به گزارش فارس، احمد توکلی رئیس هیأت مدیره دیده‌بان شفافیت و عدالت کشور با ارسال نامه‌ای به وزیر آموزش و پرورش خواستار رسیدگی به اعتراض داوطلبان محق تیزهوشان سال 99 شد.
در این نامه آمده است: گزارش کارگروه تخصصی آموزش در سازمان مردم‌نهاد «دیده‌بان شفافیت و عدالت»، پیرامون پذیرش بدون آزمون دانش‌آموزان تیزهوشان پایه نهم به دهم در مدارس استعدادهای درخشان و همچنین تخلفات متعدد و جهت‌دار در آزمون تیزهوشان متوسطه اول در سال 1399 با نتایج ناعادلانه، ارسال می‌شود. تجمع اولیای داوطلبان نیز در اعتراض به این نقض مقررات و بی‌عدالتی‌ها بوده است.
عمل به وظیفه‌تان اقتضاء دارد هر چه سریع‌تر به موضوعات رسیدگی شود و جبران مافات صورت گیرد. گزارش کارگروه آموزش ما پیوست نامه است.
در ادامه گزارش کارگروه آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت بدین شرح خطاب به احمد توکلی رئیس هیأت مدیره دیده‌بان شفافیت و عدالت کشور آمده است: به اطلاع می‌رساند اولیای داوطلبان آزمون تیزهوشان از دیده‌بان در خصوص این موضوعات درخواست بررسی کرده‌اند:
الف- تخلفات متعدد در آزمون تیزهوشان متوسطه اول در سال 1399
ب- پذیرش بدون آزمون دانش‌آموزان تیزهوش از مقطع متوسطه اول به مقطع متوسطه دوم
با بررسی این موضوعات در جلسات متعدد کارگروه آموزش نتایج زیر حاصل شد:
در آزمون سال 1399 تیزهوشان، ۱۳ سؤال از ۱۰۰ سؤال کل آزمون دارای ایراد اساسی علمی بود. این ۱۳ سؤال اشتباه، باعث سردرگمی داوطلبان حین آزمون شد. در نتیجه تراز داوطلبین سخت‌کوش افت کرد.
با اعتراض داوطلبان، مسؤولین سازمان استعدادهای درخشان ابتدا 3 سؤال اشتباه را حذف کرده، کارنامه علمی را بر اساس 97 سوال دیگر صادر می‌کنند و بر این اساس اقدام به پذیرش داوطلبان می‌کنند. با اعتراض مجدد داوطلبان این سازمان مجدداً ۱۰ سؤال اشتباه دیگر در این آزمون را حذف کرده و کارنامه جدید صادر می‌نمایند؛ و با اختصاص سهمیه‌ای اندک، تعدادی از داوطلبان را پذیرش مجدد می‌کنند.
با این اقدامات سازمان، شاهد آن هستیم که تعدادی از داوطلبان با نمره تراز علمی کمتر در آزمون پذیرفته شده‌اند و داوطلبان با نمره تراز بیشتر (سهمیه، جنسیت و محل پذیرش یکسان) از راه‌یابی به مدارس تیزهوشان منع شده‌اند. این موضوع باعث شده تا این دانش‌آموزان به مراجع بسیاری از جمله دیوان عدالت اداری شکایت کنند و تجمعات اعتراضی آغاز شده است. لازم است جهت احقاق حق داوطلبان و رضایت اولیا، داوطلبان ظرفیت مجددی برای پذیرش این داوطلبان در نظر گرفته شود.
دانش‌آموزان پایه نهم تیزهوشان می‌توانند بدون شرکت در آزمون، تنها با شرط معدل 16 در پایه دهم تیزهوشان ادامه تحصیل دهند. در حالی که داوطلبان عادی علاوه بر شرکت در آزمون می‌بایست شرط معدل ۱۹ نیز داشته باشند. این موضوع بی‌عدالتی فاحش است.
دانش‌آموزانی که امسال بدون شرکت در آزمون در مدارس تیزهوشان مقطع متوسطه دوم پذیرش می‌شوند همان دانش‌آموزانی هستند که از راه آزمون شبهه‌ناک سال ۹۷ وارد مدارس سمپاد شده‌اند که ۸۰ تست آن عیناً در کتاب‌های کمک‌آموزشی بازار وجود داشت و به تعبیر شما این رسوایی در کشوری مانند جیبوتی هم سابقه ندارد که در جلسه حضوری با وزیر وقت آموزش‌وپرورش جناب آقای بطحایی این مسئله اذعان شد و مقرر گردید با مسببان آن برخورد و نسبت به جبران حق ضایع شده دانش‌آموزان اقدام گردد. حال نه تنها اقدامات مقرر شده انجام نشده است بلکه جریان پدیدآورنده این تخلفات به دنبال تداوم آن در مقطع متوسطه دوم هستند که نمونه بارز آن ماده ۱۵ مصوبه شانزدهمین جلسه کمیسیون معین شورای عالی آموزش‌وپرورش است.
با توجه به پذیرش بدون آزمون این دانش‌آموزان در پایه دهم مدارس استعدادهای درخشان، عمده ظرفیت این مدارس تکمیل می‌شود. ظرفیت بسیار کم باقی مانده به شکل تکمیل ظرفیت در اختیار سایر داوطلبان است. ممکن است ظرفیتی هم باقی نماند که برای آن آزمونی برگزار شود. مثل سال تحصیلی ۹۶-1395 که تعداد دانش‌آموزان پایه نهم در مدارس استعدادهای درخشان ۲۴۵۳ نفر بود در حالی که میزان ظرفیت پذیرش پایه دهم در مدارس استعدادهای درخشان ۲۰۷۰ نفر بود. در آن سال نه تنها هیچ داوطلب عادی به مدارس ورود پیدا نکرد، بلکه با اجرای سیاست پذیرش بدون آزمون، این مدارس با کمبود ظرفیت برای ۳۸۳ نفر مواجه شدند.
به زبان ساده همه‌کسانی که در پایه نهم با شرکت در آزمون تیزهوشان در این آزمون‌ها وقت و هزینه خود را صرف می‌نمایند عملاً اقدام بیهوده می‌نمایند. چون تعداد صندلی‌های موجود در دوره متوسطه دوم کمتر از تعداد دانش‌آموزان دوره متوسطه اول در مدارس تیزهوشان است و شرم‌آورتر اینکه با این مصوبه ممکن است دانش‌آموزی با معدل ۲۰ و رتبه یک در آزمون تیزهوشان نهم به دهم نتواند به مدارس تیزهوشان متوسطه دوم راه یابد اما راه پیداکردگان از طریق آزمون سراپا تخلف ذکر شده در سال ۹۷ به تحصیل خود در این مدارس ادامه دهند.
با توجه به اینکه شکل‌گیری شخصیت یک فرد متأثر از دوره کودکی و نوجوانی است توصیه مؤکد روانشناسان علوم تربیتی و شیوه تربیت اولیا داوطلبان نیز بدین گونه است که فرزندان خود را در سنین ابتدایی زندگی درگیر مطالعات سخت و فشرده نکنند و تنها با انجام مطالعات لازم خودشان را برای آزمون‌های پایانی سال آماده کنند حال با توجه به اجرای آئین‌نامه مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان، داوطلبانی که در مرحله اول تحصیلی خود یعنی دوران ابتدایی درگیر مطالعه سخت برای آزمون‌ها نشده و در آزمون ورودی متوسطه اول نیز پذیرش نشده‌اند، حال نیز نمی‌توانند در مقطع متوسطه دوم شانسی برای پذیرش در مدارس استعدادهای درخشان داشته باشند.
در حالی که دانش‌آموز پایه ششم امکان دارد بنا به هر دلیل نتوانسته یا نخواسته در آزمون تیزهوشان متوسطه اول شرکت کند یا پذیرفته شود که این موضوع نباید داوطلب را تا پایان تحصیل در آموزش‌وپرورش از پذیرش در مدارس استعدادهای درخشان محروم کند.
قاعدتاً با اصلاح این آئین‌نامه و حذف پذیرش بدون آزمون، دانش‌آموزان مدارس تیزهوشان دچار ترس و اضطراب شرکت در آزمون نمی‌شوند و ضربه‌ای به آنها وارد نمی‌شود. چرا که آنان با استفاده از دانسته‌های سه سال تحصیل خود در بهترین مدارس کشور در آزمون تیزهوشان پایه دهم شرکت می‌کنند و با داوطلبان عادی به رقابت می‌پردازند.
