دولت آمریکا پس از جنگ جهانی دوم با استفاده از دور بودن جغرافیایی خود از فضای جنگ و البته توان اقتصادی‌اش، تا حد زیادی به سمت ایجاد یک هژمونی اقتصادی در ابعاد جهانی حرکت کرد. در این راستا، آمریکایی‌ها با تاسیس طیفی از سازمان ها و نهادهای بین المللی اقتصادی و البته تعریف قواعد و هنجارهای راهبردی در فضای مبادلات تجاری و اقتصادی سعی داشته اند تا بنیان های هژمونی خود را تحکیم کنند.
در همین چهارچوب، آمریکا به نحو ویژه ای مشغول استقرار هژمونی دلار در عرصه بین المللی نیز بوده است. موضوعی که نهادینه کردن آن در قالب نهادهای بین المللی نیز به نحوی ویژه در دستورکار واشنگتن بوده است. با این همه به تازگی شاهد ایراد یک موضع گیری از سوی مارک روبیو وزیر خارجه آمریکا بوده‌ایم که در نوع خود برای آمریکایی ها تکان دهنده است.
ماجرا از این قرار است که وزیر خارجه آمریکا با اشاره به تبادلات تجاری چین و برزیل با ارزهای محلی و استفاده نکردن از دلار تاکید کرده که تداوم این روند در سطحی گسترده‌تر و تسری آن به دیگر کشورها موجب خواهد شد تا هژمونی دلار به نحو ملموسی تضعیف شود و آمریکا تا 5 سال آینده قادر نباشد دیگر کشورها را تحریم کند. این موضع گیری وزیر خارجه آمریکا، در نوع خود با 2 نکته مهم همراه است.
اول اینکه موضع گیری مارک روبیو را باید مکمل موضع گیری چند وقت قبل دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و هشدارهای وی به کشورهای عضو بریکس ارزیابی کنیم که تاکید کرده بود بریکس نباید ارز مختصِ به خود را داشته باشد.
آنچه مارک روبیو و ترامپ گفته اند، این پیام عینی را به ذهن متبادر می کند که جریان دلارزدایی از اقتصاد جهانی، با قدرت به پیش می رود و توانسته تکانه های جدی را نیز برای واشنگتن ایجاد کند. جدای از این ها، تاکیدات مارک روبیو مبنی بر اینکه در 5 سال آتی کشورهای بیشتری به سمت تجارت با ارزهای محلی و دوری از بهره گیری از دلار حرکت خواهند کرد نشان از آن دارد که روند فروپاشی برتری جویی آمریکا در قالب معادلات تجاری و اقتصادی بین المللی، سرعت و قدرت قابل توجهی یافته است.
نکته دوم اینکه افول هژمونی دلار و خنثی شدن ابزار تحریمِ آمریکا، خود یک جلوه عینی از سقوط موقعیت جهانی این کشور نیز است. اساسا ترامپ و ترامپیست ها نیز با درک همین شرایط است که مدام با شاخ و شانه کشیدن‌های مختلف، سعی در وارونه کردن روند افول آمریکا را دارند و در حقیقت سیاست فرار رو به جلو را در دستورکار قرار داده اند.
از این رو، موضع گیری اخیر وزیر خارجه آمریکا در مورد بی‌اثر شدن ابزار تحریم در دستان این کشور، نشان از آن دارد که ترامپیست ها در واقعیت بیش از آنکه برای کشورشان قدرت ساز باشند، آتش نشان هستند و باید با سیلی از بحران ها دست و پنجه نرم کنند.
