صبح‌نو نوشت: رییس‌جمهوری فقط چند روز قبل از اجرای طرح اصلاح مصرف سوخت در دو سفر استانی به یزد و کرمان بدون اشاره به آنکه دولت قصد دارد در آینده نزدیک بنزین را گران کند، خبر از بسته حمایتی به 18 میلیون خانوار داد. او در حالی در این سفر وعده پرداخت این بسته را داد که در همان سفر گفته بود «بی‌مایه فطیر است؛ بدون پول نمی‌توان کار کرد.» نکته مهم در این‌باره عدم‌توجه و پرداخت رسانه‌ها به این بخش از صحبت‌های رییس‌جمهوری بود.
او سپس در جلسه هیات دولت روز چهارشنبه، 22 آبان یعنی دو روز قبل از اجرای طرح اصلاح سوخت در جلسه هیات دولت به جای پرداختن به موضوع بنزین از وظایف رییس‌جمهوری طبق قانون اساسی گفت. روحانی بیان کرد که «ممکن است بعضی‌ها از اجرای این وظیفه خوشحال باشند یا نباشند، از قدیم به ما گفتند، الحق مُر. مزه حق اول یک مقدار تلخ است اما بعداً شیرین می‌شود.» سپس او به اقدامات دولت در مبارزه با فساد از سال 92 اشاره کرد.
بامداد جمعه، ساعت 24 زمان اجرای طرح فرامی‌رسد. ظهر روز جمعه رییس‌جمهوری در دیدار عیدانه اعضا و کارمندان دولت به اقدام اخیر دولت در افزایش نرخ بنزین اشاره می‌کند.
روحانی در جمع کارکنان دولت؛ 24 آبان: چهار سال است که قیمت بنزین تغییر نکرده
روحانی در این دیدار خطاب به کارمندان خود و نه مردم گفت: «دولت مدت‌ها به دنبال آن بود تا از طریقی بتواند از اقشار ضعیف کشور که به‌واسطه شرایط اقتصادی در فشار هستند، حمایت و به آن‌ها کمک کند، اما به دلیل کمبود منابع درآمدی و بودجه توان اجرای آن وجود نداشت.»
رییس‌جمهوری با اشاره به‌شدت مصرف انرژی در کشور و تاثیر آن بر آلودگی هوا ادامه داد: «انرژی‌ای که در ایران مصرف می‌شود با سایر کشورهای دنیا متفاوت و مقدار زیادی است که اصلاح این کار البته نیاز به فرهنگ‌سازی و تولید خودروی خوب دارد. هدف اصلی از این اقدام این بود که از یک طرف فشار زیاد به مردم وارد نشود و از سوی دیگر برای کسانی که مصرف روزانه معمول دارند نرخ بنزین گران نشود. به همین دلیل 60 لیتر را با یک نرخ و نرخ آزاد را به گونه دیگر تعیین کردیم.»
روحانی همچنین در این دیدار از وزرا و مسوولان ذی‌ربط خواست تا به‌طور شفاف اهمیت این اقدام را برای مردم به‌خوبی توضیح دهند. او گفت: چهار سال است که دولت نسبت به تغییر نرخ بنزین اقدامی نکرده و امروز بعد از چهار سال این اقدام انجام شده است.
رییس‌جمهوری سپس این اقدام را به نفع مردم دانست و گفت: «دولت باوجود مشکلات اقتصادی‌ای که دارد هرگز قصد برداشت از این پول را نداشته و هرچه درآمد از این محل عاید شود به خانوارها بازخواهد گشت.»
هرچند این توضیحات روحانی درباره افزایش نرخ سوخت بجا بود اما گفتن این سخنان در جمع کارمندان دولت چه اثری در جامعه داشت؟ آیا مردم اطلاعی از این گفته‌ها پیدا می‌کنند و آیا جامعه از سخنان یکطرفه قانع می‌شود؟
روحانی جلسه هیات دولت؛ 26 آبان: دوربین داریم، کسانی که راه‌بندان درست می‌کنند، مشخص می‌شوند
دومین اظهارنظر رییس‌جمهوری در این زمینه به جلسه هیات دولت روز يکشنبه، 26 آبان برمی‌گردد. او در این جلسه گفت: «ماه‌های متمادی این موضوع مطرح بود که چگونه می‌توانیم از اقشار ضعیف حمایت کنیم تا زمانی که گشایشی ایجاد شود. وی افزود: «در این دولت تلاش کردیم تولید بنزین را افزایش دهیم. در سال 92 بنزین تولیدی در کشور 56 میلیون لیتر در روز بود که این رقم را در سال 98 به 107 میلیون لیتر رساندیم و در بنزین خودکفا شدیم، قبلا میلیاردها دلار برای واردات بنزین هزینه میشد؛ ضمن اینکه با مشکلات خاصی برای خرید و واردات بنزین نیز مواجه بودیم.»
او بعد از آنکه از دلایل گرانی بنزین سخن گفت، به اعتراضات مردم اشاره و تاکید کرد: «اعتراض با اغتشاش جدا از هم است. اعتراض حق همه مردم است و می‌توانند اعتراض کنند؛ حتی نسبت به دولت بیانی هم اگر داشته باشند، تند هم باشد، ما با جان می‌خریم. هر چه فرمودند روی چشم ما، اما اجازه ناامنی در جامعه نباید بدهیم.»
وی افرود: «خودرو در اختیار من است که استفاده کنم، نه اینکه راه‌بندان درست کنم. اگر راه‌بندان درست کردم خوشبختانه آنقدر سیستم مانیتور و دوربین داریم که خودرو، پلاک آن و راننده مشخص می‌شود و من از قوه‌قضاییه خواهش میکنم که در این زمینه طبق قانون عمل کند، یعنی کسی که در زندگی مردم اخلال و ناامنی و راه‌بندان ایجاد کرده و اینکه فردی بخواهد از این اعتراض بحق مردم سوء‌استفاده کند و با سلاح سرد و قمه بیاید به بانک، مرکز پلیس و صداوسیما حمله کند، این غیرقابل تحمل در کشور خواهد بود. به‌هیچ‌عنوان دولت اجازه اغتشاش و ناامنی به هیچ‌کس نخواهد داد اما اعتراض حق همه مردم است و می‌توانند اعتراض، صحبت و نقد کنند.»
روحانی جلسه هیات دولت؛ 29 آبان: ملت ایران آزمایش خود را با نمره بالایی قبول شد
سومین اظهار نظر رییس‌جمهوری بعد از گرانی بنزین به جلسه هیات دولت چهارشنبه، 29 آبان برمی‌گردد که او مجددا در جمع وزیران بیان کرد: «ملت ایران آزمایش خود را با نمره بالایی قبول شد؛ امروز نوبت مسوولان است.»
روحانی گفت: «مردم ایران از یک آزمون تاریخی دیگر سربلند بیرون آمدند و نشان دادند باوجود اینکه ممکن است مشکلات اقتصادی یا گله‌هایی از مدیریت کشور داشته باشند، اما هرگز نخواهند گذاشت آب به آسیاب دشمن ریخته شود. ملت ایران به‌خوبی آگاه هستند که هدف اصلی خودکفایی کشور در زمینه تامین انرژی است تا محتاج به بیرون نباشیم و بتوانیم با تولیدی که در داخل انجام می‌دهیم انرژی مورد نیاز را به درستی تامین و به‌طور صحیح مصرف کنیم و مقداری عدالت را در جامعه پیاده و اجرا کنیم.»
رفتار نادرست دولت در اجرای بد طرح اصلاح مصرف سوخت آنقدر آشکار بود که اکثر کارشناسان و چهره‌های سیاسی به آن واکنش نشان دادند.
عضو کارگزاران: رییس‌جمهوری از مردم عذرخواهی کند
یدالله طاهرنژاد، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی، از احزابی که حامی طرح اصلاح مصرف سوخت بود، در گفت‌وگویی تاکید کرد که «رییس‌جمهوری باید از مردم عذرخواهی کند.»
او در پاسخ به این سوال که با توجه به شرایط اقتصادی کشور و اعتراضات اخیر اگر به جای رییس‌جمهوری بودید چه راهکاری را در پیش می‌گرفتید، گفت: من هیچوقت دوست ندارم جای آقای روحانی باشم، چون اصلاً دوست ندارم کارهایی که آقای روحانی انجام می‌دهد از من سر بزند.
او با اشاره به وقایع بعد از اصلاح قیمت بنزین در کشور توضیح داد: یک کار پرهزینه که می‌توانست هزینه‌ای نداشته باشد خسارت سنگینی به کشور وارد کرد و عوارض سنگینی هم به جا خواهد گذاشت.
طاهرنژاد درباره راهکار موجود برای دولت و رییس‌جمهوری گفت: به نظر من کاری که آقای روحانی می‌تواند انجام دهد این است که به ترمیم اعتماد عمومی نسبت به خود و دولت بپردازد و جامعه را به نقطه‌ای برساند که او را به صورت نسبی باور کند وگرنه با این بی‌اعتمادی‌ای که نسبت به دولت شکل گرفته، مطمئناً آقای روحانی هر کاری کند، نمی‌تواند با اقبال عمومی مواجه شود.
در همین زمینه پیش از این محمدباقر قالیباف، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفته بود: «رییس‌جمهوری در هفته منتهی به این اتفاق اجرایی پراهمیت که بار روانی و اقتصادی برای مردم دارد، به جای زمینه‌سازی برای آرامش مردم و همراه‌کردن آن‌ها، کمپین سیاسی و انتخاباتی خود را در سفرهای استانی کلید می‌زند.»
وی افزود: «رییس‌جمهوری باید پیش از این درباره اجرایی‌شدن سیاست بنزین با مردم حرف می‌زد و حال باید در نخستین فرصت مشکلات را با مردم در میان بگذارند. همین دولت چهار سال قبل، بر خلاف نظر همه نخبگان اقتصادی، کارت سوخت را حذف کرد و حالا با صرف هزینه سنگین روانی، سیاسی و مالی، آن را برگرداند.»
احمد توکلی با اشاره به آسیب‌های اجرای بد طرح اصلاح مصرف سوخت: دولت به مردم شوک حیثیتی وارد کرد
احمد توکلی، نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی با انتقاد از رفتار دولت در اجرای طرح اصلاح مصرف سوخت گفت: اجرای طرح آنقدر مهم بود که حق اشتباه‌کردن نداشتیم چراکه پیش از این یک‌بار این طرح اجرا شده بود و تمام معایب و مزایا و تجاربش در اختیار دولت بود. این دولت در نوع اجرای طرح حتی از تجربه مثبت سال 86 هم استفاده نکرد.
وی افزود: وقتی احمدی‌نژاد می‌خواست این طرح را اجرا کند، سه، چهار ماه استان به استان با مردم صحبت کرد و اتفاقا گفت جراحی اقتصادی است و خونریزی هم دارد.
اما این دولت به بدترین شکل ممکن از این تجربه بی‌بهره بود؛ درنتیجه این اقدامش به کشور ضرر زد و آن را به آشوب کشید، جان یک عده‌ای هم این وسط تلف شد که این یک اشکال اساسی است.
این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه اجرای طرح اصلاح مصرف سوخت خود با دو شوک همراه است، توضیح داد: شوک سهمیه‌بندی تغییر رفتار در مصرف سوخت را می‌طلبد و دیگری شوک قیمت کالا که این هم تغییر رفتار در مصرف می‌خواهد؛ بنابراین نمی‌شود یک شوک دیگر به این شوک‌ها اضافه کرد که اتفاقا این شوک آخر آسیب بیشتری به جامعه وارد کرد چراکه به حیثیت و شخصیت مردم مربوط بود.
توکلی افزود: اولین خسارتی که اجرای بد دولت وارد کرد این بود که بخش عمده‌ای از درآمد حاصل از اجرای این طرح را بلعید؛ گذشته از آنچه شادمانی برای دشمنان فراهم کرد و چه احساساتی که جریحه‌دار شد و دل مردم را لرزاند.
وی خطاب به دولتمردان تاکید کرد: حالا این اتفاق‌ها که نباید می‌افتاد، افتاده؛ حال باید دولت خود را در مقام توضیح‌دهنده قرار دهد. امروز بگویند که چرا قیمت پایه را تغییر دادند؟ چرا دو هزار تومان نه، سه هزار تومان؟ چقدر سود به دست می‌آورند؟ کجاها خرج می‌شود؟ چه اثرات مثبتی در اقتصاد دارد؟ چرا می‌گویند نرخ بنزین تغییر کرده، قیمت دیگر کالاها تغییر نمی‌کند؛ این حرف غیر‌کارشناسی است. وقتی عامل تولید گران می‌شود، هم اثر واقعی بر قیمت تمام‌شده کالا دارد و هم تورم انتظاری؛ یعنی این 4 درصد تورمی که پیش‌بینی شده جدای از تورم انتظاری است. صادقانه به مردم بگویند تحمل کنید و ما جبران می‌کنیم.
توکلی با بیان اینکه دولت باید از قبل افکار عمومی را اقناع می‌کرد، خاطرنشان کرد: دولت باید این موضوع را چند ماه زودتر در صداوسیما مطرح می‌کرد و دیگر رسانه‌ها هم به بحث می‌گذاشتند و مخالفان و موافقان اظهارنظر می‌کردند تا طرح پخته شود. دولت دو چیز را نمی‌گفت؛ زمان اجرا و میزان تغییر نرخ‌ها، اما امروز که دیگر طرح اجرا شده و همه مخالف هستند، شما هرقدر هم بیایید دفاع کنید هیچ تاثیری ندارد.
