بیراه نیست اگر بگوییم از زمان روی کار آمدن مجدد ترامپ در کاخ سفید در اول بهمن ماه سال جاری، هم آمریکا و هم جهان سلسله ای از عدم قطعیت ها را تجربه کرده اند. روندی که به نظر می رسد ادامهدار هم خواهد بود. ترامپ به ویژه در عرصه سیاست خارجی آمریکا طیفی از موضع گیری های تهاجمی و جنجالی را مطرح کرده که مخالفان، رقبا و حتی دوستان آمریکا را مخاطب قرار داده اند و بیثباتیهای جدی را در جهان ایجاد کرده اند.
اراده ترامپ در به راه انداختن جنگ های تجاری علیه کشورهای مختلف دنیا و متعاقبا واکنش هایی که آن ها به این مساله نشان خواهند داد و یا ادعاهای ترامپ با محوریت تملک برخی مناطق دنیا نظیر گرینلند، پاناما، کانادا و البته نوار غزه، همه و همه تنها بخش های کوچکی از سیاست ها و رفتارهای جنجالی ترامپ در مدت محدود اخیر را نمایندگی می کنند. در این میان، ترامپ مواضع تهاجمی گسترده ای را نیز علیه کشورمان اتخاذ کرده و شاهد طرح تهدیدات گاه و بیگاه علیه ایران نیز بوده ایم.
با این همه، باید توجه داشته باشیم که همانطور که پیشتر نیز برخی صاحب نظران به این مساله اشاره داشته اند، حضور ترامپ و ترامپیست ها در صحنه قدرت سیاسی آمریکا، تا حد زیادی سرعت حرکت آمریکا و موقعیت جهانی این کشور به سمت زوال و تضعیف را نیز افزایش می دهد. دوره نخست حضور ترامپ در قدرت به عینه نشان داد که رویکردهای وی که با هدفِ اعلامی ایجاد قدرت برای آمریکا در پیش گرفته می شوند، لزوما به این هدف نمیرسند و حتی آمریکا را در محیط بین المللی منزویتر نیز می کنند.
این همان چیزی است که کشورمان می تواند از آن برای خود فرصت بسازد و باید از آن بهره ببرد. در این رابطه، به تازگی شاهد یک فرصت مهم برای سیاست خارجی ایران به واسطه رویه های غیرمنطقی ترامپ و ترامپیستها در عرصه سیاست خارجی آمریکا بوده ایم. ماجرا از این قرار است که روابط اروپا با آمریکا به عنوان یکی از مهمترین متحدان امنیتی و اقتصادی واشنگتن، تا حد زیادی به سمت تیرگی حرکت کرده است.
به عنوان مثال، به تازگی و پس از پیروزی "فردریش مرتس" برنده انتخابات پارلمانی آلمان، شاهد بوده ایم که وی تاکید کرده اولویت اصلی او تقویت اروپا و محقق کردن استفقلال آن از آمریکا است. جالب اینکه اتحادیه اروپا به تازگی در موضع گیری خطاب به ترامپ که رئیس جمهور اوکراین را دیکتاتور خوانده گفته است که "اوکراین یک دموکراسی است و بهتر است ترامپ در موضع گیری اش تجدید نظر کند".
برخی از مقام های اروپایی نیز به صراحت ترامپ را یک کلاهبردار توصیف کرده اند و به این مساله اشاره داشتهاند که باید هر چه سریعتر در برابر وی کاری کرد. فردی که با اتمام جنگ اوکراین به نفع روسیه و تحمیل سیلی از تعرفه های گمرکی به کشورهای اروپایی، سناریوهای تاریکی را برای اروپا رقم خواهد زد. عجیب اینکه دولت ترامپ به صراحت برای نخستین بار به قطعنامه ای که روسیه را به عنوان متجاوز در قالب جنگ اوکراین شناسایی میکرد، رای منفی داده است. موضوعی که پالسی روشن به رهبران اروپایی است.
بسیاری از قدرت های اروپایی اعلام کرده اند که حاضرند در برابر ادعاهای حاکمیتی ترامپ بر گرینلند، از دانمارک حمایت قاطع کنند. جالب اینکه در جریان سفر اخیر امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه به آمریکا نیز رئیس جمهور آمریکا حاضر نشد به پیشواز و استقلال مکرون بیاید و عملا به وی یک دهنکجی بزرگ کرد.
حال در این وضعیت، ایران می تواند از فضای جدید ایجاد شده در قالب روابط اروپا و آمریکا که به احتمال زیاد در روزها و ماه های آتی وضعیت بدتری را نیز به خود خواهد گرفت، استفاده کند و ظرفیتهای تعامل دیپلماتیک با اروپا را از کانال های گوناگون در راستای منافع ملی کشورمان فعال سازد. موضوعی که از همین حالا مورد توجه بسیاری از تئوریسین های حوزه روابط بینالملل است و بی توجهی به آن برای کشورمان مفید نخواهد بود. به هر حال، اروپا با تنگناهای اقتصادی زیادی رو به رو است و ایران در این فضا می تواند منافع زیادی کسب کند.
