هوا تاریک شده ، چند جوان پسر، دو دختر نوجوان را دوره کرده اند. یکی از این جوانان دست یکی از دختران را می گیرد و با خشونت می کشد و دو جوان دیگر هم نظاره گر این طعمه هستند اما ناگهان جوان دیگری از آن سوی خیابان وارد ماجرا می شود و شجاعانه با سه جوان دیگر درگیر می شود. یکی از آن سه نفر بی رحمانه و از پشت به او چند ضربه محکم چاقو می زند و نهایتا فرار می کنند. جوان شجاع ما اما کمی بعد جان به جان آفرین تسلیم می کند.
اگر احساساتی شده اید و بر اثر این احساس طبیعی، رفتار این جوان سبزواری، یعنی حمیدرضا الداغی، را در دل تحسین کرده اید حواستان باشد که از نظر «موازین پیچیده فقهی» معلوم نیست که رفتار این جوان شایسته مدح و تحسین باشد بلکه ممکن است او فقط خود را «نفله» کرده باشد!
آقای « محسن برهانی» حقوق دانی که طی ماه های گذشته در واکنش به اعتراضات و جنبه های حقوقی این رویدادها موضع گیری هایی زیادی کرده و البته در برخی از این موضع گیری ها نیز حرف های حساب هم زده و در میان اهل فضای مجازی به خوبی شناخته شده است امروز در واکنش به جان باختن جوان باغیرت و اخلاق مدار سبزواری که به کمک یک دختر نوجوان رفته نوشته است : «دفاع در موقعیت خطر، دارای احکام پیچیده فقهی است که بخش مهمی از آن -برخلاف حقوق- ناظر به عنصر روانی مدافع است. اگر شخص این موازین را رعایت نمود و جان خود را از دست داد به مقام شهادت نائل می‌آید و الا خود را نفله کرده است و استحقاق هیچ مدحی را ندارد.»
بیایید فرض کنیم که این جوان نه آمر به معروف است و نه توجهی به این موارد داشته. اصلا گیریم او رقیب عشقی سه پسر جوان دیگر بوده است!( فرضی که حالا معلوم شده وجهی ندارد). آیا مداخله شجاعانه او برای نجات دخترک از دست حمله کنندگان هیچ ارزش اخلاقی ندارد؟!
در زمانه عجیبی زندگی می کنیم. زمانه ای که حتی آنانی که در افکار عمومی به تحصیلات و تجربه و فهم مشهورند گاه سخنانی می گویند که بر خلاف عقل سلیم و فطرت یک انسان نیاموخته و بی ادعاست.
هر چند این بسیار حیرت انگیز است که چگونه دانش حقوقی و حتی فقهی تا این حد می تواند رهزن یک حقیقت اخلاقی باشد اما تاریخ بشریت و حتی تاریخ دین مان پر است از این«موازین پیچیده» ای که کارکردشان فقط پیچیده شدن به دست و پای اخلاق و حقیقت بوده است!
توجه کنید که حقوقدان دغدغه مند فقه و حقوق ما کاملا بی صبرانه مبادرت به انتشار چنین نوشته ناجوانمردانه ای کرده و حتی زحمت پرس و جوی بیشتر درباره انگیزه های این جوان با اخلاق را به خود نداده یا دستکم این توییت را موکول به روشن شدن ابعادی از زندگی شخصی او یا انگیزه هایش نکرده است . البته که چنانکه گفته شد حتی با فرض انگیزه های دیگردر پس پشت رفتار این جوان، باز هم چنان نیست که عمل او سزاوار هیچ مدحی نباشد !
احتمالا مخالف خوانی سیاسی حقوقدان ما باعث چنین حجابی بر فطرت و احساسات انسانی اش شده. شاید هم نوع برخورد متاسفانه همیشه سیاسی و مبتذل برخی مدعیان بی هنر ارزش ها ( که با انواع و اقسام برچسب های سطحی ارزشی و مداخله های سازمان یافته حاکمیتی و رسانه ای از ارج و قرب و درخشش طبیعی ارزش ها کاسته اند) وی را به این مخالف خوانی کشانده اما این هم هست که عیار دانش و حقیقت جویی انسان ها در چنین مواقعی معلوم می شود. رفتارهای مشابه رفتار آن جوان سبزواری در همه فرهنگ ها و مذاهب و حتی در میان لامذهب ها و ملحدین هم شایسته تکریم واحترام است و همیشه نیز مورد مدح و تحسین بوده است. حقوق دان محترم ما خوب است در کنار دانش حقوقی و ظاهرا فقهی کمی هم دغدغه خودشناسی داشته باشد تا حقایق و ارزش های روشن انسانی را چنین بی محابا انکار نکند !
