«دوره مکارتی»

نویسنده: مایرا ایمل

ترجمه: فاطمه شاداب

ناشر: ققنوس، چاپ اول، 1402

145 صفحه، 180000 تومان

***

در دوران جنگ جهانی دوم آمریکا و شوروی کشورهایی همپیمان در برابر آلمان نازی بودند، اما پس از پایان جنگ جهانی مدت زمان چندانی طول نکشید که آمریکا دریافت که این کشور نه تنها هم‌پیمان چندان مطمئنی نیست بلکه برعکس با بلندپروازی و فرصت طلبی مشغول وسعت بخشیدن به سرزمین های تحت نفوذ خود در اروپاست؛ و کار به جایی کشیده که به انحاء مختلف در جامعه امریکا نیز نفوذ کرده و در حال یارگیری در میان اقشار گوناگون اجتماعی‌ست. کمونیسم به عنوان ایدئولوژی حکومتی شوروی چنان در میان اقشار مختلف امریکا راه یافته و طرفدار پیدا کرده بود که متحد سالهای جنگ حالا به عنوان تهدید سرخ شناسایی می شد! از همین رو کمیته ای برای بررسی فعالیت های ضد آمریکایی تشکیل شد، با مأموریت شناسایی کسانی که به عضویت در حزب کمونیسم درآمده بودند، بدان باور داشتند و یا از آن حمایت می کردند. این افراد احضار می‌شدند و باید دربرابر کمیته بررسی فعالیت های ضد آمریکایی اعتراف کرده و همقطاران خود را نیز معرفی می کردند. سالهای فعالیت  این کمیته به دلیل نقش پر رنگ سناتور مکارتی، به دوران مکارتیسم معروف شد و دامنه آن چنان وسعت یافت که تقریبا به همه زمینه‌ها کشیده شد. از معلمان گرفته تا دانشمندان، از نظامیان تا پزشکان همه و همه مورد بازخواس قرار گرفتند، اما آنچه باعث شد این ماجرا شکلی جنجالی تر پیدا کند، احضار هنرمندان و بخصوص چهره‌های معروف هالیوودی بود. چهره های نامداری که در برابر کمیته قرار گرفتند. برخی اعتراف کردند و آنها که با کمیته همکاری نکردند در لیست سیاه قرار گرفته و تا سالهای سال امکان فعالیت پیدا نکردند.

به این ترتیب سالهای آخر دهه چهل و اوایل دهه پنجاه دوران پر فراز و نشیب و تاثیرگذاری برای آمریکا بود، یکی از دو بلوک قدرت حاکم برجهان با شعار دموکراسی و آزادی بیان که حالا دادگاه های شبهه دوران تفتیش عقاید ترتیب داده بود. ماجرای مکارتیسم چه بود؟ از کجا شروع شد و چگونه رقم خورد؟ چه تاثیری بر روزگار پس از خود گذاشت؟ در کتاب «دوره مکارتی» که به همت نشر ققنوس منتشر شده  به شکلی موجز، روان و خواندنی با ابعاد مختلف این جریان آشنا خواهید شد. 

«دوره مکارتی» ویراسته‌ی مایرا ایمل کتابی دیگر از  مجموعه‌ی چشم اندازهایی از تاریخ معاصر که به همت این ناشر منتشر می شود. نسخه اصلی‌ این مجموعه کتاب با عنوان The Mccarthy Era ,Perspectives on Modern World History در سال ۲۰۱۱ توسط انتشارات بهشت سبز (Greenhaven press) منتشر شده است. ویژگی منحصر به فرد این مجموعه آن است که هرجلد از آن افقی تازه بر گوشه هایی از تاریخ معاصر می گشاید که البته پیش از آن بدانها پرداخته شده است. اما آنچه موجب لطف و اهمیت مجموعه حاضر می شود، نحوه پرداختن بر این چشم اندازهای تاریخی است. این کتابها رویدادهای تاریخی دنیا را از قرن بیستم به بعد با ارائه تحلیل و از دیدگاه‌های مختلف بررسی می‌کنند. کتاب‌های این‌مجموعه برای طیف وسیعی از مخاطبان طراحی شده‌اند؛ کسانی که می‌خواهند نه‌تنها درباره تاریخ بلکه درباره رویدادهای جاری، سیاست، حکومت، روابط بین‌المللی و جامعه‌شناسی بیشتر بدانند.

«چرنوبیل»، «انقلاب بلشویکی»، «تصفیه‌های گسترده استالینی»، «بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی»، «جنبش دانشجویی دهه ۱۹۶۰»، «جنگ خلیج‌فارس»، «فوکوشیما»، «انقلاب کوبا»، «واترگیت» و «فروپاشی اتحاد شوروی» از جمله دیگر آثاری هستند که در قالب این‌مجموعه ترجمه و منتشر شده‌اند.

در کتاب «دوره مکارتی» در یک سیر تدریجی با بازیگران  اصلی این ماجرا، جنبه‌های مختلف آن، دلایل و انگیزه‌های وقوع و اوج گیری آن، بازتابش  در میان رسانه ها و واکنش افکار عمومی و... آشنا می‌شویم.  کتاب حاضر نیز همانند دیگر کتابهای این مجموعه در سه بخش مختلف تدارک دیده شده و هربخش نیز از چندین دیدگاه مختلف  تشکیل شده است. بخش نخست به زمینه تاریخی ماجرای مکارتیسم اختصاص یافته است و روایتی از زمان وقوع، چگونگی رخ دادن آن و حوادث و پیامدهایش ارائه می‌کند. بخش دوم به مباحث پیرامونی ماجرای مک کارتیسم اختصاص یافته است؛ مباحثی همانند آیا برنامه مک کارتیسم و بررسی وفاداری از آزادی های فرعی پاسداری می کند. ادعای مکارتی درباره حضور اعضای حزب کمونیسم در مناسب دولتی،آیا نکوهش مکارتیسم درست بود؟ و... سرانجام در بخش سوم کتاب نیز خواننده روایت‌هایی شخصی از این ماجرا هستیم. در این بخش حاضران یا ناظرانی که از نزدیک شاهد ماجرا بودند به بیان مشاهدات خود درباره ماجرای مکارتیسم پرداخته اند. در این بخش با استفاده از خاطرات شفاهی اطرافیان یک دانشمند، فعال محیط زیست، کنشگر حقوق مدنی و  نیز یک نویسنده تصویری دستاول و بی واسطه از آن روزگار ترسیم شده است.

در انتهای کتاب نیز علاوه بر گاه‌شمار وقایع دوره مکارتی، سیاهه‌ای از کتابها و مقالات و... ارائه شده که در صورت علاقمندی مخاطب به مطالعه بیشتر در این باره می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. خلاصه اینکه کتاب «دوره‌ی مکارتی» مجموعه‌ای جذاب از دیدگاه‌ها و روایت‌های موجود درباره این مقطع مهم تاریخ آمریکا تدارک دیده شده که هر دیدگاه را در یک نشست کوتاه می ‌توان خواند.مجموعه این دیدگاه ها در کنار هم پازل وار تصویری جامع از ماجرا در ذهن خواننده شکل می دهد.  ویراستار کتاب در این راستا برای کامل شدن بحث از جداول و نمودارهای مختلفی در این باره استفاده می‌کند. همچنبن در طول کتاب از کادرهای حاشیه‌ای بسیاری برای دادن اطلاعات درباره زندگی افراد محوری و یا رویدادهای تاریخی و توضیح پاره ای از مفاهیم و نکات مرتبط با موضوع، برای درک بهتر مخاطب ارائه شده است. این درست که کتاب برای جوانان و علاقمندانی که اطلاعات چندانی از این ماجرا ندارند تدارک دیده شده، اما در دل  دیدگاه‌های مختلف بکار برده شده در کتاب، نکات تازه و جذاب زیادی برای خوانندگان حرفه‌ای‌تر نیز دارد.