به گزارش فارس، «رافائل گروسی»، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یک جلسه تخصصی با موضوع :چالش‌های هسته‌ای در اوکراین، ایران و کره شمالی» درباره مسائل مختلف مربوط به برنامه هسته‌ای ایران اظهارنظر کرد.
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدعی شد که در ماه مارس با ایران به توافقی «نسبتا موفقیت‌آمیز» دست یافته است. او گفت این توافق پیش می‌رود اما «بسیار بسیار کند.»
او در این نشست که دوشنبه در «اندیشکده امور بین‌الملل سوئد» برگزار شد در پاسخ به سوال یکی از کارشناسان درباره میزان نظارت‌های آژانس در ایران قبل و بعد از برجام گفت: «آژانس، همیشه از یک ظرفیت راستی‌آزمایی برخوردار است که دائمی است و این دست‌کم تا زمانی که ایران طرف NPT (معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) باشد و با ما توافقنامه جامع پادمانی داشته باشد صادق است.»
گروسی اضافه کرد: «بنابراین، این یک تعهد حقوقی است که آنها صرفنظر از هر توافق سیاسی دارند. این به ما توانایی نظارتی زیادی می‌دهد و به ما امکان می‌دهد در هر یک از تأسیسات اعلام‌شده ایران حضور داشته باشیم.»
گروسی اضافه کرد: «البته برجام توانمندی‌های راستی‌آزمایی بیشتری [به ظرفیت‌های راستی‌آزمایی قبلی] اضافه کرد که به حوزه‌های بسیار زیادتری مانند تعداد سانتریفیوژها که برجام آنها را در نظر داشت مربوط می‌شدند.»
وی سپس به از دست رفتن بخشی از ظرفیت‌های نظارتی آژانس اتمی در اثر خروج آمریکا از برجام اشاره کرد و گفت: «ما در آنجا دوربین داشتیم، بیش از ۲۷ دوربین داشتیم که دسترسی به آنها توسط ایران قطع شدند. ما یک سری سیستم‌های آنلاین داشتیم که به ما اجازه می‌داد تعداد آبشارهای [سانتریفیوژی] ایران را اندازه بگیریم، اما همه اینها را از دست دادیم.»
رافائل گروسی سپس به سفرش در ماه مارس (اسفند) به ایران اشاره کرد و آن را «نسبتاً موفقیت‌آمیز» توصیف کرد.
ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اسفندماه گذشته اعلام کردند به توافقی برای ادامه همکاری‌های مشترک دست پیدا کرده‌اند.
در آن بیانیه آمده بود ایران و آژانس به توافق رسیده‌اند «تعاملات بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران با روحیه همکاری و با رعایت کامل صلاحیت‌های آژانس و حقوق و تعهدات جمهوری اسلامی ایران بر اساس موافقتنامه‌های جامع پادمانی صورت خواهد پذیرفت.»
گروسی گفت: «بخشی از تلاش‌های من در ماه مارس که نسبتاً موفقیت‌آمیز بود، رسیدن به توافقی با ایران بود که آنها به صورت داوطلبانه بپذیرند توانایی‌های نظارتی و راستی‌آزمایی در اختیار ما قرار دهند.»
مدیر کل آژانس اتمی در ادامه درباره تلاش‌هایش برای رسیدن به توافق با ایران در سفرش به تهران در اسفندماه گذشت گفت: «یک کار دیپلماتیک تخصصی بود برای اینکه من بتوانم بعضی از تجهیزاتی را که از دست داده بودم مجدداً نصب کنم.»
گروسی گفت: «باید بگویم که ما این کار را شروع کرده‌ایم ولی خیلی خیلی کند پیش می‌رود. خیلی خیلی کند!.»
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه اظهاراتش به سوال یکی از کارشناسانی پاسخ داد که از او درباره دلیل عدم بازگشت دولت «جو بایدن» به برجام بر اساس وعده‌های انتخاباتی‌اش پرسیده بود.
دولت آمریکا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از توافق هسته‌ای برجام خارج شد و ضمن اعمال تحریم‌های متوقف شده ذیل این توافق، تحریم‌های دیگری علیه ایران وضع کرد.
جو بایدن در زمانی که نامزد انتخابات بود بارها گفته بود که در صورت انتخاب شدن به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا کشورش را به برجام برخواهد گرداند.
او با وجود این، بعد از ورود به کاخ سفید به عنوان رئیس‌جمهور گفت به دنبال دستیابی به یک «توافق طولانی‌تر و قوی‌تر» به جای برجام است.
دولت آمریکا علی‌رغم برگزاری چندین دور مذاکرات غیرمستقیم با ایران در وین تا کنون از بازگشت به توافق برجام خودداری کرده است. آخرین دور این مذاکرات مردادماه سال گذشته برگزار شد اما بعد از آن دچار وقفه شد.
به گفته کارشناسان، برخی عوامل مانند فشارهای رژیم صهیونیستی، اختلافات با کنگره و مشکلات داخلی در آمریکا دلیل بی‌میلی دولت بایدن برای بازگشت به برجام، از زمان در دست گرفتن قدرت در کاخ سفید بوده است.
رافائل گروسی تصریح کرد: «درباره سوال دیگر که به توانایی برای بازگشت به برجام مربوط می‌شود اجازه بدهید این را بگویم که حتی در آغاز به کار دولت در سال ۲۰۲۱ در واشنگتن آنها داشتند از یک برجامِ طولانی‌تر و قوی‌تر صحبت می‌کردند.»
وی در ادامه به توجیه رفتار دولت بایدن در عدم بازگشت به برجام شد و گفت: «بنابراین آنها درست از همان آغاز برای آن شرط می‌گذاشتند چون می‌دانستند که برجامی که در سال ۲۰۱۵ امضا شده بود، بعد از خروج [آمریکا] از آن در سال ۲۰۱۸ و بعد از گذشت نزدیک به ۳ سال که ایران اقدام به غنی‌سازی مواد هسته‌ای بیشتری در سطوح بالاتر کرده بود احتمالاً دیگر آن اثر لازم را نداشت.»
وی اضافه کرد: «البته از لحاظ سیاسی نمی‌شد گفت که ما برجام را دور می‌اندازیم، چون آن توافق هنوز در آنجا بود. اما این دیدگاه... این درک وجود داشت که لازم بود نوعی اصلاحات اعمال شوند.»
جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش عمل کرد، اما بعد از آن اعلام کرد به موجب مفاد مندرج در برجام تعهداتش ذیل این توافق را کاهش خواهد داد.
ایران بعد از برداشتن ۵ گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
اقدامات ایران ذیل بندهایی از برجام انجام شده‌اند که به تهران حق می‌دهد در صورت عدم پایبندی طرف‌های دیگر به تعهدات و وعده‌هایش اجرای تعهدات خودش را کاهش دهد.
گروسی در ادامه اظهاراتش برای توجیه اقدام دولت آمریکا در عدم بازگشت به برجام گفت: «بعضی وقت‌ها در دیپلماسی شما نمی‌توانید بگویید برجام را کنار می‌گذارید؛ ممکن است لازم باشد آن را تعدیل، اصلاح و تنظیم کنید یا پروتکل‌های و ضمیمه‌هایی و چیزهایی از این قبیل برای آن در نظر بگیرید، چرا که شاید [آن توافق] در شکل اصلی آن برای هدفش مناسب نباشد.»
