چرا شورای عالی انقلاب فرهنگی نسبت به کاربرد واژگان بیگانه در نشان های محصولات ایرانی و استفاده از آنها در آگهی های بازرگانی، واکنشی نشان نمی دهد؟
"ببخشید من متاسفانه تایم ندارم بیام جلسه؛ یه کار فوری پیش اومد فردا کلا بیزی هستم. شما پرزنت کن به جای من. راستی یادت باشه یه پلان بندی جدیدی باید از کار داشته باشیم. ان شاء الله فردا همه چیز اوکی باشه. موفق باشی، بای." این نحو صحبت کردن و نگارش در گوشی تلفن های همراه، کار روزانه میلیون ها ایرانی است. برای برخی ها استفاده از لغات بیگانه، نشان دهنده تشخص و جایگاه علمی و اجتماعی است. برای برخی ها، بسیاری از کلمات ظاهرا معادل فارسی ندارد و از بس واژگان خارجی استفاده شده، ناخودآگاه فرد همان کلمات را بازیابی می کند.
زبان آیینه فرهنگ و هویت ملی هر کشوری است. شاید هیچ کس به اندازه فردوسی برای حفظ و احیای زبان فارسی زحمت نکشید تا جایی که برخی ها گفته اند اگر شاهنامه او سروده نمی شد، اکنون بسیاری از ایرانیان چیزی از زبان فارسی نمی دانستند. حال باید دید ما وارثان گنجی که فردوسی آن را در پیچ و خم تاریخ به سختی حفظ کرد و عبور داد، چگونه با این زبان رفتار کرده ایم و آیا امانت دار خوبی برای آن بوده ایم؟
متاسفانه تلویزیون پر شده است از تبلیغاتی که از کلمات بیگانه استفاده می شود. بسیاری از برندهای محصولات ایرانی، به زبان فارسی نیستند. پوشک مای بیبی (my baby)، محصول جدیدی به نام پول آپ (pull up) را به بازار عرضه کرده است و مخاطبی که شاید زبان انگلیسی نداند، در حال فکر کردن به ارتباط میان پول و پوشک باشد! شرکت میهن، محصول جدیدی را به نام فروت لند (fruit land) را به بازار عرضه کرده است. پنیر صباح نوآوری جدیدش در تولید محصولی است که بسته بندی متفاوتی دارد. این شرکت پنیری در ظرف شیشه ای تولید کرده است و آن را پنیرجار(jar) نام گذاری کرده است. تبلیغاتی که هر روز از تلویزیون پخش می شود، وزن و قافیه اش بر همین کلمه استوار شده است.
این در حالی است که در اصل 33 دستورالعمل ساخت آگهی های تبلیغاتی آمده است: در متن و گفتار آگهی باید از واژه‌ها و کلمات فارسی استفاده شود و همچنین اسامی کالاها و اماکنی که در متن آگهی ذکر و یا در تصویر نمایش داده می شود باید فارسی باشد. دستورالعمل کم رمق و بی خاصیتی که ظاهراً قرار نیست هیچ بخاری از آن بلند شود و هر چند خودش دارای نقص فراوانی است، اما همین هم پشتوانه ای برای اجرا ندارد.
آیا تعصب و حفظ زبان فارسی، هم سنگ و هم تراز حفظ پرچم کشور، حمایت از خلیج فارس و دفاع از تمامیت ارضی کشور نیست؟ شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان اصلی ترین نهاد سیاست گذار در حوزه فرهنگ، چه تلاشی برای حفظ زبان فارسی کرده است؟ آیا نباید مسئولین این شورا و سایر سازمان های متولی فرهنگ نسبت به غارت بی سر و صدای زبان فارسی در تبلیغات تلویزیونی واکنش نشان بدهند؟
* پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع)
