دکتر مصطفی قانعی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره آخرین اخبار پیرامون ساخت و تولید واکسن‌های ایرانی کرونا، گفت: باید نگاهی به کل واکسن‌ها و مراحل آن داشته باشیم. یک فازی در تهیه واکسن وجود دارد که فاز مقدماتی خوانده می‌شود و هنوز فاز حیوانی واکسن آغاز نشده است که در حال حاضر ۹ واکسن در این مرحله مقدماتی داریم که وارد فاز پیش بالینی یا حیوانی نشده است. همچنین ۶ واکسن در فاز پیش بالینی هستند و مثلا در شهریور یا مهرماه می‌توانند مجوز بالینی کسب کنند. در این میان دو واکسن در انتظار مجوز بالینی بودند که واکسن سیناژن مجوز را اخذ کرد و واکسن دانشگاه بقیه‌الله هنوز در انتظار اخذ مجوز برای ورود به فاز اول مطالعات است. البته واکسن سیناژن وارد فاز دوم مطالعاتی خواهد شد چون مطالعات فاز اول آن در استرالیا طی شده است.
وی افزود: واکسن فخرا در فاز اول مطالعاتی قرار دارد و واکسن انستیتو رازی « کووپارس» در فاز مطالعاتی یک و دو قرار دارد و واکسن مشترک انستیتو پاستور ایران و کشور کوبا نیز در فاز ۳ مطالعاتی قرار دارد.
قانعی تاکید کرد: تا الان ۵.۶ میلیون دُز واکسن وارداتی داشتیم و حدودا روزانه ۱۶۰ هزار دُز واکسن هم تزریق شده است و بالای۲.۶ میلیون تزریق صورت گرفته است و ۰.۴ جمعیت هم دو دُز واکسن را دریافت کردند و اگر در نظر بگیریم که سبد کووکس کامل شود و ۱۴.۶ میلیون دُز باقی مانده هم به دستمان برسد و تولید داخل هم صورت بگیرد و مجوزها سر موعد ارائه شود، حالت مطلوب برای ما این است که واکسیناسیون روزانه به بالای ۵۰۰ هزار دُز برسد و بتوانیم ۱۶ میلیون نفر با ریسک بالا را واکسینه کنیم و برای ۶۲ میلیون نفر نیز با برنامه ریزی پیش برویم.
وی در ادامه اظهار کرد: ما پیش‌بینی‌هایی درمورد واکسن تولید داخل داشته‌ایم اگر شفافارمد ( واکسن کووایران برکت) بر قولی که داده است بماند و وارد عرصه تحویل شود، پیش‌بینی می‌کنیم بتواند در خرداد ماه ۳ میلیون دُز واکسن تحویلمان دهد؛ البته در صورتی که فاز سوم مطالعات با موفقیت به اتمام برسد. از طرفی اگر با فرض وجود این ۳ میلیون دُز، یک میلیون دُز واکسن هم انستیتو پاستور در اختیار ما بگذارد باید در تیر ماه بتوانیم ۴ میلیون دُز واکسن داشته باشیم.
رییس کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا درباره تکنولوژی ساخت واکسن‌های ایرانی کرونا، تصریح کرد: در کل ۴ نوع تکنولوژی ساخت واکسن داریم. واکسن کووایران برکت، فخرا و در آینده واکسن شرکت اسوه با تکنولوژی ویروس غیرفعال کار می‌کنند. واکسن‌های شرکت اکتوور و اسپوتنیک روسیه تکنولوژی به شکل ناقل ویروسی (یک آدنو ویروس پایه است و روی آن آنتی ژن کرونا سوار شده است) ساخته شده است. واکسن‌های شرکت رناپ و سینا بر اساس تکنولوژی اسید نوکلئیک ساخته می‌شود. واکسن‌های کووپارس، واکسن سیناژن و واکسن دانشگاه بقیه‌الله نیز با تکنولوژی پروتئین نوترکیب ساخته می‌شود.
وی درباره راه اندازی خط تولید واکسن اسپوتنیک وی در ایران، بیان کرد: هنوز تولید صورت نگرفته است که بیاید و از سازمان مجوز بگیرد. این واکسن در ایران تولید قراردادی خواهد بود و نیاز به مطالعه بالینی در ایران ندارد. پیش‌بینی این بود که ۲ تا ۳ ماه آینده این روند به طول بینجامد.
وی افزود: بر اساس پیش‌بینی‌ها اگر از مهرماه ۲۰ میلیون واکسن در دسترس داشته باشیم و همین توالی تا آخر سال حفظ شود و همه واکسن سازها از مهرماه در حال تولید باشند ما در ۶ ماه ۱۵۰ میلیون دُز واکسن در دسترس داریم و پیش‌بینی می‌کنیم در آذر و دی ماه واکسیناسیون گروه‌های بالغین و افراد پرخطر به اتمام برسد.
قانعی درباره تاثیر برق بر روند زنجیره سرد و تولید واکسن، تاکید کرد: اگر قطعی برق طول بکشد و دما از حد مشخصی در یخچال کاهش یابد، دیگر آن واکسن قابل استفاده نیست، الان قطعی برق به شکل تنظیم شده است که زنجیره سرد دچار مشکل جدی نشود؛ اما در تولید مسئله متفاوت است. در تولید باید زنجیره کاملا رعایت شود و اگر در وسط تولید، ماشین خاموش شود، دیگر آن تولید به درد نمی‌خورد و باید از ابتدا تولید را آغاز کرد و ممکن است میلیون‌ها دلار آسیب به تولید کنندگان وارد شود تا زنجیره ساخت را کامل کنند و با این شکل هزینه‌های تولید واکسن در ایران با این شکل خیلی بالا می‌رود؛ زیرا باید موتوربرق و UPS تهیه شود که حتی چند لحظه هم زنجیره تولید قطع نشود. البته تاکنون گزارشی از قطعی برقی که منجر به قطع زنجیره تولید شود به دستمان نرسیده است.
وی افزود: واکسن به اندازه نیاز دنیا وجود ندارد و حتی سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد آپارتاید واکسن وجود دارد و کشورهای مختلف بیش از میزان جمعیت خود واکسن سفارش دادند؛ مثلا کانادا پنج برابر جمعیتش، بریتانیا ۳.۶ برابر و استرالیا ۲.۵ برابر جمعیت خود سفارش خرید واکسن داده است و این سبب شده است پیش‌بینی ما برای تهیه واکسن با مشکل مواجه شود. اینکه وزارت بهداشت و معاونت علمی ریاست جمهوری به شکلگیری تولید داخل کمک کردند، ارزش آن در ماه‌های آتی مشخص خواهد شد. برخی حرف‌ها را هم در آینده خواهم گفت که چرا ضرورت داشت این ۴ واکسن را تولید کنیم.
