ابوالفضل ظهرهوند در گفتوگو با ایلنا، درباره اظهارات امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه حکومت سرپرستی افغانستان در سفر به ایران داشت درباره روابط دو جانبه و بحث حقابه هیرمند و اینکه آیا میتوان امیدوار بود که با این گفتوگوها، مشکل حقآبه رفع شود، عنوان کرد: روابط ما با افغانستان به ویژه بعد از روی کار آمدن طالبان در وضعیت نامتعادلی قرار گرفت، زیرا این دولت یا حکومت را دنیا هنوز هم به رسمیت نشناخته است. از سوی دیگر تکلیف داخلیاش هم نه در قبال سایر اقوام و نه در قبال مسائل مربوط به کشورهای همسایه، از جمله ایران در مسائلی همچون آب و پناهجویانی که مستمراً به دلیل شرایط نامناسب داخلی افغانستان از این کشور متواری میشوند به وضوح مشخص نیست. بنابراین شرایط، شرایطی نیست که بتوان روی صحبتهای عناصر یا مسئولین طالبان خیلی حساب باز کرد.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه امیدواریم روند تعاملات در افغانستان به سمت تشکیل و استقرار یک دولت فراگیر برود که مورد شناسایی جامعه جهانی قرار گیرد، بیان کرد: الان فقر، بیکاری، نبود یک ساختار فراگیر به همراه تشتتهای داخلی در بین طالبان مشکل کشور افغانستان است که شرایط نامطلوبی را نه تنها برای مردم افغانستان، بلکه برای همسایگان به وجود آورده است.
سرمایهگذاری بخش خصوصی افغانستان در ایران ارتباطی به موضوع حقابه ندارد
سفیر پیشین ایران در افغانستان درخصوص اینکه در گفتوگویی که سرپرست وزارت خارجه حکومت سرپرستی افغانستان با رئیس جمهور کشورمان داشت درباره سرمایهگذاری ایران در افغانستان و بر عکس صحبت شد، آیا این موضوع میتواند به رفع مشکلات حقابه هیرمند کمک کند، یا این اقدامات صرفا برای رفع تهدید انجام می شود، گفت: افغانستان نمیتواند اقدامی علیه ایران انجام دهد، زیرا خودش با مشکلات امنیت داخلی مواجه است. نکته دیگری که داریم این است که سرمایهگذاری بخش خصوصی افغانستان در ایران ارتباطی به حقابه ندارد و من این را مثبت میدانم.
باید برای سرمایهگذاران افغانی شرایط اقامت و ویزای بلندمدت را فراهم کنیم
این نماینده مجلس تاکید کرد: معتقدم باید زمینه را برای سرمایهگذاران افغانی که خواهان سرمایهگذاری در ایران هستند، فراهم کنیم. باید ویزای بلندمدت و شرایطی را فراهم کنیم که این سرمایهگذاران بتوانند با اطمینان در ایران اقامت کنند؛ چراکه مشکل اقامت یکی از مسائلی است که آنها با آن مواجهاند. اما با اینکه ایران در افغانستان سرمایهگذاری کند، موافق نیستم، چون تضمینی وجود ندارد. زیرا جایی که بخواهید بروید سرمایهگذاری کنید نیازمند یک امنیت مطمئن و پایدار است و این شرایط در حال حاضر در این کشور مطمئن نیست. اما در مسائل تجاری، این روابط وجود داشته و کماکان ادامه دارد، زیرا مردم افغانستان به شدت نیازمند کالاهای وارداتی هستند. بیش از ۹۰ درصد کالاهای مورد نیاز افغانستان وارد میشود و ایران به عنوان یک کشور همسایه و تولیدکننده کالاهای مورد نیاز افغانستان میتواند به این مسیر ادامه دهد.
وی خاطرنشان کرد: بنابراین نه تجارت و نه سرمایهگذاری طرف افغانی در ایران نمیتواند به مسئله هیرمند گره بخورد، آنهایی که میخواهند بیایند سرمایهگذاری کنند هم بخش خصوصی هستند چون دولتی وجود ندارد و کسانی که آنجا حاکم هستند پولی و تخصصی ندارند که بخواهند سرمایهگذاری کنند. ما باید بستر مناسبی را برای سرمایهگذاران افغان که در داخل افغانستان هستند فراهم کنیم تا بتوانند در ایران هم سرمایهگذاری کنند و هم اقامت داشته باشند. معتقدم تاکنون هم در این زمینه کوتاهی داشتیم و نیاز است که وزارت کشور به این مسئله جدیتر بپردازد و شرایط را برای حضور سرمایهگذاران افغانی در ایران فراهم کند.
امکان سرمایهگذاری ایران در افغانستان وجود ندارد/ میتوانیم در فروش انرژی با افغانها همکاری داشته باشیم
ظهرهوند درباره اینکه یعنی ما نمیتوانیم با افغانستان در زمینه معدن، نفت و انرژی همکاری داشته باشیم، گفت: میتوانیم در فروش انرژی همکاری داشته باشیم. میتوانیم مواد معدنی و خام را بیاوریم در داخل ایران فرآوری کنیم اما امکان سرمایهگذاری در افغانستان وجود ندارد.
وی یادآور شد: ما در چابهار به آنها زمین دادهایم و میتوانند در آنجا کارخانه بزنند و شریک شوند یا حتی کار مربوط خودشان باشد؛ عیبی ندارد ما مالیاتاش را میگیریم، بایستند و کار کنند اما در داخل ایران و در داخل مناطق آزاد؛ چراکه در افغانستان هیچ تضمینی وجود ندارد و اگر کسی در آنجا سرمایهگذاری کند دورنمایی برای سرمایهگذاریاش وجود نخواهد داشت اما میتوان در بحث معدنکاوی و استخراج مواد اولیه همکاری داشت. همانطور که چینیها، پاکستانیها، هندیها و آمریکاییها این کار را انجام میدهند، ما هم میتوانیم مسیر درست را برویم.
ما باید معیارمان را برای اقامت افغانها روشن کنیم
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی درخصوص اینکه مسئله مهاجران افغانستانی در کشور مطرح است و آماری هم در این خصوص منتشر شده است که میگوید ۲ میلیون اتباع غیرمجاز در کشور حضور دارند، برای ساماندهی این موضوع باید چه اقداماتی انجام دهیم، اظهار داشت: ما باید معیارمان را برای اقامت روشن کنیم و طبق آن معیار شرایط را برای اقامت افغانهایی که در ایران هستند، مهیا کنیم و با کسانی که با معیارهای ما همخوانی ندارند، باید به صورت قاطع و سریع برخورد و از کشور اخراج شوند.
وی تاکید کرد: افغانهایی که در اینجا کار میکنند و محترمانه زندگی میکنند و موثر هستند و میتوانند به عنوان یک شهروند موقت در اینجا اقامت کنند باید حضورشان تحمل شود، همانگونه که تا الان شده است. حال میخواهد ۲ میلیون نفر باشند یا ۵ میلیون نفر اهمیتی ندارد.
نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی یادآور شد: ما از یک طرف میگوییم با مشکل بیکاری مواجهایم اما از سوی دیگر مشاهده میکنیم، کارگاهها و کارخانههای ما نیازمند نیروی کار هستند و کارگر ایرانی با این دستمزد و شرایط حاضر به کار نیست.
وی ادامه داد: از سمت دیگر، حضور افغانها در ایران امری طبیعی است، به هرحال آن طرف ناامن است و از این مسئله گریزی نیست. این افراد سالهاست که در ایران زندگی میکنند و بچههایشان در اینجا متولد شدهاند. همان طور که ایرانیها در آمریکا و اروپا هستند و انتظار داریم که ایرانیان در خارج از کشور راحت و امن زندگی کنند همین انتظار را هم افغانهایی که به کشورمان پناه آوردهاند از ما دارند که بتوانند محترمانه زندگی کنند اما بحث این است که ما باید اشراف داشته باشیم؛ یک اشراف نظارتی و اطلاعاتی داشته باشیم و ضوابطی را تعیین کنیم که اگر میخواهند اقامتشان تداوم داشته باشد، استانداردها و ضوابط را به آنها اعلام کنیم.
ظهرهوند افزود: اگر یک ایرانی به خارج از کشور برود و خطایی مرتکب شود، به راحتی دیپورت و اخراج میشود. اینجا هم در مورد افغانها باید همین باشد، نگذاریم آشفتگی باشد. اینجا هرکسی هرکجا دلش میخواهد میچرخد، دائم از مرزها عبور میکنند، میروند و میآیند این آشفتگی باید ساماندهی شود.
به یک بنیاد برای مهاجرین در کشور نیاز داریم
وی با بیان اینکه ما به یک بنیاد برای مهاجرین در کشور نیاز داریم، گفت: همانطور که این بنیاد در کشورهای دیگر وجود دارد. ما برای اشراف باید این بنیاد را داشته باشیم، زیرا یک افغانستانی خوب با ظوابطی که تعیین میکنیم برای ما یک سرمایه و نیروی انسانی مفید است که باید حفظش کرد اما از آن طرف اگر نیرویی هم وجود دارد که در چارچوب ضوابط ما نمیگنجد باید در کوتاهترین زمان ممکن از مرز اخراج کنیم و اجازه ندهیم بازگردد.
افغانها اگر در ایران ساماندهی شوند، خودشان نظم و امنیت میآورند
این نماینده مجلس شورای اسلامی افزود: خود افغانها اگر در ایران ساماندهی شوند، خودشان نظم و امنیت میآورند. یعنی چه؟ یعنی اگر نیروهایی باشند که اهدافی علیه امنیت ملی ما داشته باشند خود اینها به ما اطلاع میدهند و روشن میکنند اما هنگامی که همه چیز رها است، هر کار و اقدامی در این آشفته بازار صورت گیرد، امکان ندارد بتوانیم اینها را از مرز خارج کنیم کما اینکه حتی برای ما تبدیل به ناامنی خواهد شد.
وی تاکید کرد: امروزِ افغانستان را نگاه نکنیم. ۵ الی ۱۰ سال بعدِ این کشور را ببینیم. به هرحال بخواهیم یا نخواهیم به کشورمان بازمیگردند که اگر با یک آورده خوب و تکنولوژیکی، فنی و فرهنگی از ایران بروند برای ما سرمایه خواهند بود و اگر بخواهیم بد برخورد کنیم برای ما چالش ایجاد میشود. ضمن اینکه فراموش نکنیم اینها در جای جای کشور ما حضور دارند و مردم پذیرایشان هستند. شما اگر به بسیاری از شرکت ها، کمپانیها و کارخانهها رجوع کنید می بینید از آنها حمایت میکنند.
مانند امارات و عمان، در قبال حضور یک نیروی کار افغان در ایران باید یک ایرانی تعهد بدهد
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ادامه داد: اتفاقا وزارت کشور باید برای افغانستانیهایی که در ایران کار میکنند یک طرف ایرانی را بخواهد که در قبالشان تعهد دهد. شما عمان یا امارات که میروید یک فرد اماراتی و عمانی میآید متعهد میشود. چرا نمیآییم نظم دهیم؟ چرا این کار را نمیکنیم؟ کاری که میکنند این است که اینها را به زور میفرستند که برو سفارت افغانستان که طالبان هستند پاسپورت بگیر! پاسپورت به چه درد ما میخورد؟ کارتی که ما صادر میکنیم، اطلاعاتی که ما خودمان جمع میکنیم برایمان مهم است. صرفاً با پاسپورت هویت فرد که مشخص نیست، فردا برای ما اتفاقاتی را میتواند شکل دهد. پاسپورت برای ما اصلاً اهمیتی ندارد. در افغانستان میتوانند با ۱۰۰ الی ۲۰۰ دلار پاسپورت بخرند و عناصر تروریستی را وارد ایران کنند.
وی تاکید کرد: باید افغانها در ایران شناسایی شوند و طرف ایرانی هم در قبالشان تعهد دهد این نیروها برای ما با ارزش هستند و باید از آنها صیانت و حفظشان کنیم چراکه بچههای اینها در کشور ما به دنیا آمده اند، در اینجا درس می خوانند از منابع و سرمایه ما استفاده کردهاند و باید به چشم سرمایه به آنها نگاه کنیم و عناصر غیرقانونی آنها را از کشور خارج کنیم.
این موج ضدافغانی که برخی راه میاندازند خطرناک است
سفیر پیشین ایران در افغانستان با بیان اینکه باید در قضیه مهاجرین جدی اقدام کنیم، گفت: این موج ضدافغانی که برخی راه میاندازند خطرناک است، اینها یکسری اراذل و اوباشی هستند که میخواهند کشور را بهم بریزند. بله مثلا جایی را داریم که حدود ۵۰ نفر افغانستانی در ایران در یک خانه جمع شدهاند در این موارد هم باید گوش ایرانی که به آنها خانه داده است و هم گوش آن ۵۰ نفر افغانستانی را بکشیم اما در مقابل ما افغانستانیهایی را هم داریم به اینجا آمدهاند و شریف و محترمانه زندگی میکنند باید به اینها توجه کنیم.
وی گفت: چطور وقتی کسی به اسپانیا میخواهد برود اگر ۳۰۰ هزار دلار ببرد به او اقامت می دهند، خب ما هم همین کار را انجام دهیم و به افغانها اقامت بدهیم. باید این افراد را ساماندهی کنیم و طبق ضوابط خودمان، به آنها اقامت بدهیم. بیجهت این بدبختها را گرفتار نکنیم که آنها را وادار کنیم به هرات بروند و پاسپورت بگیرند، همین جا آنها را شناسایی کنیم و اگر شناسایی نمیشوند، باید به راحتی از کشور خارج شوند. ما باید به این افراد به چشم سرمایه نگاه کنیم و از آنها به عنوان نیروی انسانی مفید استفاده کنیم. اما اگر نیرویی وجود داشته باشد که در چارچوب ضوابط ما نمیگنجد، باید با آنها برخورد کنیم.
