حدود سه هفته از اعلام وزارت بهداشت مبنی بر ابتلای برخی از شهروندان به ویروس کرونا می گذرد. اکنون و پس از گذشت این مدت، تمامی کشور درگیر این بیماری مسری شده است که برخی از استانها مانند تهران،قم، گیلان و مازندران وضعیت بدتری دارند.
چند مسئله باعث میشود شیوع این بیماری را بحرانی ملی بدانیم:
۱- در چند روز اخیر سیر صعودی آمار مبتلایان سرعت زیادی گرفته است. مطابق آماری که هر روز توسط وزارت بهداشت ارائه میشود هر روز تعداد بسیار بیشتری نسبت به روز قبل از آن به کرونا مبتلا می‌شوند. آمار مبتلایان جدید در چند روز گذشته حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر بود اما در دو روز اخیر این آمار به بیش از هزار نفر رسیده است. همین آمار نشان‌دهنده سرعت بالای گسترش این ویروس است.
۲- از روز ۱۶ اسفند همه استان‌های کشور درگیر این بیماری هستند و در همه آنها موارد قطعی ابتلا به کرونا گزارش شده است.
۳- قدرت انتقال این بیماری از بیماری‌های مشابه بسیار بیشتر است و به‌سرعت به افراد دیگر انتقال پیدا میکند. اگر شیوع این بیماری در کشور کنترل نشود شاهد تعداد بسیار بالای مبتلایان و فوتی‌ها خواهیم بود.
این عوامل باعث میشود شیوع کرونا را یک بحران ملی بدانیم. اما بحران ملی نیازمند مدیریت ملی است. مدیریت ملی به‌معنای تمرکز تصمیم‌گیری و مدیریت واحد است که در پی آن اطلاع‌رسانی واحد باید صورت پذیرد. از زمانی‌که ماجرای کرونا در کشور ما جدی گرفته شد (که کاش زودتر جدی گرفته میشد) ستادی با عنوان ستاد ملی مقابله با کرونا تشکیل شد که ریاست این ستاد بر عهده وزیر بهداشت گذاشته شد.
علی‌رغم اینکه رئیس‌جمهور و بقیه مسئولان عالی‌رتبه مرتب بر تبعیت همه دستگاه‌ها از وزارت بهداشت سخن گفته‌اند اما اتفاقات این روزها نشان داده وزارت بهداشت قدرت و اختیار کافی برای مدیریت این بحران ندارد. چند اتفاق را با هم مرور کنیم:
۱- وزیر بهداشت برای تامین اقلام پزشکی مانند ماسک و دستکش مجبور به نامه‌نگاری عمومی با رئیس‌جمهور و وزیر صمت میشود و علی‌رغم نامه‌نگاری عمومی تجهیزات پزشکی نه‌تنها برای عموم مردم نایاب است برخی بیمارستانها هم همچنان با کمبود تجهیزات پزشکی مواجه‌اند.
۲- در ماجرای تعطیلی روز ۱۷ اسفند در شهر قم مشاهده شد که ستاد بحران ابتدا در بیانیه‌ای اعلام کرد که در این روز همه ادارات، مدارس، دانشگاه ها، بانک ها تعطیل هستند تا با استفاده از تعطیلی یکشنبه همه شهر را ضدعفونی کنند اما ساعاتی بعد در اطلاعیه‌ای دیگر اعلام کرد ادارات دایر هستند.
مشابه این اتفاق درباره ساعات کاری تهران صورت گرفت. علیرضا زالی، فرمانده ستاد عملیات مدیریت مقابله با کرونا در تهران تاکید کرد تصمیم این ستاد، کاهش ساعت اداری است اما استاندار تهران گفت که بنا به توصیه دولت ساعت اداری به حالت عادی بازمی‌گردد.
کار اینقدر بیخ پیدا کرد که زالی در رسانه‌ها از این تصمیم انتقاد کرد. جالب اینجاست که استاندار تهران هم بازگشت به روال عادی را مصوبه ستاد مقابله با کرونا اعلام کرده است! مشابه این رفتار در میان مسئولان دولتی استان‌هایی مانند خوزستان و خراسان رضوی هم دیده شده است.
۳- اتفاق دیگری که نشان‌دهنده عدم تصمیم‌گیری واحد و تبعیت نکردن از تصمیمات واحد است تبلیغات تلویزیونی است. در زمانی که به دلیل حضور بیشتر مردم در خانه‌ها احتمالا مخاطبان تلویزیون بیشتر میشود مدام تبلیغاتی از تلویزیون پخش میشود که هیچ تناسبی با شرایط کنونی ندارد. تبلیغ آزادراه تهران-شمال، نوروزی رویایی در فلان مجموعه، حراجستون طلایی در یک فروشگاه زنجیره‌ای از تبلیغاتی است که به دفعات در این روزها از تلویزیون پخش میشود و هیچکدام متناسب با دستورالعمل‌های وزارت بهداشت نیست.
۴- این چندگانگی مرجع تصمیم‌گیری طبیعتا به چندگانگی در مراجع اطلاع‌رسانی می‌انجامد. در همین ماجرای تغییر ساعت کاری دیدیم خبرهای ضد و نقیض در این زمینه منتشر شد و شهروندان را بیش از گذشته سرگردان کرد.
با عنایت به آنچه گفته شد به نظر می‌رسد ستاد ملی مقابله با کرونا باید بازآفرینی شود و ریاست آن به یک مقام عالی‌رتبه سیاسی یا نظامی سپرده شود. شاید بهتر باشد معاون اول رئیس‌جمهور، رئیس این ستاد باشد؛ هرچند قاعدتا باید رئیس‌جمهور در میانه میدان می‌بود.
