوری و خشکی: تثبیت خاک و جلوگیری از بیابانزایی با گونه هایی مانند کُنار یا آتریپلکس. ۸. آموزش و آگاهی رسانی - کارگاههای آموزشی: آموزش کشاورزان در زمینه روشهای کشت پایدار، مدیریت آب، و بازاریابی محصولات. - توسعه پژوهشهای کاربردی: همکاری با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی برای تولید بذرهای مقاوم و روشهای نوین راه حلهای پایدار برای اشتغال کشاورزان در مناطق کم آب نیازمند ترکیبی از تغییر الگوی کشت، مدیریت هوشمند آب، توسعه صنایع جانبی، و حمایتهای دولتی است. این اقدامات باید با مشارکت فعال جامعه محلی و توجه به شرایط اکولوژیکی هر منطقه اجرا شوند تا هم محیط زیست حفظ شود و هم معیشت مردم بهبود یابد

حفر چاه های عمیق (برداشت بیش از حد از سفره های آب زیر زمینی) و اشتباه در مدیریت سد ها و اختصاص آب سدها به شهرها و صنایع نیز از عوامل خشکسالی هستند، انجام عملیات آبخیزداری برای مناطقی که منابع آب کافی ندارند بسیار ضروری است کشورهای پاکستان و هند که بدترین تاثیرات منفی را از تغییرات آب و هوایی دیده‌اند، روی عملیات آبخیزداری برای استفاده حداکثری از آب باران تلاش می‌کند.دولت باید «به سرعت فرصت‌های شغلی غیر از کشاورزی در منطقه ایجاد کند تا زندگی کشاورزان به مشاغل مبتنی بر آب گره نخورد».

برای کاهش تبخیر آب سدها در ایران با توجه به افزایش دما، راهکارهای ترکیبی فنی، مدیریتی و زیست‌محیطی پیشنهاد می‌شود. ۱. پوشش سطح آب (Covering Water Surface) - استفاده از سایه‌بان‌های شناور (Floating Covers): نصب صفحات پلاستیکی یا گلوله‌های پلی‌اتیلن روی سطح سد (مانند پروژه سد «دز»). این لایه‌ها تبخیر را تا ۷۰% کاهش می‌دهند. - سایه‌اندازی با پنل‌های خورشیدی: نصب پنل‌های شناور خورشیدی (Floatovoltaics) که هم از تبخیر جلوگیری می‌کنند و هم برق تولید می‌کنند (مثال: پروژه‌های موفق در ژاپن و کالیفرنیا) ۲. بهینه‌سازی مدیریت منابع آب - کاهش سطح تماس آب با هوا: طراحی سدها با عمق بیشتر و سطح مقطع باریک‌تر (مثل سدهای عمیق به جای پهناور) - انتقال آب به مخازن زیرزمینی: ذخیره آب در آبخوان‌ها (Aquifers) به جای سدهای روباز (مثال: طرح تغذیه مصنوعی در استان کرمان) - پایش هوشمند: استفاده از سنسورهای IoT برای رصد تبخیر و تنظیم جریان آب بر اساس داده‌های واقعی. ۳. کشت گیاهان کم‌آب‌بر در حوضه سدها - ایجاد کمربند سبز: کاشت درختان بومی (مانون گز، تاغ، یا پسته وحشی) در اطراف سدها که با جذب باد، سرعت تبخیر را کاهش می‌دهند. - جنگل‌کاری با گونه‌های مقاوم: گونه‌هایی مانند اقاقیا یا اکالیپتوس (با نظارت اکولوژیک) رطوبت هوا را افزایش داده و تبخیر را کم می‌کنند. ۴. فناوری‌های نوین - مواد شیمیایی کاهش‌دهنده تبخیر (Evaporation Suppressants): پخش لایه‌های نازک الکلیل استارات (Cetyl Alcohol) روی آب که بدون آسیب زیست‌محیطی، تبخیر را تا ۴۰% کم می‌کند. - سامانه‌های مه‌سازی (Mist Systems): تولید مه مصنوعی در هوای گرم برای خنک‌سازی محیط و کاهش تبخیر. ۵. اقدامات کلان سیاستی - تدوین «قانون بهینه‌سازی مصرف آب سدها»: الزام وزارت نیرو به اجرای پروژه‌های کاهش تبخیر در سدهای جدید و موجود. - توسعه پژوهش‌های بومی: حمایت از مطالعات اقلیمی در مراکز پژوهشی مانند دانشگاه تهران و پژوهشکده آب برای طراحی راهکارهای متناسب با اقلیم ایران. - آموزش جوامع محلی: ترویج روش‌های صرفه‌جویی در آب‌های سطحی در بین کشاورزان ۶. تجربیات جهانی الهام‌بخش - استرالیا: کاهش ۸۵% تبخیر با پنل‌های خورشیدی شناور در سد «ژامبل» - هند:استفاده از توپ‌های پلاستیکی سیاه در دریاچه‌های بمبئی برای کاهش تبخیر. - کالیفرنیا: پوشش مخازن با پروژه‌های Floatovoltaics به ظرفیت ۶۰۰ مگاوات کاهش تبخیر آب سدها در ایران نیازمند ترکیب فناوری‌های کم‌هزینه (مثل گلوله‌های پلاستیکی) با راهکارهای اکولوژیک (کمربند سبز) و سیاست‌گذاری‌های کلان است. اولویت‌بندی اجرا در سدهای پربازده و استراتژیک (مانند سدهای خوزستان و فارس) و همراهی جوامع محلی، موفقیت این طرح‌ها را تضمین می‌کند.

هندوانه در تاجیکستان هر عدد یک میلیون تومان هست آیا کاشت در ایران اشتباه نیست؟