«وقت هر دلتنگی» 

نویسنده: پروین علی‌پور

ناشر: چشمه (کتاب چ)، ۱۴۰۰

۹۶ صفحه، ۴۵۰۰۰ تومان

*****

همیشه از شنیدن خاطرات کودکی بزرگ‌ترها لذت می‌بردم. نه تنها من، بلکه خواهر و برادرهایم هم عاشق شنیدن خاطرات گذشته بزرگ­ترها بودند. وقت و بی­وقت منتظر فرصت بودیم تا از پدر خاطره طلب کنیم و او با گشاده­رویی از کودکی خودش بگوید تا برسد به خاطرات جوانی و دانشگاه و ازدواج... مرحله بعد شنیدن خاطرات مشترک مادر و پدر بود از زبان مادر و لذتی که از این تغییر زاویه دید به من دست می­‌داد، وصف­‌نشدنی است. با لذت خودم را در آن صحنه‌­ها تصور می­‌کردم و فکر می­کردم اگر من آن زمان بودم چه می­‌کردم؟ مدرسه آن زمان چه فرقی با مدرسه ما دارد؟ بهتر بوده یا بدتر؟ بچه‌­ها چطور با هم دوست می‌­شدند؟ از چه چیزهایی دلخور می‌­شدند؟ مهمانی‌­ها و مراسم در آن زمان چطور برگزار می­‌شد؟ ما هم الان مراسم و جشن­ها و عزاداری­ها را به  همان سبک انجام می­‌دهیم؟ همه این­­ سوالات را در خلال خاطره­‌گویی پدر به تدریج می­‌پرسیدیم و تصویری نسبتا کامل از زندگی قدیم برایمان شکل می­‌گرفت. بعدها که دخترم به دنیا آمد، دیدم که او هم خودش را در خاطرات من می­‌جوید. با هر اتفاق از من می‌­پرسید: شما هم وقتی بچه بودید این اتفاق برای‌تان افتاده بود؟ و از اینجا به بعد بود که خاطره‌­گویی من شروع شد. 

 به گمانم این لذتی است که هر نسل می­‌تواند به نسل بعد از خود هدیه کند؛ علاوه بر لذت، همین خاطره ­گویی‌­ها تداوم فرهنگی با خود به ارمغان می­‌آورد و هویت کودکان ما را می‌­سازد. با شنیدن این خاطرات، کودک خود را در آینه خاطرات ما می­‌بیند. او گذشته ما را از خلال خاطرات‌مان می­‌فهمد و می­تواند خود را در حال ما بیابد. این هویت‌­سازی قطعا برای همه ما مهم و ارزشمند است. 

" وقت هر دلتنگی" نمونه خوبی از همین خاطره­ گویی­‌های نسل گذشته است. نویسنده که خود متولد دهه سی هجری شمسی است، مترجمی باتجربه و همسن مادربزرگ‌های نسل جدید است. با خواندن این کتاب، حس شیرین شنیدن خاطرات پدر و مادرم برایم زنده شد. تنها نکته­ای که عیشم را منغص می­‌کرد، موجز بودن برخی از خاطرات بود. کاش نویسنده برای بعضی خاطرات توضیحات بیشتری می‌­آورد تا برای مخاطب ابهام کمتری ایجاد شود. خانم علی­پور خاطرات کودکی خود را در این کتاب نوشته است. خاطراتی با محوریت مادری دانا و نکته سنج که شبیه بیشتر مادران این مرز و بوم است؛ همین شباهت باعث دلنشینی این اثر شده است. مادر، کسی که وقت هر دلتنگی، در قلبمان به او و خاطراتش رجوع می‌­کنیم. خانم علی­پور چه به حق گفتید که این شعر بیشتر از همه بر جامه مادر خوش می­درخشد:

 " نام بعضی نفرات رزق روحم شده است

وقت هر دلتنگی سویشان دارم دست

جرئتم می­‌بخشد

روشنم می‌­دارد."