هنر و ادبیات جنگ تنوع گسترده ای از منظر موضوع و درونمایه دارد، به همین دلیل مخاطبان باید با توجه به علایق و روحیات شخصی و شناخت صحیح از گونه های ادبیات دفاع مقدس، آثار مورد نظر خود را انتخاب و از مطالعه آنها لذت ببرند. امیدوارم تقسیم بندی و فهرست پیشنهادی ذیل که حاصل تجربه های شخصی و البته محدود بنده است، مخاطبان هنر و ادبیات دفاع مقدس را در انتخاب آگاهانه و مطالعه لذت بخش یاری کند.

۱-خاطرات جنگ: 

مهمترین بخش ادبیات دفاع مقدس، خاطرات مستند رزمندگان و نیروهای درگیر و موثر در جنگ است. این خاطرات بسیار متنوع هستند و سطح عمیقی از عاطفه مخاطب را درگیر می کنند، پس انتخاب آنها باید دقیق و هوشمندانه باشد.

اگر علاقمند روایت زنانه و عاطفه محور از جنگ هستید و دوست دارید نقش زنان قهرمان جنگ را بازخوانی کنید، کتابهای «دا» ، «نامه های فهیمه»، «دختر شینا»، «من زنده ام»، «فرنگیس» و «یکشنبه آخر» گزینه های خوبی هستند. اما اگر عاشق عملیات های شناسایی و شبهای عملیات هستید و از مرور تجربه های دلهره آور شناسایی و نفوذ به خاک دشمن لذت می برید، کتابهای «لشگر خوبان»، «بابا نظر» و «نورالدین پسر ایران»، شما را راضی خواهد کرد.

اگر سلیقه تان متفاوت است و اهل معنویت و اخلاق هستید و دوست دارید نگاهی به عوالم ملکوتی برخی رزمندگان اهل معنا بیاندازید، بهتر است کتابهای «خاک های نرم کوشک»، «سلام بر ابراهیم» و «خداحافظ سردار» را مطالعه فرمایید. 
اگر هم تحملش را دارید و مشتاق هستید از تجارب اسارات و مصائب تلخ و شیرین آزادگان عزیز بیشتر بدانید، کتابهای «پایی که جا ماند»، «شنام»، «ملا صالح» و «مردی که خواب نمی دید» شروع خوبی برایتان خواهد بود!
و بالاخره اینکه اگر اهل شوخی و طنز هستید و علاقمند شناخت بیشتر شخصیت های طناز و لوطی جنگ، کتابهای «اخراجی ها»، «کمی موجی هستم!» و «کوچه نقاش ها» ناامیدتان نخواهد کرد!

۲-داستان و رمان: 

داستانها هرچند زاییده خیال نویسندگان هستند، اما معمولا بر پایه حوادث و شخصیت های واقعی شکل گرفته و راوی ابعاد پنهان و عمیق جنگ هستند. مخاطبان داستان هم سلایق متفاوت دارند، اگر شما اهل داستان های عمیق و شخصیت محور هستید و از مواجهه با شخصیت ها و حوادث مرموز جنگ لذت می برید، یا دوست دارید معانی عمیق فلسفی و روان شناختی را در بستر فضاهای بکر و خیال انگیز جنگ تجربه کنید، رمان های «سوران سرد»، «شطرنج با ماشین قیامت» و «جمجمه ات را قرض بده برادر»، از جمله بهترین ها هستند.

اگر هم دوست دارید واقعیت های تلخ و ویرانی جنگ را بدون روتوش و با نگاهی واقع گرا تجربه کنید و یا چهره واقعی آدمهای گرفتار جنگ را در مواجهه با شرایط بحرانی به تماشا بنشینید، رمانهای «زمین سوخته»، «فال خون»، «سفر به گرای 270 درجه»، «زمستان 62» و «باغ بلور»، قابل توصیه هستند.

اگر نگاه ارزش محور و حماسی به جنگ دارید و عاشق نمادهای معنوی جنگ از قبیل چفیه، سنگر و شهادت هستید، بهتر است رمان های «ارمیا»، «عریان در برابر باد» و «ترکه های درخت آلبالو» را بخوانید.

و آخرش هم اینکه اگر حوصله یا فرصت خواندن رمان های مفصل را ندارید و علاقمند مطالعه داستانک های چند خطی هستید، خواندن کتاب «خردل خر است» شاید تجربه ای نو و جذاب برایتان باشد. البته اگر بنده را به تبلیغ کتاب خودم متهم نکنید!